Του Βασίλη Νέδου από την “Καθημερινή”
Εντείνονται οι πιέσεις της Ουάσιγκτον προς την Αθήνα, προκειμένου η Ελλάδα να συνεισφέρει με πόρους στο ταμείο PURL (Prioritized Ukraine Requirements List), δηλαδή στον κατάλογο προτεραιοποιημένων απαιτήσεων για την Ουκρανία, όπου συγκεντρώνονται χρήματα για την αγορά αμερικανικών όπλων για την ενίσχυση των δυνάμεων του Κιέβου.
Λίγα 24ωρα πριν από τη χθεσινή σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, όπου συμμετείχε και ο Γιώργος Γεραπετρίτης, από στελέχη της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα μεταφέρθηκε αίτημα από την Ουάσιγκτον για τη συμμετοχή της Ελλάδας στο PURL. Σύμφωνα με άριστα πληροφορημένες πηγές, οι Αμερικανοί επανέλαβαν την εκτίμησή τους για τη στάση αρχών που έχει τηρήσει η Ελλάδα στο Ουκρανικό, ενώ έδειξαν να αντιλαμβάνονται και τους υφιστάμενους δημοσιονομικούς περιορισμούς που υπάρχουν, ιδιαίτερα καθώς βρισκόμαστε λίγες ημέρες πριν από τη λήξη του οικονομικού έτους.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, οι αξιωματούχοι της πρεσβείας επέμειναν στην ανάγκη η Αθήνα να ανακοινώσει τη συμμετοχή της στο PURL – μάλιστα ζήτησαν να την ανακοινώσει ο κ. Γεραπετρίτης κατά τη χθεσινή σύνοδο του ΝΑΤΟ. Επίσης, οι Αμερικανοί πρότειναν η Ελλάδα να υπογράψει τη Γενική Συμφωνία Πλαισίου (General Framework Agreement, GFA) ώστε να υπογραμμιστεί η δέσμευση της Αθήνας. Έτσι οι ουσιαστικές λεπτομέρειες, δηλαδή το ακριβές ποσό της ελληνικής συνεισφοράς, μπορούν να συζητηθούν και να αποφασιστούν σε επόμενη χρονική φάση. Από την Ουάσιγκτον έχει, επίσης, μεταφερθεί στην Αθήνα ότι θα ήταν καλό για την Ελλάδα να αποφύγει να βρεθεί στη μειοψηφούσα ομάδα των χωρών που δεν συνεισφέρουν στο PURL.
Χθες, ο κ. Γεραπετρίτης συναντήθηκε στο περιθώριο της συνόδου του ΝΑΤΟ με τον υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Κρίστοφερ Λαντάου, ωστόσο δεν υπήρξε κάποια ανακοίνωση, πέρα από την κοινοποίηση της πρόθεσης της Αθήνας και της Ουάσιγκτον να προετοιμαστεί κάποια στιγμή ο επόμενος Στρατηγικός Διάλογος Ελλάδας – ΗΠΑ. Υπενθυμίζεται, πάντως, ότι ο Στρατηγικός Διάλογος είχε προαναγγελθεί για τον Οκτώβριο που πέρασε, εν συνεχεία μετατέθηκε για τον Δεκέμβριο, ωστόσο οι ευρύτερες εξελίξεις δείχνουν ότι θα πραγματοποιηθεί αργότερα μέσα στο 2026.
Η υπόθεση της προικοδότησης του PURL με πόρους από τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ αποτελεί σημαντική προτεραιότητα για την αμερικανική διπλωματία. Ειδικά ως προς την Ελλάδα η επαναφορά του ζητήματος λίγες ώρες πριν από τη σύνοδο του ΝΑΤΟ, αποτελεί επί της ουσίας την τέταρτη όχληση μετά την προαναγγελία αυτού του Ταμείου από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ το καλοκαίρι που πέρασε. Η ανακίνηση του ζητήματος του PURL ήταν μία από τις πρώτες πρωτοβουλίες που έλαβε τον περασμένο Αύγουστο ο επιτετραμμένος της πρεσβείας των ΗΠΑ, Τζος Χακ. Ενώ το θέμα ετέθη, επίσης, και από την πρέσβειρα των ΗΠΑ Κίμπερλι Γκίλφοϊλ αμέσως μετά την άφιξή της στην Αθήνα τόσο στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη όσο και στους υπουργούς Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη και Εθνικής Αμυνας, Νίκο Δένδια. Η πρόσφατη επαναφορά του ζητήματος έγινε από χαμηλότερης κλίμακας στελέχη, δηλαδή όχι την κ. Γκίλφοϊλ ή τον κ. Χακ.
Λόγω της υψηλής διπλωματικής κρισιμότητας του ζητήματος, καθώς αυτό αφορά την ελληνοαμερικανική σχέση, η βασική διαχείριση γίνεται από το Μέγαρο Μαξίμου. Τόσο τώρα όσο και σε προηγούμενες φάσεις, έχει εξηγηθεί στην αμερικανική πλευρά ότι η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας δεν επιτρέπει να διαταραχθούν ευαίσθητες ισορροπίες οι οποίες έχουν επιτευχθεί.
Οι πιέσεις αναμένεται να ενταθούν καθώς η υποστήριξη των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων έχει αρχίσει να παρουσιάζει σημάδια επιβράδυνσης, και τόσο οι Αμερικανοί όσο και οι Ευρωπαίοι, οι οποίοι έχουν αναλάβει να πληρώσουν τον λογαριασμό, συμφωνούν ότι ανεξαρτήτως κατάληξης των συζητήσεων για την ειρηνευτική διαδικασία, η ροή όπλων προς το Κίεβο πρέπει να συνεχιστεί.
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε ανακοίνωσε χθες ότι το PURL έχει συγκεντρώσει την υποστήριξη των δύο τρίτων των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ και δεσμεύσεις για πόρους ύψους 4 δισ. ευρώ. Για να γίνει αντιληπτό πόσο χαμηλό είναι αυτό το ποσό, υπολογίζεται ότι από την αρχή του πολέμου έως τώρα τα οπλικά συστήματα και πυρομαχικά που έχουν παραχωρηθεί από τα δυτικά κράτη στην Ουκρανία προσεγγίζουν και ίσως ξεπερνούν σε αξία τα 300 δισ. δολάρια.
Τι έχει δώσει η Ελλάδα
Η Ελλάδα από την αρχή του πολέμου έχει παραχωρήσει στην Ουκρανία από το απόθεμα των Ενόπλων Δυνάμεών της, εκατοντάδες χιλιάδες βλήματα πυροβολικού, αντιαεροπορικούς πυραύλους που βρίσκονταν κοντά στο όριο της λήξης τους (βλήματα Crotale ή πυραύλους Sea Sparrow), παλαιά κανόνια, κάποια αυτοκινούμενα πυροβόλα, κατασχεμένα καλάσνικοφ, αντιαρματικούς σωλήνες και τα βλήματά τους κ.λπ. Δεδομένου ότι το επόμενο χρονικό διάστημα ξεκινούν οι διαδικασίες για τις διακρατικές συμφωνίες με το Ισραήλ που θα επιτρέψουν την προμήθεια νέων αντιαεροπορικών συστημάτων, δημιουργούνται συνθήκες για την πώληση (όπως έχει γίνει κατά κόρον έως τώρα, κυρίως μέσω Τσεχίας) των μικρού βεληνεκούς αντιαεροπορικών OSA-ΑΚ, τα οποία είχαν αποκτηθεί από την Ανατολική Γερμανία και βρίσκονται στο οπλοστάσιο των Ενόπλων Δυνάμεων.
