Στη δεκαετία του 1980, η Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας (SFRY) είχε ανάγκη από ένα νέο ελαφρύ μαχητικό αεροσκάφος για να αντικαταστήσει το γηρασμένο στόλο των MiG-21. Για αυτό το λόγο, ξεκίνησε η ανάπτυξη ενός εγχώριου αεροσκάφους πολλαπλών ρόλων με την ονομασία “Novi Avion”, δηλαδή “Νέο Αεροσκάφος”.
Ενώ η αεροπορική βιομηχανία της Γιουγκοσλαβίας είχε αρκετή εμπειρία στο σχεδιασμό και κατασκευή υποηχητικών αεριωθούμενων αεροσκαφών, έχοντας κατασκευάσει το J-22 Orao και το G-4 Super Galeb, δεν είχε γνώσεις πάνω στη κατασκευή υπερηχητικών αεροσκαφών και για αυτό το λόγο, ζήτησε τεχνική βοήθεια από διάφορες ξένες αεροπορικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων ισραηλινών, γαλλικών και βρετανικών.
Στο τέλος, η γαλλική εταιρεία Dassault Aviation επιλέχθηκε για να παρέχει τεχνολογική βοήθεια στο σχεδιασμό και τη κατασκευή του Novi Avion. Οι ομοιότητες του γιουγκοσλαβικού αεροσκάφους με το Rafale της Dassault που αναπτύχθηκε για τη Γαλλική Πολεμική Αεροπορία, είναι εμφανής σε αρκετά σημεία.
Μια βασική τεχνολογία που ενσωματώθηκε στο Novi Avion που ήταν αυτή του fly-by-wire (FBW), ούτως ώστε το αεροδυναμικά ασταθές (για λόγους ευελιξίας) αεροσκάφος, να είναι δυνατό να πετάξει. Πρόκειται για μια τεχνολογία που χρησιμοποιούν όλα τα σύγχρονα μαχητικά μαχητικά από τα τέλη της δεκαετίας του ’70. Για τις ανάγκες πλήρους ανάπτυξης της τεχνολογίας, ένα J-22 “Orao” μετατράπηκε σε αεροσκάφος FBW.
Η άτρακτος του Novi Avion ήταν κατασκευασμένη από ανθρακονήματα, κέβλαρ, τιτάνιο, κράματα αλουμινίου, χάλυβα και διάφορα άλλα συνθετικά υλικά που είχαν ήδη αναπτυχθεί από τους Γάλλους για το Rafale, γεγονός που μείωσε σημαντικά το χρόνο ανάπτυξης του αεροσκάφους. Ο γαλλικής σχεδίασης υπολογιστής αποστολών σχεδιάστηκε έτσι ώστε ο πιλότος να μπορεί να αλλάζει γρήγορα την τρέχουσα εργασία και να δύναται να επαναπρογραμματίσει την αποστολή κατά τη διάρκεια της πτήσης. Η πλοήγηση θα γινόταν με ένα σύστημα INS / GPS και μερος των λειτουργιών, θα εκτελούνταν με ένα -στοιχειώδες για την εποχή του- σύστημα φωνητικού ελέγχου.
H ζεύξη δεδομένων του ηλεκτρονικού εξοπλισμού, σχεδιάστηκε να πληροί το πρότυπο MIL-STD-1553 του ΝΑΤΟ για να διευκολυνθούν οι αναβαθμίσεις και η συμβατότητα με άλλα δυτικά ραντάρ και συσκευές.
Όσον αφορά τον οπλισμό του Novi Avion, αυτός θα αντιγραφόταν κατευθείαν από το Rafale και θα περιλάμβανε ένα πυροβόλο GIAT των 30mm, βλήματα Magic II, Super Matra, ακόμη και MICA, η ανάπτυξη του οποίου είχε ξεκινήσει περίπου την ίδια εποχή.
Για αποστολές αέρος-εδάφους, το Novi Avion θα μπορούσε να φέρει όλους τους τύπους κατευθυνόμενων και μη βομβών που μπορούσαν να φέρουν τα γαλλικά αεροσκάφη. Η Γιουγκοσλαβία είχε επίσης στη κατοχή της βλήματα AGM-65 Maverick, πάνω στο οποίο αναπτύχθηκε ένα εγχώριο αντίγραφο με την ονομασία Grom.
Όσον αφορά το κινητήρα, το Novi Avion θα τροφοδοτούταν από ένα γαλλικό Snecma M88, ο οποίος θα του επέτρεψε να φτάσει ταχύτητες έως και 1,88 Mach.
Η πρόοδος στο σχεδιασμό του Novi Avion δεν ξεπέρασε ποτέ μερικές μακέτες του πιλοτηρίου και μερικά μοντέλα υπό κλίμακα για δοκιμές σε αεροδυναμική σήραγγα. Η ολοκλήρωση του πρώτου πρωτοτύπου σχεδιαζόταν για το 1995, ενώ η σειριακή παραγωγή θα ξεκινούσε από το 1996. Το πρόγραμμα ωστόσο σταμάτησε εξαιτίας της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας.
Παρά το άδοξο τέλος του Novi Avion, το παράδειγμα της γιουγκοσλαβικής αεροπορικής βιομηχανίας που λίγο έλειψε να κατασκευάσει ένα ελαφρύ μαχητικό πολλαπλών ρόλων 4ης γενιάς, δε μπορεί παρά να χαρακτηριστεί ως άθλος, δεδομένου πως μια μικρή χώρα, κόντεψε να κατασκευάσει ένα αεροσκάφος (δυνητικά εξοπλισμένο -μεταξύ άλλων- με βλήματα BVR MICA) που στους βομβαρδισμούς του 1999, θα αποτελούσε μεγάλο μπελά για τα νατοϊκά αεροσκάφη.
Ακολουθεί συλλογή με σχετικά άγνωστες εικόνες από δημοσιεύματα της εποχής.
Πρώτη δημοσίευση 4 Αυγούστου 2018
