Σύνοδος ΝΑΤΟ: Εμπρηστικές δηλώσεις, ενοχλητικές αλήθειες και στο βάθος ο… Πούτιν

Το ΝΑΤΟ… επεβίωσε τελικά του «τυφώνα Τραμπ» αλλά κάθε τυφώνας αφήνει πίσω του συντρίμμια. Ο Αμερικανός πρόεδρος έκανε το σώου του, απαίτησε από τα μέλη της Συμμαχίας να πληρώσουν όχι μόνο 2% του ΑΕΠ τους για την άμυνα –και αυτό ΑΜΕΣΑ, όχι μέχρι το 2024, όπως έγραψε σε ένα από τα tweets με τα οποία ρουκετοβόλησε συμμάχους και εταίρους καθ’ όλη την διάρκεια της Συνόδου– αλλά 4% (όχι ως θα το κάνουν) και δήλωσε «ικανοποιημένος» επειδή κατά την γνώμη του το ΝΑΤΟ βγήκε πιο ισχυρό από αυτήν την Σύνοδο.

Ήταν μια ακόμη Σύνοδος Κορυφής της Συμμαχίας από την οποία οι συνομιλητές του Αμερικανού Προέδρου θα κάνουν καιρό να συνέλθουν. Για τον πρόεδρο Τραμπ θα μπορούσε να συνοψισθεί ως… Ήλθα, Είδα, Αναστάτωσα και Απήλθα. Μπορεί να διαψεύσθηκαν, προς το παρόν, από διάφορα επίσημα χείλη πληροφορίες που ήθελαν τις Ηνωμένες Πολιτείες να αποσύρουν δυνάμεις από την Ευρώπη, όμως όσοι περίμεναν μια θυελλώδη Σύνοδο δικαιώθηκαν. Σημειωτέον ότι ο Πρόεδρος των ΗΠΑ είπε πως η απόσυρση από το ΝΑΤΟ «δεν είναι απαραίτητη» ωστόσο φρόντισε να υπενθυμίσει ότι δύναται να το πράξει και χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου.

Για μια ακόμη φορά ο Πρόεδρος Τραμπ εξαπέλυσε μύδρους κατά της Γερμανίας. Αφού προκάλεσε ένα μικρό… διπλωματικό σοκ σπάζοντας το πρωτόκολλο και προσφωνώντας την Γερμανίδα Καγκελάριο με το μικρό της όνομα, κατηγόρησε την Γερμανία ότι όχι μόνο δεν ανταποκρίνεται στις οικονομικές της υποχρεώσεις απέναντι στην Συμμαχία (εδώ αποσκοπούσε το ΑΜΕΣΑ που έγραφε με κεφαλαία γράμματα το προεδρικό tweet) αλλά και ότι είναι ενεργειακά όμηρος της Μόσχας «ελεγχόμενη πλήρως από την Ρωσία» προκαλώντας την έντονη αντίδραση της Άνγκελα Μέρκελ.
«Η Γερμανία μόλις άρχισε να πληρώνει την Ρωσία, από την οποία θέλει να προστατευθεί, δισεκατομμύρια δολάρια για τις ενεργειακές της ανάγκες μέσω ενός νέου αγωγού. Απαράδεκτο!…» τουίταρε πρωί-πρωί ο Πρόεδρος. Το ανησυχητικό με τις δηλώσεις Τραμπ είναι ότι εκτός από υπερβολικές συνήθως είναι «στρογγυλοποιημένες» και όχι εντελώς ακριβείς. Αυτό που είναι όμως πιο ανησυχητικό για τους άμεσα ενδιαφερόμενους είναι ότι οι δηλώσεις του Αμερικανού Προέδρου ενίοτε κρύβουν στον πυρήνα τους ένα ψήγμα αληθείας –και αυτό ενοχλεί.

Ο Πρόεδρος υποστήριξε ότι η Γερμανία που θέλει από το ΝΑΤΟ να την προστατέψει από την Ρωσία είναι κατά 60%-70% εξαρτημένη ενεργειακά από την Μόσχα. Στην πραγματικότητα, από το 50%-75% του εισαγόμενου ρωσικού φυσικού αερίου λιγότερο από το 20% προορίζεται για την παραγωγή ενεργείας. Το μεγαλύτερο μέρος των γερμανικών ενεργειακών αναγκών σε φυσικό αέριο καλύπτονται από την Νορβηγία. Κατά κύριο λόγο η Γερμανία βασίζεται ενεργειακά στον άνθρακα κατά 40%, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κατά 30% και σε ένα μικρότερο ποσοστό (10%) από πυρηνική ενέργεια.
Ωστόσο ο Πρόεδρος ως επιχειρηματίας είναι καλός με τα νούμερα. Το «ψήγμα αληθείας» στις δηλώσεις περί ρωσικής εξαρτήσεως που προκάλεσαν σάλο είναι ότι  Γερμανία θέλει να μειώσει την εξάρτηση από τον άνθρακα και να περιορίσει την πυρηνική ενέργεια, κάτι που αναπόφευκτα θα αυξήσει τις ανάγκες του Βερολίνου σε φυσικό αέριο. Και η Ρωσία παράγει πολύ από αυτό. Άρα;
Η Καγκελάριος έσπευσε να απαντήσει στο Blitz του Τραμπ περί ελέγχου από την Ρωσία χωρίς να απαντά επί της ουσίας, λέγοντας πως έχει προσωπική πείρα από την εποχή που ένα τμήμα της Γερμανίας ήταν υπό τον έλεγχο της Σοβιετικής Ένωσης και ότι η Γερμανία έχει διαθέσει ένα μεγάλο ποσοστό της Bundeswehr στις αποστολές του ΝΑΤΟ στο εξωτερικό. Καθ’ όλη δε την διάρκεια της Συνόδου, ο Γενικός Γραμματέας της Συμμαχίας, Γιενς Στόλτενμπεργκ, ήταν σε… επιφυλακή, έτοιμος να παρέμβει «πυροσβεστικά» για να μην εκτραχυνθεί η κατάσταση. Αναμφίβολα κάποιος χαμογελούσε, κι ας μην παρίστατο στην Σύνοδο.
Σύνοδος Κορυφής ΝΑΤΟ: Πούτιν… ωσεί παρών;

Χαρακτηρίζοντας την Γερμανία «εντελώς ελεγχόμενη από την Ρωσία» και συνδέοντας την άποψη αυτή με την ανεπαρκή κατ’ αυτόν οικονομική συνεισφορά του Βερολίνου στην Συμμαχία, ο Πρόεδρος Τραμπ έφερε στο προσκήνιο δύο χρόνιες αμερικανικές ανησυχίες. Οι ΗΠΑ επανειλημμένως έχουν προειδοποιήσει για την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από την Ρωσία και το θέμα των αμυντικών δαπανών. Ο Αμερικανός Πρόεδρος απλώς τα λέει με τρόπο που κάνει πρωτοσέλιδα.
Ακόμη κι αν υπερτονίζει την γερμανική ενεργειακή εξάρτηση από την Μόσχα δεν είναι λίγοι οι Ευρωπαίοι ηγέτες που έχουν πλήρη συνείδηση της πολιτικής επιρροής την οποία αυτή η εξάρτηση παρέχει στην Μόσχα. Υπενθυμίζεται ότι στην αντιπαράθεσή της με την Ουκρανία για το θέμα της Κριμαίας, η Ρωσία χρησιμοποίησε εκτός από «Σπετσναζ» και το φυσικό αέριο ως όπλο, κλείνοντας τις στρόφιγγες με την δικαιολογία των ουκρανικών «οφειλών». Η οικονομία ως όπλο όμως χρησιμοποιείται και από τις ΗΠΑ που απάντησαν με κυρώσεις προς την Μόσχα, θέτοντας παράλληλα εμπόδια σε όποιον βοηθούσε ή υποστήριζε την δημιουργία νέων ρωσικών αγωγών προς δυσμάς.

Υπό το πρίσμα αυτό, οι μύδροι Τραμπ κατά Μέρκελ ήταν εν πολλοίς αναμενόμενοι –πέραν της «συμπάθειας» που τρέφει ο Αμερικανός Πρόεδρος για την καγκελάριο– καθώς η Γερμανία σχεδιάζει να αυξήσει τις εισαγωγές φυσικού αερίου από την Ρωσία μέσω του αγωγού Nord Stream 2. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ταχθεί εναντίον του συγκεκριμένου σχεδίου που διπλασιάζει την μεταφορική ικανότητα φυσικού αερίου διά της Βαλτικής, επιχειρηματολογώντας ότι η ενεργειακή εξάρτηση από την Μόσχα αυξάνει την στρατηγική τρωτότητα της Ευρώπης.
Ήδη το ρωσικό φυσικό αέριο αντιστοιχεί περίπου στο 1/3 της κατανάλωσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με το 60% των εσόδων της ρωσικής κρατικής εταιρίας Gazprom να προέρχονται από τις ευρωπαϊκές πωλήσεις –γεγονός το οποίο καθιστά την χρήση του φυσικού αερίου ως πολιτικό όπλο… δίκοπο μαχαίρι. Παρά τα ευρωπαϊκά stress tests με σενάρια που περιελάμβαναν ακόμη και εξάμηνη πλήρη διακοπή εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου στην Ε.Ε σε περίοδο καταναλωτικής αιχμής, ο Nord Stream 2 παραμένει σημαντική απειλή, υποστηρίζουν Αμερικανοί αναλυτές.
Διπλασιάζοντας την δυνατότητα μεταφοράς φυσικού αερίου μέσω της Βαλτικής με τον Nord Stream 2, η Μόσχα θα μπορούσε να κόψει την παροχή δια του αγωγού Yamal πλήττοντας ενεργειακά τους Ανατολικοευρωπαίους εταίρους του ΝΑΤΟ χωρίς να πλήττει άμεσα την Γερμανία, προκαλώντας αναταραχή στην Συμμαχία. Η Άνγκελα Μέρκελ έχει προσπαθήσει να διασκεδάσει τις ανησυχίες τις χώρες που αντιδρούν, όπως η Πολωνία, αλλά κατά πόσο το έχει καταφέρει είναι μια άλλη υπόθεση.
Στο Κρεμλίνο πάντως κάποιος γνωρίζει καλά την αξία του δόγματος «Διαίρει και Βασίλευε». Η πρόσφατη Σύνοδος του ΝΑΤΟ μπορεί να έληξε… αναίμακτα, όμως η ομαδική φωτογραφία των ηγετών των χωρών-μελών που κάνει τον γύρο του κόσμου με τον Πρόεδρο Τραμπ να κοιτάει αλλού έχει την δική της σημειολογία. Ίσως γι’ αυτό ο Βλαντίμιρ Βλαντίμιροβιτς Πούτιν να μειδιά.
Αλέξανδρος Θεολόγου