Το μυστικό του U-2 της NASA

Λένε ότι μια εικόνα ίσον χίλιες λέξεις. Ναι, όμως αυτή εδώ λέει χίλια ψέμματα. Το εικονιζόμενο U-2Α της NASA στην αεροπορική βάση Edwards κρύβει μια θρασύτατη, όσο και απέλπιδα, ιστορία εξαπάτησης: το λογότυπο της Εθνικής Υπηρεσίας Αεροναυτικής και Διαστήματος στην ουρά βάφτηκε… μια ώρα πριν την συνέντευξη Τύπου που έδωσαν οι αμερικανικές αρχές στις 6 Μαΐου 1960 για να δικαιολογήσουν την παρουσία του U-2 του Φράνσις Γκάρυ Πάουερς πάνω από την Σοβιετική Ένωση –για την ακρίβεια τα… κομμάτια του στο έδαφός της.

Η επίσημη «γραμμή» ήταν ότι ο χειριστής ενός παρόμοιου «μετεωρολογικού ερευνητικού αεροσκάφους» είχε αναφέρει προβλήματα με το σύστημα οξυγόνου ενώ πετούσε πάνω από την Τουρκία. Από εκεί, ο αυτόματος πιλότος του αεροπλάνου ενδεχομένως το οδήγησε σε σοβιετικό εναέριο χώρο και ίσως αυτό να ήταν το αεροσκάφος που συνετρίβη. Μάλιστα διατάχθηκε η καθήλωση όλων των U-2 για «έλεγχο του συστήματος οξυγόνου».
Για να υποστηριχτεί το ψέμα επιστρατεύθηκε το Article 378 της CIA και για λίγες ώρες έγινε «ερευνητικό» αεροσκάφος. Ακόμη και ο αριθμός σειράς ‘55741’ που έφερε ήταν ψευδής! Η ζημιά όμως είχε γίνει.

Ο αεροναυπηγός «Κέλλυ» Τζόνσον, ο σχεδιαστής του U-2, εκλήθη να εξετάσει τις φωτογραφίες των συντριμμιών που έδωσαν στην δημοσιότητα οι Σοβιετικοί και δήλωσε ότι δεν ανήκουν σε αεροσκάφος του τύπου. Όμως η άλλη πλευρά είχε έναν κρυφό άσσο στο μανίκι. Τον ίδιο τον πιλότο του αμερικανικού κατασκοπευτικού αεροπλάνου. Ζωντανό.
Τα όσα ακολούθησαν αποτελούν ένα από τα πιο συναρπαστικά κεφάλαια του αδυσώπητου πολέμου πληροφοριών της ψυχροπολεμικής περιόδου. Η εσπευσμένη ιστορία συγκάλυψης κατέρρευσε διότι βασιζόταν εν μέρει στην εκτίμηση των Αμερικανών ότι ο Πάουερς είχε χαθεί με το αεροπλάνο του ή είχε αυτοκτονήσει με την βουτηγμένη σε τοξίνη βελόνα που χορηγούσε η CIA στους πιλότους της, κρυμμένη στο εσωτερικό ενός κούφιου ασημένιου δολαρίου. Όχι πως είχε γίνει απ’ όλους πιστευτή δηλαδή.

Από τον Μάϊο του 1956 που η Ουάσιγκτον εξύφαινε το παραμύθι με τις «μετεωρολογικές πτήσεις» U-2 εφοδιασμένων με επιστημονικά όργανα –για τις οποίες ο Διευθυντής της NACA Δρ. Χιού Ντράϊντεν είχε εκδώσει και δελτίο Τύπου– πολλοί είχαν τις επιφυλάξεις τους. Μέχρι το επεισόδιο Πάουερς, πόσες από τις σχεδόν 200 πτήσεις που φέρεται να πραγματοποιήθηκαν επ’ ωφελεία της Υπηρεσίας, όπως δήλωσε ο Ντράϊντεν ενώπιον Επιτροπής της Γερουσίας, έγιναν για επιστημονικούς σκοπούς;
Το θέμα γύρισε μπούμερανγκ για την NASA φέροντας σε εξαιρετικά δύσκολη θέση αρκετά υψηλόβαθμα στελέχη της. Ιδίως όταν οι Σοβιετικοί άρχισαν να επιδεικνύουν τον πιλότο του U-2 στα διεθνή τα ειδησεογραφικά πρακτορεία και να στήνουν έκθεση με τα κομμάτια του αεροπλάνου του, αδιάψευστα πειστήρια της «ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας». Αλλά, αυτά έχει ο πόλεμος.

Η ιστορία του «ερευνητικού» U-2Α υπήρξε εξίσου περιπετειώδης με το αεροπλάνο που χάθηκε πάνω από την ΕΣΣΔ την Πρωτομαγιά του 1960. Τον Φεβρουάριο του 1962 το Article 378 (s/n 56-6711) ολοκλήρωσε επιθεώρηση IRAN στις εγκαταστάσεις της Lockheed απ’ όπου εξήλθε αναβαθμισμένο ως U-2C. Σύμφωνα με κινεζικές πηγές, αφίχθη στις 31 Μαρτίου στην βάση του Detachment ‘H’ και άρχισε να πετά από την Ταϊβάν αναγνωριστικές αποστολές πάνω από την «Ερυθρά» Κίνα.
Η κατασκοπεία δεν είναι μόνο επάγγελμα κυρίων, είναι και επικίνδυνη. Στις 7 Σεπτεμβρίου 1962 το αεροσκάφος εξετέλεσε με επιτυχία την Αποστολή GRC-126 πάνω από την ανατολική Κίνα με χειριστή τον Gimo Yang. Δύο ημέρες αργότερα απογειώθηκε και πάλι για μια υπέρπτηση στην ίδια περιοχή (Mission GRC-127) όμως δεν γύρισε ποτέ. Ένας SA-2 πάνω από το Ναντσάν φρόντισε γι’ αυτό.

Στις υπερπτήσεις στρατηγικής αναγνώρισης της κινεζικής ενδοχώρας που διεξήχθησαν με ορμητήριο την Εθνικιστική Κίνα (Ταϊβάν) από τον Ιανουάριο του ’62 έως τον Σεπτέμβριο του ’67, χρησιμοποιήθηκαν U-2 τα οποία για ευνόητους λόγους πετούσαν με Κινέζους χειριστές και έφεραν ταϊβανέζικα εθνόσημα. Παρά την θεωρητική ασυλία που τους παρείχε το ύψος πτήσης τους, η Αεροπορία του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού κατάφερε να καταρρίψει πέντε από αυτά. Όποιος κλωτσάει σφηκοφωλιά…
Αλέξανδρος Θεολόγου  
Πρώτη δημοσίευση 7/2/2019