Δεν αποτελεί μυστικό πως η Ρωσία χρησιμοποιεί την Ορθόδοξη Πίστη για την άσκηση εξωτερικής πολιτικής. Ιδιαίτερα όσον αφορά το αυτοκέφαλο της Ουκρανικής Εκκλησίας, το Πατριαρχείο Μόσχας επιστράτευσε όλες του της δυνάμεις για να αποτρέψει την αναγνώρισή της, χωρίς όμως να το καταφέρει.
Η ρωσική πρεσβεία στην Αθήνα, μέσω αναρτήσεών της στο Twitter, μεταφέρει δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, που υποστηρίζει πως το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης, χειραγωγείται από την Ουάσιγκτον και οι ενέργειές του δεν έχουν καμία σχέση με τα ιδανικά της Ορθοδοξίας.
☝️❗ ΥΠΕΞ της Ρωσίας Σ.Λαβρόφ:
💬Όλοι μας ξέρουμε καλά πώς δημιουργήθηκε η "ορθόδοξη εκκλησία της Ουκρανίας". Δεν πρόκειται απλώς για μια πρωτοβουλία του Πατριάρχη Βαρθολομαίου. Επιβλήθηκε άμεσα από τις ΗΠΑ που ουσιαστικά δεν το κρύβουν καν. pic.twitter.com/ir6duCjP55
— Rus Embassy, Greece (@RFEmbassyGr) July 25, 2021
☝️❗️ΥΠΕΞ της Ρωσίας Σ.Λαβρόφ:
💬 Οι ενέργειες του Πατριαρχείου της Κωνσταντινουπόλεως είναι αποτέλεσμα της χειραγώγησης από την Ουάσινγκτον και δεν έχουν καμία σχέση με τα ιδανικά της Ορθοδοξίας. pic.twitter.com/w8YzEPmuwn
— Rus Embassy, Greece (@RFEmbassyGr) July 25, 2021
Η Μόσχα αντιδρά σθεναρά στην αυτοκεφαλία της Ουκρανικής Εκκλησίας, διότι χάνει την τεράστια επιρροή που έχει το Ρωσικό Πατριαρχείο στην Ουκρανία. Η αυτοκεφαλία της Ουκρανικής Εκκλησίας, αναγνωρίστηκε επίσημα (και νόμιμα) από το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης το 2018 και από την Εκκλησία της Ελλάδας το 2019, με τη Ρωσία να κάνει λόγο για “καταστροφική” κίνηση.
Βάζοντας μια παρένθεση και ανατρέχοντας στο 2019, μετά την αναγνώριση του αυτοκέφαλου της Ουκρανικής Εκκλησίας από την Ελληνική, ήταν αναμενόμενο να υπάρξουν πάλι αντιδράσεις από πλευράς Ρωσίας. Η πιο αξιοσημείωτη, ή ορθότερα αξιοπερίεργη, ήταν η πορεία προς την Ελληνική Πρεσβεία της Μόσχας, με μπροστάρη μια αμφιλεγόμενη φιγούρα της ρωσικής Ορθοδοξίας. Πρόκειται για τον ιερέα Vsevolod Chaplin, ο οποίος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το λούμπεν της Ρωσικής Εκκλησίας, μιας και τα καμώματά του τον έφεραν σε σύγκρουση ακόμη και με τον Πατριάρχη Κύριλλο, οδηγώντας τον στο περιθώριο. Ο αμφιλεγόμενος ιερέας, παρουσίασε πανό στο οποίο απεικονίζεται ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ως καρικατούρα, να έχει υπό τη “σκέπη” του τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Ιερώνυμο, και τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεόδωρο. Ως “στέμμα”, ο Κ. Μητσοτάκης φέρει την ΕΕ, και στη βάση της εικόνας το Δημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ. Φυσικά οι Δημοκρατικοί δεν ήταν τότε στην εξουσία, ήταν οι Ρεπουμπλικάνοι, αλλά αυτό είναι λεπτομέρεια. Εκατέρωθεν του πρωθυπουργού, αναγράφεται “ΈΤΣΙ ΠΟΥΛΑΝΕ ΠΙΣΤΗ”. Όλα τα ανωτέρω, φρόντισε να τα δημοσιεύσει μέσω μιας πύρινης ανάρτησης στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook.
Αναγνωρίζοντας την ανεξαρτησία της Ουκρανικής από τη Ρωσική Εκκλησία, ο Βαρθολομαίος επέφερε ένα ισχυρό πλήγμα εναντίον του Κρεμλίνου, που μέχρι πρότινος είχε στην διάθεσή του την πανίσχυρη επιρροή του Πατριαρχείου Μόσχας επί των Ουκρανών. Η προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014 και η κατάρριψη της πτήσης των Μαλαισιανών Αερογραμμών το 2015, είχαν προκαλέσει οριστική ρήξη στις σχέσεις Ρωσίας-Ουκρανίας. Ο τελευταίος “δεσμός” δεν ήταν άλλος από τον θρησκευτικό έλεγχο που ασκούσε η Ρωσική Εκκλησία και ο Πατριάρχης Κύριλλος επί της Ουκρανικής Εκκλησίας.
Για να μπορέσει ο Βαρθολομαίος να απονείμει ανεξαρτησία στους Ορθόδοξους Ουκρανούς, βασίστηκε στο νόμιμο δικαίωμά του που απορρέει από την Δ’ Οικουμενική Σύνοδο, ή Σύνοδο της Χαλκηδόνας, η οποία έλαβε χώρα στις 8 Οκτωβρίου με 1η Νοεμβρίου του 451 μΧ στην πόλη της Χαλκηδόνας στη Βιθυνία (προάστιο της Κωνσταντινούπολης). Με βάση τις εξουσίες που κατέχει το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως από την εποχή της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου που τελέστηκε πριν 1.659 χρόνια, ο Βαρθολομαίος έχει την δυνατότητα να απονέμει αυτοκεφαλία σε οποιαδήποτε ορθόδοξη εκκλησία. Με απλά λόγια, η κριτική που δέχτηκε από τη Ρωσία, ήταν ανούσια και περιορίστηκε μόνο σε “φωτοβολίδες” περί επηρεασμού από δυτικούς παράγοντες (πιο αναλυτικά εδώ).
Έχει φιλοδυτικό προσανατολισμό το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης; Η απάντηση είναι “ναι”. Το γεγονός όμως πως αναγνώρισε την αυτοκεφαλία της Ουκρανικής Εκκλησίας, είναι και νόμιμο ΚΑΙ απολύτως δίκαιο.
Πέρα από τα πατριαρχεία που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της “μάχης”, υπάρχουν ακόμη και πολλές “χριστιανικές” οργανώσεις (βλέπε “Αυτοκρατορική Ορθόδοξη Παλαιστινιακή Ένωση”), που δρουν υπό την «αιγίδα» του Ρωσικού Κράτους για τη προώθηση των ρωσικών συμφερόντων σε διάφορες περιοχές, κάτι που έχει παραδεχτεί ακόμη και ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ, ενώ υπάρχουν αναφορές πως σχετίζεται ακόμη και με τις μυστικές υπηρεσίες της Ρωσίας.
Το ζήτημα της Ουκρανικής Εκκλησίας έφερε στην επιφάνεια τις “διαφωνίες” μεταξύ των ορθόδοξων πατριαρχείων. Όπως προκύπτει όμως, το γεωπολιτικό “παιχνίδι” είναι πολύ σημαντικότερο και με πολύ πιο μεγάλες προεκτάσεις, με την φιλοδυτική πλευρά να κερδίζει τις μέχρι σήμερα “μάχες”, αλλά και τις εντυπώσεις. Η χρήση των Πατριαρχείων σε γεωπολιτικές διαμάχες μεταξύ ανατολής και δύσης δεν είναι φυσικά τυχαία, καθότι η επιρροή τους στο ποίμνιο και η δυνατότητα επηρεασμού τους είναι τεράστια. Ειδικά στην περίπτωση της Μόσχας, η Ορθόδοξη Πίστη έχει “οπλοποιηθεί” για την προώθηση των ρωσικών συμφερόντων.
