Αεροπλανοφόρο «Κουζνέτσοφ»: Ενός κακού… μύρια άλλα έπονται

 

Η βύθιση της τεράστιας πλωτής δεξαμενής PD-50 όπου βρισκόταν το αεροπλανοφόρο «Ναύαρχος Κουζνέτσοφ» για εργασίες στο πλαίσιο του προγράμματος εκσυγχρονισμού του, άφησε το Ρωσικό Ναυτικό με ένα τεράστιο πρόβλημα. Στις πολύ προσεκτικά επιλεγμένες φωτογραφίες του πλοίου μετά το ατύχημα που έδωσαν στην δημοσιότητα οι Ρώσοι, το αεροπλανοφόρο δεν δείχνει να έχει υποστεί εκτενείς ζημιές. Άλλωστε, σύμφωνα με την επίσημη γραμμή, οι ζημιές επισκευάζονται.
Αυτό που δυσκολεύει τα πράγματα είναι η προσωρινή (;) απώλεια της ίδιας της δεξαμενής. Ημέρες μετά το περιστατικό της 30^ης Οκτωβρίου η PD-50 βρισκόταν ακόμη βυθισμένη με κλίση στα σκοτεινά νερά του Κόλπου Κόλα, εγείροντας σοβαρά ερωτηματικά κατά πόσο μπορεί το Ρωσικό Ναυτικό να συνέλθει από το απρόσμενο αυτό ατύχημα. Διότι μπορεί το μοναδικό αεροπλανοφόρο του να γλύτωσε τα χειρότερα –οι Ρώσοι υποστηρίζουν ότι δεν υπέστη ζημιές κρίσιμος εξοπλισμός καθώς είχε αφαιρεθεί εν όψει των εργασιών στο πλοίο– όμως εις βάθος χρόνου το Ναυτικό έχει πρόβλημα. Και όπως φαίνεται σοβαρό.

Η πλωτή δεξαμενή PD-50 των 80.000 τόννων, κατασκευασμένη στην Σουηδία στα τέλη της δεκαετίας του ’70, ήταν η μοναδική που μπορούσε να εξυπηρετήσει τις μεγάλες ναυτικές μονάδες του Ρωσικού Στόλου. Κατά τον Αλεξέι Ραχμάνοφ, Διευθυντή της κρατικής εταιρίας OCK (Объединенная судостроительная корпорация) που έχει αναλάβει τις εργασίες επισκευής του αεροπλανοφόρου, όλα τα άλλα πλοία έχουν εναλλακτικές εκτός από το «Ναύαρχος Κουζνέτσοφ».
«Όσον αφορά πλοία πρώτης τάξεως (όπως το αεροπλανοφόρο) η απώλεια της δεξαμενής δημιουργεί ορισμένες δυσκολίες» παραδέχεται. «Ελπίζουμε το θέμα του δεξαμενισμού μεγάλων πλοίων να επιλυθεί στο εγγύς μέλλον» δηλώνει συγκρατημένα στο πρακτορείο ειδήσεων TASS. Προφανώς δεν είναι τόσο απλό.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι η ανέλκυση και επισκευή της PD-50 μπορεί να διαρκέσει από έξι μήνες έως έναν χρόνο, απαιτώντας στην χειρότερη περίπτωση παροχή τεχνικής υποστήριξης από το εξωτερικό. Δεδομένης της έντασης στις σχέσεις της Μόσχας με τους Ευρωπαίους γείτονές της, μια τέτοια βοήθεια μοιάζει μάλλον απίθανη, το ίδιο και η κατασκευή καινούργιας δεξαμενής στην Σουηδία.
Μια απώλεια με επιχειρησιακές επιπλοκές     

Ακόμη και να ανελκυσθεί η δεξαμενή, ίσως να μην είναι δυνατή η επισκευή της. Χωρίς την PD-50, μεγάλα πολεμικά όπως τα πυρηνοκίνητα βαριά καταδρομικά κλάσης Kirov «Πιότρ Βηλίκιι» (Μέγας Πέτρος) και «Ναύαρχος Ναχίμοφ» καθώς και το μοναδικό σε υπηρεσία υποβρύχιο βαλλιστικών πυραύλων κλάσης Akula (κωδ. ονομασία ΝΑΤΟ, Τyphoon) ίσως βρεθούν εκτός προγραμματισμένων εργασιών συντήρησης ναυπηγείου για μήνες, αν όχι περισσότερο.
Ελλείψει πλωτής δεξαμενής μεγάλου μεγέθους, πολλά από τα προγράμματα εκσυγχρονισμού του Στόλου ενδεχομένως θα υποστούν σημαντικές καθυστερήσεις, εκτιμούν ειδικοί. Ήδη το φιλόδοξο σχέδιο εκσυγχρονισμού του Ναυτικού που προέβλεπε την ναυπήγηση 24 υποβρυχίων –εκ των οποίων τα 16 πυρηνικά– και 54 μεγάλων μονάδων επιφανείας παραμένει ανεκπλήρωτο λόγω οικονομικών προβλημάτων που έχουν επηρεάσει και την συντήρηση των εν ενεργεία πλοίων.

Η Ρωσία έχει και άλλες πλωτές δεξαμενές, όμως είναι κατάλληλες για μικρότερα πλοία, όπως καταδρομικά και υποβρύχια πυραύλων cruise. Η ΡD-1 στο Σέβεραντβίνσκ, 800 χλμ νοτιοανατολικά του Μούρμανσκ, αν και μικρότερη σε μέγεθος, θα μπορούσε να εξυπηρετήσει υποβρύχια βαλλιστικών πυραύλων και ενδεχομένως βαριά καταδρομικά. Ωστόσο, δημοσιεύματα ρωσικών ΜΜΕ ανέφεραν ότι οι εργαζόμενοι στα ναυπηγεία εκεί δυσκολεύτηκαν ακόμη και να βάλουν το «Ναύαρχος Ναχίμοφ» στην δεξαμενή, οπότε για αεροπλανοφόρο αποκλείεται.

Η πλησιέστερη στο μέγεθος της βυθισμένης PD-50 είναι η δεξαμενή στο Μπαλσόϊ Κάμεν της ρωσικής Άπω Ανατολής, στις ακτές του Ειρηνικού, κοντά στο Βλαντιβαστόκ. Απέχει όμως 10.000 χλμ και δια θαλάσσης το ταξίδι είναι ακόμη μακρύτερο για ένα πλοίο στην προβληματική κατάσταση του «Ναύαρχος Κουζνέτσοφ» επισημαίνουν Δυτικοί αναλυτές.

Τα ναυπηγεία Νικαλάεφ στην Μαύρη Θάλασσα, όπου την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης κατασκευάσθηκαν τα μεγαλύτερα πλοία του Στόλου, θα μπορούσαν να διαχειριστούν πολεμικά πλοία μεγέθους αεροπλανοφόρου. Το πρόβλημα είναι ότι σήμερα ανήκουν στην Ουκρανία. Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας και την υποστήριξη από την Μόσχα των αυτονομιστών ανταρτών στην περιοχή του Ντανμπας θα ήταν μάλλον υπερβολικά… αισιόδοξο να περίμενε κανείς από το Κίεβο να παράσχει χείρα βοηθείας.
Εναλλακτικές λύσεις μεν αλλά… 
Σε περίπτωση που η PD-50 δεν επισκευάζεται, η λύση θα ήταν η κατασκευή μιας νέας αντίστοιχου μεγέθους αλλά η Ρωσία δεν φαίνεται να έχει τις υποδομές για να αναλάβει ένα τέτοιο μεγάλο έργο. Η Σουηδία ή η Νορβηγία θα μπορούσαν, εάν δεν υπήρχαν οι κυρώσεις της Δύσης κατά της Μόσχας εξαιτίας της προσάρτησης της Κριμαίας το 2014.
Η Κίνα ή η Νότια Κορέα θα ήταν λογικές εναλλακτικές. Αμφότερες διαθέτουν και την υποδομή και την πείρα της ναυπήγησης ποντοπόρων πλοίων και πλωτών εξεδρών άντλησης πετρελαίου. Ο χρόνος όμως δεν είναι σύμμαχος των Ρώσων. Ακόμη κι αν άρχιζε τώρα η κατασκευή νέας πλωτής δεξαμενής, δεν θα ήταν έτοιμη πριν περάσουν μήνες ή και χρόνος ενώ θα έπρεπε να ρυμουλκηθεί από τον Ειρηνικό μέσω του Ινδικού και γύρω από την Αφρική για να φθάσει στον Ατλαντικό και από την Θάλασσα του Μπάρεντς στο Μούρμανσκ…
Προς το παρόν το αεροπλανοφόρο-καταδρομικό «Ναύαρχος Κουζνέτσοφ» βρίσκεται στην Ναυπηγοεπισκευαστική Βάση 35 (35-й судоремонтный завод) αναμένοντας επισκευές. Σύμφωνα με Ρώσους αξιωματούχους, η απομάκρυνση του γερανού που κατέρρευσε στο κατάστρωμά του λόγω της κλίσης που πήρε η πλωτή δεξαμενή καθώς οι αντλίες της σταμάτησαν να λειτουργούν εξαιτίας μιας αιφνίδιας διακοπής ρεύματος θα ολοκληρωθεί «μόλις αποφασισθεί ο καλύτερος τρόπος για να γίνει αυτό».
Αλέξανδρος Θεολόγου