Την κοινή εκτίμηση ότι η συνεργασία της Ελλάδας με τους γείτονές της στα Βαλκάνια είναι το κλειδί για την επιτυχία της στην παροχή εναλλακτικών λύσεων στο παραδοσιακό ρωσικό μονοπώλιο φυσικού αερίου, αξιοποιώντας τις πολλές ευκαιρίες που προσφέρει η ενεργειακή μετάβαση, διατύπωσαν από το βήμα του 5ου Southeast Europe Energy Forum 2021 οι πρέσβεις των ΗΠΑ, στην Ελλάδα Τζέφρι Πάιατ, στην Αλβανία Yuri Kim, στη Βόρεια Μακεδονία Kate Mary Byrnes, στη Βουλγαρία Herro Mustafa και στη Σερβία Anthony F. Godfrey.
Το φόρουμ διοργανώνουν για πέμπτη συνεχή χρονιά το Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο και η Ελληνική Εταιρεία Ενεργειακής Οικονομίας σε συνεργασία με την Αμερικανική Πρεσβεία στην Ελλάδα και τη στρατηγική υποστήριξη του Atlantic Council και του U.S. Chamber of Commerce.
Η ανάγκη για διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας δεν αποτελεί «εθνική ατζέντα αλλά της ευρύτερης περιοχής», είπε ο Αμερικανός πρέσβης, υπογραμμίζοντας τον κρίσιμο ρόλο της Ελλάδας στην ανάπτυξη ενός δικτύου σχέσεων με τους γείτονές της, με στόχο τη διασφάλιση ενός ενεργειακού μέλλοντος για την ευρύτερη περιοχή απαλλαγμένου από μονοπώλια και διαβεβαιώνοντας για τη στήριξη των ΗΠΑ προς αυτή την κατεύθυνση.
Ο Αμερικανός πρέσβης υπογράμμισε επίσης τον κομβικό ρόλο μακροπρόθεσμων πρότζεκτ όπως ο TAP, ο IGB και ο FSRU στην Αλεξανδρούπολη στη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας και στην απεξάρτηση της Ευρώπης και των Βαλκανίων από το ρωσικό αέριο, ιδίως με τον ΤΑΡ να έχει ήδη ολοκληρωθεί και τον IGB να βαίνει προς ολοκλήρωση κι έκανε ιδιαίτερη μνεία στα βήματα που έχουν γίνει από την ελληνική κυβέρνηση και τα αρμόδια υπουργεία.
Οι πέντε πρέσβεις συζήτησαν για τη σημασία της ενεργειακής συνεργασίας μεταξύ των χωρών της περιοχής, ιδιαίτερα υπό το πρίσμα της ανάγκης αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και των συνεπειών της, αλλά και της ανάγκης να «αγκαλιάσουν» οι χώρες της περιοχής την ενεργειακή μετάβαση.
Κοινή συνισταμένη των τοποθετήσεων ήταν η ανάγκη ενίσχυσης της περιφερειακής συνεργασίας καθώς, όπως χαρακτηριστικά τόνισε η πρέσβης των ΗΠΑ στη Βόρεια Μακεδονία Kate Mary Byrnes, «κανείς δεν μπορεί να προχωρήσει μόνος». Ακόμη και μια μικρή χώρα όπως η Βόρεια Μακεδονία, όπως είπε, μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στη διαδικασία της ενεργειακής μετάβασης.
Αναφέρθηκε δε στους ενεργειακούς στόχους της κυβέρνησης της γειτονικής χώρας και στις σημαντικές προοπτικές επενδύσεων που αναδύονται μέσα απ’ αυτή τη διαδικασία και υπογράμμισε τη στήριξη σε κάθε συνεργασία προς αυτή την κατεύθυνση. Στη μεγάλη αγορά της Σερβίας με τις πολλές προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες αναφέρθηκε -μεταξύ άλλων- από την πλευρά του ο πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στη χώρα Anthony F. Godfrey.
Αφού επισήμανε τη μεγάλη εξάρτηση της Σερβίας από τον λιγνίτη σε ό,τι αφορά την παραγωγή ενέργειας, που φτάνει έως και το 70%, αλλά και την ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία, επισήμανε ότι η εξάρτηση αυτή θα πρέπει να “σπάσει” και ήδη η Σερβία κάνει βήματα προς αυτή την κατεύθυνση αναπτύσσοντας την εταιρική της σχέση στο έργο του FSRU.
Από την πλευρά της, η πρέσβης των ΗΠΑ στην Αλβανία Yuri Kim αναφέρθηκε στο γεγονός ότι η παραγωγή ενέργειας στην Αλβανία προέρχεται σχεδόν αποκλειστικά από υδροηλεκτρικούς σταθμούς και παρότι πρόκειται για μια ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, ωστόσο εξαρτάται κατά κύριο λόγο από τις καιρικές συνθήκες και ειδικότερα από την ποσότητα των ετήσιων βροχοπτώσεων, γεγονός που καθιστά τη χώρα ελλειμματική σε ηλεκτρική ενέργεια που δεν επαρκεί για την κάλυψη των διαρκώς αυξανόμενων αναγκών των καταναλωτών.
Υπό αυτό το πρίσμα, η Αμερικανίδα πρέσβης αναφέρθηκε σε μια σειρά από πρότζεκτ που έχουν αμερικανική στήριξη και στόχο έχουν να καταστεί η Αλβανία ένας «συνεπής παραγωγός πράσινης ενέργειας», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε. Από την πλευρά της, η πρέσβης των ΗΠΑ στη Βουλγαρία Herro Mustafa υπογράμμισε τη σημασία που έχει η διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας για την ίδια την ασφάλεια των χωρών της περιοχής. «Η ενεργειακή ασφάλεια είναι και εθνική ασφάλεια», ανέφερε χαρακτηριστικά η πρέσβης των ΗΠΑ και πρόσθεσε: «Εάν η Βουλγαρία καταφέρει να διαφοροποιήσει τις πηγές ενέργειας της, αυτό σημαίνει μια πιο ισχυρή Βουλγαρία, μια πολύ πιο ισχυρή περιοχή».
Αυτό που υπογράμμισε επανειλημμένα στον λόγο της είναι η σημασία του IGB με τη χαρακτηριστική φράση πως «ο ΙGB είναι το πιο σημαντικό πράγμα που μπορούμε να κάνουμε τους επόμενους μήνες για την περιοχή», καθώς «είναι πολύ σημαντικός για τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας και την απεξάρτηση της από τη Ρωσία».
