Tων Βασίλη Νέδου & Μανώλη Κωστίδη, από την Καθημερινή
Σε αρχική έγκριση του αιτήματος της Τουρκίας για προμήθεια 40 αεροσκαφών τύπου Eurofighter προχωρούν Λονδίνο και Βερολίνο. Στην Αθήνα είχαν ειδοποιηθεί για την εξέλιξη και γνωρίζουν, βεβαίως, ότι ο κύριος στόχος της Άγκυρας είναι τα μαχητικά F-35. Πιθανή απόκτηση των Eurofighter από την Άγκυρα δεν θα ανατρέψει τους συσχετισμούς στο Αιγαίο, καθώς η Ελλάδα διαθέτει ήδη 24 αεροσκάφη Rafale, ενώ παράλληλα προχωράει και το πρόγραμμα των F-35. Η αποδοχή της Άγκυρας σε ένα κατεξοχήν ευρωπαϊκό πρόγραμμα όπως το «Eurofighter» δείχνει και την αξία που αποδίδει η Ευρώπη στη γεωπολιτική θέση της Τουρκίας, ενώ αποτελεί και ένα ισχυρό προμήνυμα για γενικότερη ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας.
Χωρίς ανατροπές οι συσχετισμοί στο Αιγαίο
Του Βασίλη Νέδου
Η είδηση της ουσιαστικής υπέρβασης των τελευταίων τυπικών δυσκολιών για την έγκριση πώλησης 40 αεροσκαφών τύπου Eurofighter στην Τουρκία από το πολυεθνικό κονσόρτσιουμ που τα κατασκευάζει (Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία και Ισπανία) δεν αιφνιδίασε την Αθήνα. Στη Γερμανία, η οποία ήταν το τελευταίο ουσιαστικό εμπόδιο για την πώληση Eurofighter στην Τουρκία, η αλλαγή στάσης είχε ουσιαστικά ήδη προαναγγελθεί από την επόμενη ημέρα κιόλας της εκλογής του καγκελαρίου Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος τάσσεται αναφανδόν υπέρ της σύσφιγξης των πολιτικών, στρατηγικών και εμπορικών σχέσεων με την Άγκυρα.
Η Αθήνα είχε ενημερωθεί εγκαίρως από το Βερολίνο και, βεβαίως, και από το Λονδίνο, για την επικείμενη εξέλιξη, κάτι που επί της ουσίας δεν τροποποιεί σε σημαντικό βαθμό τον ελληνικό σχεδιασμό, ούτε όμως δραματικά και την ισορροπία πάνω από το Αιγαίο.
Η Τουρκία επιθυμεί την πρόσκτηση Eurofighter προκειμένου να έχει ένα αντίβαρο στα ήδη επιχειρησιακά ενεργά Rafale της Πολεμικής Αεροπορίας (Π.Α.), αλλά και ως μια «γέφυρα» για τα αμερικανικά F-35, τα οποία παραμένουν ο βασικός στόχος της Άγκυρας. Πρέπει να σημειωθεί ότι τουρκική αεροπορία αυτή τη στιγμή υπολείπεται τεχνολογικά και επιχειρησιακά της Π.Α., η οποία διαθέτει ήδη 24 Rafale και 40 αναβαθμισμένα F-16 Viper, ενώ έχει ξεκινήσει η διαδικασία για τη διαμόρφωση της αεροπορικής βάσης της Ανδραβίδας προκειμένου περί το 2028 να αρχίσει να υποδέχεται τα πρώτα αεροσκάφη πέμπτης γενιάς τύπου F-35.
Για την τουρκική αεροπορία η δυτική πλευρά της χώρας (εκείνη, δηλαδή, που συνορεύει με την Ελλάδα) είναι ένα ζήτημα, ωστόσο πιο σημαντική για τους εξοπλισμούς της είναι η αντιπαλότητα στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, όπου ως αντίπαλος έχει αναδυθεί τα τελευταία χρόνια το Ισραήλ, το οποίο διαθέτει –αποδεδειγμένα στο πεδίο– μία από τις πιο ισχυρές και ποικιλοτρόπως αποτελεσματικές αεροπορίες του κόσμου.
Ο δρόμος, πάντως, δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα για την Άγκυρα. Η προμήθεια πολλών και διαφορετικών τύπων αεροσκαφών επιβαρύνει τον αμυντικό προϋπολογισμό της Τουρκίας, ο οποίος έχει ήδη υποστεί αναπροσαρμογές. Για παράδειγμα, στα τέλη Ιανουαρίου του 2025 η Ουάσιγκτον αποδέσμευσε (παράλληλα με την αποδοχή της προσφοράς της Ελλάδας για την αγορά των F-35) την πώληση 40 F-16 Viper στην Τουρκία και σετ ανταλλακτικών και συστημάτων για αναβάθμιση 79 F-16 σε Viper, που βρίσκονται ήδη στο οπλοστάσιο της χώρας. Στη περίπτωση των Eurofighter, η Τουρκία φαίνεται ότι στοχεύει πρώτον και κύριον στα 20 που η βρετανική Αεροπορία (RAF) θα αποσύρει και εν συνεχεία σε 20 νέα, που θα κατασκευαστούν σε εργοστάσια στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Πως θα στεκόταν ένα “τουρκικό” Eurofighter απέναντι στα ελληνικά Rafale και F-16V;
Αν και η εξέλιξη σε σχέση με τα Eurofighter αφορά το προκαταρκτικό επίπεδο της διαδικασίας, όλες οι πλευρές εμφανίζονται αποφασισμένες να προχωρήσουν ταχέως. Κάτι τέτοιο θα συμπαρασύρει εκ των πραγμάτων και την πώληση πυραύλων τύπου Meteor αέρος-αέρος (όπως αυτούς που διαθέτουν τα ελληνικά Rafale) που αναπτύσσονται από το πολυεθνικό κονσόρτσιουμ MBDA (Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Γερμανία).
πενθυμίζεται ότι από την ελληνική πλευρά είχε εγερθεί το ζήτημα κυρίως προς τη Γαλλία, με την οποία άλλωστε η Ελλάδα έχει υπογράψει συμφωνία αμυντικής συνεργασίας, ενώ έχει προμηθευτεί τα τελευταία χρόνια πολλά οπλικά συστήματα υψηλής τεχνολογίας (Rafale και φρεγάτες FDI). Από τη γαλλική πλευρά είχε ήδη διαμηνυθεί προ μηνών ότι το Παρίσι δεν μπορεί να ανακόψει την πώληση πυραύλων Meteor στην Τουρκία σε περίπτωση κατά την οποία προχωρήσει η προμήθεια των Eurofighter.
Το μήνυμα
Πέρα από τις τεχνικές λεπτομέρειες και τις επιχειρησιακές επιδόσεις, το πλέον σημαντικό μήνυμα που βγαίνει από αυτήν την κοινή γερμανοβρετανική πρωτοβουλία είναι η σαφής αποδοχή της ανάγκης σύσφιγξης των ευρωπαϊκών σχέσεων με την Τουρκία για λόγους που αφορούν τις γεωπολιτικές προτεραιότητες της Ευρώπης. Είναι απολύτως σαφές ότι τόσο για το Λονδίνο όσο και για το Βερολίνο (η Ρώμη και η Μαδρίτη έχουν προ πολλού υιοθετήσει αυτή τη στάση), η εταιρική σχέση με την Τουρκία προσφέρει πρόσβαση στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική, ενώ ανοίγει και τις πόρτες για μεγαλύτερη οικονομική συνεργασία.
Η στενότερη συνεργασία της Τουρκίας και της Βρετανίας (τρίτες χώρες και οι δύο) με την Ε.Ε. για την ευρωπαϊκή άμυνα, είτε μέσω των δανείων του SAFE είτε μέσω διμερών συμφωνιών, αποτελεί την πιο περίτρανη απόδειξη της προστιθέμενης αξίας που έχει κατορθώσει να οικοδομήσει στην Ευρώπη ο πρόεδρος τη Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Για τον κ. Μερτς υπάρχουν, βέβαια, και μικροπολιτικοί λόγοι, καθώς τα σχεδόν 4,5 εκατομμύρια των τουρκικής καταγωγής Γερμανών ψηφοφόρων δεν αποτελούν αμελητέα ποσότητα στο ιδιόμορφο εσωτερικό πολιτικό παιχνίδι της μεγαλύτερης χώρας της Ευρώπης.
Επόμενος στόχος τα F-35 για την Άγκυρα
Του Μανώλη Κωστίδη
Ιδιαίτερα ικανοποιημένος εμφανίστηκε ο υπουργός Άμυνας της Τουρκίας Γιασάρ Γκιουλέρ για το μνημόνιο κατανόησης που υπέγραψε με τον Βρετανό ομόλoγό του Τζον Χίλι για την πώληση μαχητικών Eurofighter Typhoon στην Τουρκία. Έπειτα από πολλούς μήνες διαβουλεύσεων του Λονδίνου με τις χώρες συμπαραγωγούς του συγκεκριμένου μαχητικού, η Μεγάλη Βρετανία απέσπασε και την έγκριση της Γερμανίας, με αποτέλεσμα να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις για τις λεπτομέρειες της συμφωνίας.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μόλις προχθές είχε συνομιλήσει τηλεφωνικά με τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ για να οριστικοποιηθεί η συμφωνία. Ο πρόεδρος της Τουρκίας έχει βάλει την προσωπική του σφραγίδα για να ολοκληρωθεί αυτή η συμφωνία και είχε πολλές επαφές με τους Ευρωπαίους ηγέτες που συμμετέχουν στην ευρωπαϊκή κοινοπραξία του Typhoon. Για τα F-35 η τουρκική κυβέρνηση θα συνεχίσει τις προσπάθειες και υπάρχει η πεποίθηση, πως με την υποστήριξη του Nτόναλντ Τραμπ, θα ξεπεραστούν τα εμπόδια και οι κυρώσεις CAATSA.
«Σχεδιάζουμε να αποκτήσουμε περίπου 40 αεροσκάφη, αλλά υπάρχουν διάφορες επιλογές και τις εξετάζουμε», τόνισε χαρακτηριστικά για τα Eurofighter Typhoon ο κ. Γκιουλέρ. Πληροφορίες αναφέρουν πως η προσφορά αφορά τα 40 μαχητικά, τα οπλικά συστήματα θα πρέπει περιλαμβάνουν και τους πυραύλους Meteor, αλλά και την τεχνική υποστήριξη, με το κόστος να ξεπερνάει τα 10 δισ. ευρώ. Τα αεροσκάφη κατασκευάζονται από την κοινοπραξία Γερμανίας, Μεγάλης Βρετανίας, Ισπανίας και Ιταλίας.
Η υπογραφή του μνημονίου για τα Εurofighter υπεγράφη στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Αμυντικής Βιομηχανίας IDEF 2025 στην Κωνσταντινούπολη. Ο κ. Γκιουλέρ υποστήριξε ότι «η αποδοχή της χώρας μας ως χρήστη του Eurofighter Typhoon θα αυξήσει την αεροπορική ισχύ του ΝΑΤΟ, ενισχύοντας τις αεροπορικές δυνατότητές της. Θα ενισχύσει τη συνεργασία σε ό, τι αφορά τις δυνατότητές μας… Σε αυτό το πλαίσιο, το μνημόνιο κατανόησης που υπογράψαμε με τον αξιότιμο ομόλογό μου μας φέρνει ένα βήμα πιο κοντά σε μια συνολική συμφωνία για το Eurofighter Typhoon».
Η τουρκική εφημερίδα Milliyet πριν από λίγες ημέρες σε πρωτοσέλιδο δημοσίευμα είχε αναφέρει πως ο βασικός λόγος της προμήθειας των Eurofighter Typhoon από την Τουρκία είναι για να αντιμετωπιστεί η αεροπορική υπεροχή της Ελλάδας, που ήδη διαθέτει 24 μαχητικά 4ης γενιάς Rafale αλλά και τους πυραύλους Meteor. Αναλυτές της γειτονικής χώρας έχουν εκφράσει την ανησυχία τους πως η Ελλάδα ήδη έχει αναβαθμίσει 40 F-16 σε επίπεδο Viper και το 2028 θα παραλαμβάνει τα πρώτα F-35.
Στόχος της Άγκυρας είναι η οριστικοποίηση της συμφωνίας μέχρι τα τέλη του 2025, με το πρώτο Eurofighter να φτάνει εντός του 2026 και η παραλαβή και των 40 να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2028. Η προμήθεια αυτή ενδέχεται να αλλάξει περαιτέρω τα δεδομένα σχετικά με την προμήθεια 40 νέων F-16 από τις ΗΠΑ. Υπάρχουν πληροφορίες περιορισμού του κόστους του συγκεκριμένου προγράμματος.
Ελληνικά F-35A εναντίον τουρκικών Kaan, η επόμενη μέρα στο Αιγαίο
