Η κλάση φρεγατών του Αμερικανικού Ναυτικού Constellation, είναι ίσως το πιο χιλιοειπωμένο θέμα στο χώρο της Άμυνας στην Ελλάδα, από την εποχή της διαβόητης «φρεγατιάδας», η οποία πέρασε και ξεχάστηκε, αλλά σίγουρα θα τη θυμηθούμε σε κάποιες πτυχές της, μετά τις παραδόσεις των ελληνικών πλοίων κλάσης ΚΙΜΩΝ.
Παρόλα αυτά, για το θέμα των FFG-62 Constellation υπάρχουν πολλά κρίσιμα στοιχεία που πολλοί αγνοούν ή δεν έχει δοθεί η απαραίτητη προσοχή. Στην έντυπη «Πτήση» έχουμε κάνει αρκετά αφιερώματα τα τελευταία χρόνια, από το 2020, όταν για πρώτη φορά τέθηκε το θέμα της αμερικανικής σχεδίασης ως μια πιθανή τότε, δυνητική επιλογή για το Πολεμικό Ναυτικό.
Έκτοτε βέβαια υπήρξαν σημαντικές εξελίξεις με πιο σημαντική την έγκριση χρηματοδότησης της διαδικασία Planning Case, με στόχο την καταγραφή των ελληνικών αναγκών. Η οποία μετά την ολοκλήρωσή της, θα καταλήξει στη γνωστή διαδικασία LOR for LOA. Η Planning Case είναι ωστόσο μια διακρατική δεσμευτική συμφωνία και υλοποιείται στο πλαίσιο των FMS των ΗΠΑ, και μάλιστα λαμβάνει σχετική κωδικοποίηση όπως και τα λοιπά προγράμματα Foreign Military Sales. Η συμφωνία σχετίζεται με τη μορφή του πλοίου, τον εξοπλισμό και τις απαραίτητες τροποποιήσεις της ελληνικής έκδοσης, αλλά κυρίως με την υλοποίηση της ναυπήγησης και τις εγκαταστάσεις στις οποίες θα λάβει χώρα στην Ελλάδα.
Η επιδίωξη, που σίγουρα εμπεριέχει πολλές προκλήσεις, είναι μια πολύ θετική είδηση τόσο για τον αριθμό των πλοίων όσο και για το πλαίσιο συμπαραγωγής, εφόσον τελικά υλοποιηθεί και δεν μείνει στα χαρτιά.
Στο τρέχον τεύχος μας («Πτήση» 49, Ιούλιος 2024) υπάρχει μια πολυσέλιδη ανάλυση που απαντά σε πολλά θέματα και ερωτήματα για τις Constellation. Τα όσα ακολουθούν είναι μια επιγραμματική μόνο αναφορά.
Ας δούμε όμως ποιο είναι το τρέχον καθεστώς του αμερικανικού προγράμματος αλλά και ορισμένες πτυχές της σχεδίασης που πρέπει να μας ενδιαφέρουν.
1. Πόσες φρεγάτες Constellation θα αποκτήσουν οι ΗΠΑ;
Η έκδοση της κλάσης Bergamini, τύπου FREMM, του Ιταλικού Ναυτικού που είχε προταθεί στον διαγωνισμό της νέας φρεγάτας FFG(X) για το Αμερικανικό Ναυτικό, επικράτησε το 2020 και γίνεται εν τέλει διάδοχος της κλάσης O.H. Perry (FFG-7). Δηλαδή μια φρεγάτα πολλαπλών ρόλων (Multi Mission), με «ισορροπημένο» εξοπλισμό για όλο το εύρος των αποστολών της, χαμηλό κόστος ανάπτυξης και κτήσης (ιδανικά να στηρίζεται σε υφιστάμενη σχεδίαση) και οικονομικό σύστημα πρόωσης.
Το Αμερικανικό Ναυτικό προγραμματίζει για τα επόμενα 30 έτη (F2025-FY2054) τη δημιουργία ενός στόλου 73 SSC (Small Surface Combatant, Μικρών Σκαφών Επιφανείας.. όπου το “μικρών” είναι με βάση τις δικές τους κατατάξεις σκαφών), εκ των οποίων τα 15 θα είναι κλάσης LCS με δυνατότητα MCM MP (Mine Counter Measures Mission Package) και 58 FFG-62 και FFG-62 Flight II. Με την έκδοση Flight II να αποτελεί αναβάθμιση της «βασικής» FFG-62, σε κατανομή 20 της πρώτης και 38 της βελτιωμένης. Σήμερα το US Navy διαθέτει 31 SSC, εκ των οποίων τα 23 είναι LCS (Κλάσεων Freedom και Independence).
2. Είναι καθυστερημένο το πρόγραμμα του US Navy;
Η ναυπήγηση του αρχικού πλοίου της κλάσης Constellation, που ονομάζεται «parent ship» ξεκίνησε την 31/8/2022 με την κοπή μετάλλου και η πρώτη παράδοση αναμενόταν τον Οκτώβριο του 2026. Ο αρχικός αυτός χρόνος ήταν 72 μήνες, εκ των οποίων οι 48 αφορούσαν την κατασκευή του. Σήμερα, για μια σειρά λόγων, το αρχικό χρονοδιάγραμμα έχει αναπροσαρμοστεί και η έναρξη δοκιμών της πρώτης φρεγάτας προβλέπεται για τον Αύγουστο του 2029, ενώ η ένταξη σε υπηρεσία με καθεστώς αρχικής επιχειρησιακής ετοιμότητας (IOC) τον Σεπτέμβριο του 2030. Δηλαδή υπάρχει μια καθυστέρηση τουλάχιστον τριών ετών. Παρόλα αυτά το Αμερικανικό Ναυτικό έχει παραγγείλει ήδη επτά πλοία, η χρηματοδότηση του προγράμματος συνεχίζεται κανονικά και ήδη αναζητείται δεύτερο ναυπηγείο για την κατασκευή των επόμενων δέκα φρεγατών της κλάσης.
3. Είναι η Constellation ένα πλοίο αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής;
Όπως προαναφέρθηκε η κλάση Constellation αφορά σε φρεγάτες πολλαπλών ρόλων, όπως άλλωστε ήταν και η έκδοση της κλάσης Bergamini του Ιταλικού Ναυτικού, την ανασχεδίαση της οποίας ανέλαβε το γνωστό αμερικανικό γραφείο Gibbs and Cox.
Στην αρχική της μορφή, η FFG(X) ήταν μια σχεδίαση κοινή κατά 85% με τη FREMM, αλλά αυτό έχει σταδιακά μειωθεί σε επίπεδο που, όπως υποστηρίζουν κάποιοι, είναι πλέον χαμηλότερο του 15%! Παρόλα αυτά οι Constellation παραμένουν φρεγάτες πολλαπλών ρόλων.
Ο κυριότερος αισθητήρας της κλάσης Constellation είναι το ραντάρ πολλαπλών ρόλων EASR (Enterprise Air Surveillance Radar) της Raytheon, το οποίο έρχεται σε διάφορες εκδόσεις για τις ανάγκες του Αμερικανικού Ναυτικού.
Η έκδοση SPY-6(V)1 για παράδειγμα προορίζεται να αντικαταστήσει το AN/SPY-1D(V) στα αντιτορπιλικά DDG-51 Flight III με διάταξη κεραίας 4,26×4,26 m, με 148 μπλοκ RMA (Radar Module Assemblies) και συνολικά 5.328 T/R module ανά διάταξη (βλέπε φωτο κάτω). Κάθε αντιτορπιλικό Flight III θα έχει τέσσερις τέτοιες κεραίες. Η έκδοση SPY-6(V)1 με δυνατότητες IAMD (Integrated Air Missile Defense) αφορά σε πλοία «Αντιαεροπορικής Άμυνας Περιοχής».
Μια «ελαφρύτερη» έκδοση του SPY-6 που χρησιμοποιεί 24 RMA σε κάθε διάταξη και κωδικοποιείται ως AN/SPY-6(V)4 θα χρησιμοποιηθεί στα πλοία κλάσης DDG-51 Flight IIA και θα αντικαταστήσει επίσης τα AN/SPY-1D. Και εδώ οι κεραίες ανά πλοίο είναι επίσης τέσσερις.
Η κλάση Constellation θα χρησιμοποιεί την έκδοση AN/SPY-6(V)3 που διαθέτει μόλις 9 RMA σε κάθε διάταξη κεραίας 1,82×1,82 m από τις τρεις που θα φέρει η φρεγάτα. Συγκριτικά δηλαδή η έκδοση AN/SPY-6(V)3 με την SPY-6(V)1 αλλά ακόμη και με την AN/SPY-6(V)4 είναι ένα σημαντικά υποδεέστερο σύστημα, οπότε χαρακτηριζεται ως «Ship Self Defense», δηλαδή αυτοάμυνας και όχι άμυνας περιοχής.
Υπογραμμίζουμε ότι δεν υπάρχει επαρκής πληροφόρηση για το AN/SPY-6(V)3, ενώ και η πληροφόρηση για την έκδοση του Sea Fire των FDI-HN είναι επίσης περιορισμένη, καθώς τα περισσότερα διαθέσιμα στοιχεία αφορούν στο SF500, αν και τελικά για την FDI (προφανώς για λόγους κόστους) προτιμήθηκε μια scale down έκδοση του ραντάρ. Αμφότερα όμως δεν είναι συστήματα που υποστηρίζουν αεράμυνα περιοχής, αν και αποτελούν από τα ισχυρότερα ραντάρ της κατηγορίας τους («Ship Self Defense»),
4. Πως «μεταφράζεται» η υποδομή του ραντάρ στις πυραυλικές αντιαεροπορικές επιδόσεις της Constellation;
Το AN/SPY-6(V)3 μπορεί να αξιοποιήσει το βλήμα SM-2MR Block IIIC, οι επιδόσεις του οποίου είναι αντίστοιχες των βλημάτων Aster 30, αν και θεωρητικά…
H συνέχεια στο Naval Defence
