To Kill Chain, που σε ελεύθερη μετάφραση θα μπορούσαμε να το αποδώσουμε ως “φονική αλυσίδα”, είναι ένα επιθετικό πολεμικό δόγμα, που αποτελείται από την ταυτοποίηση ενός στόχου, την αποστολή δυνάμεων προς τον στόχο, την απόφαση και εντολή επίθεσης στον στόχο και τέλος καταστροφή του στόχου και την αποτίμηση των αποτελεσμάτων.
Η ανωτέρω αλληλουχία μοιάζει λογική και δεδομένη σε ένα πολεμικό σενάριο. Ωστόσο, είναι αρκετά πιο σύνθετη. Παρακάτω, δε θα αναφερθούμε στο Cyber Kill Chain, αλλά υπεραπλουστευμένα στο Kill Chain γενικότερα, στα πλαίσια ενός γενικότερου στρατιωτικού δόγματος.
Το μοντέλο F2T2EA
Το μοντέλο F2T2EA, προκύπτει από τα αρχικά των λέξεων “Find, Fix, Track, Target, Engage, Assess”, δηλαδή “Εντοπισμός, Εύρεση, Παρακολούθηση, Στόχευση, Εμπλοκή (στόχου), Αξιολόγηση”.
Πιο αναλυτικά:
Εντοπισμός: Προσδιορισμός και εντοπισμός ενός στόχου από τα διαθέσιμα δεδομένα από μέσα επιτήρησης και αναγνώρισης, καθώς και τα δεδομένα από υπηρεσίες πληροφοριών.
Εύρεση: Ακριβής προσδιορισμός της τοποθεσίας του στόχου, δηλαδή ακριβείς συντεταγμένες.
Παρακολούθηση: Παρακολούθηση των κινήσεων του στόχου, μέχρι της λήψης της οριστικής απόφασης εμπλοκής του.
Στόχευση: Επιλογή του κατάλληλου όπλου και της κατάλληλης πλατφόρμας που θα εμπλέξει το στόχο για την επιτυχή καταστροφή του.
Εμπλοκή: Εξαπόλυση του όπλου προς το στόχο.
Αξιολόγηση: Αξιολόγηση του αποτελέσματος του πλήγματος, συμπεριλαμβανομένων τυχόν πληροφοριών που συγκεντρώθηκαν στην τοποθεσία.
Αυτή είναι μια ολοκληρωμένη, από την αρχή ως το τέλος διαδικασία που περιγράφεται ως “αλυσίδα” επειδή μια αποτυχία σε οποιοδήποτε “κρίκο” μπορεί να διακόψει ολόκληρη τη διαδικασία και η επιχείρηση να μην επιτύχει τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Ας αφήσουμε στην άκρη το προαναφερθέν μειονέκτημα και ας εστιάσουμε στα μέσα που θα πρέπει να διαθέτει μια χώρα για να επιτύχει το Kill Chain, εναντίον ενός εχθρού.
Εντοπισμός
Για να εντοπίσουν έναν εχθρικό στόχο, οι Ένοπλες Δυνάμεις θα πρέπει να διαθέτουν μια σειρά από εργαλεία. Τα ραντάρ είναι ένα τέτοιο μέσο. Άλλο μέσο, είναι τα Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη (MEA), με δυνατότητες επιτήρησης και αναγνώρισης, σε πραγματικό χρόνο. Για παράδειγμα, τα ΜΕΑ SPERWER είναι ένα τέτοιο μέσο. Τα SPERWER ωστόσο θεωρούνται ξεπερασμένα, και οι περισσότεροι χρήστες τα έχουν αποσύρει.
Ένα ακόμη μέσο είναι η χρήση ενός δικτύου (και όχι ενός) δορυφόρων, που θα μπορούν να προσφέρουν δεδομένα, 24 ώρες το 24ωρο. Εδώ φυσικά, η Ελλάδα δε διαθέτει τέτοιες ικανότητες.
Εύρεση
Πέρα από τον εντοπισμό ενός στόχου, απαιτείται και ο ακριβής γεωγραφικός εντοπισμός του. Τα ΜΕΑ σίγουρα μπορούν να συνεισφέρουν σε αυτόν τον τομέα. Άλλα μέσα μπορεί να είναι ραντάρ (επίγεια και ιπτάμενα).
Παρακολούθηση
Ο στόχος, πχ μια κινητή Α/Α πυροβολαρχία, αυτοκινούμενα πυροβόλα κτλ, μπορούν άμεσα να αλλάξουν τοποθεσία. Εδώ απαιτείται πλήρης επίγνωση του πεδίου της μάχης, με κατάδειξη των στόχων από ΜΕΑ, ή άλλες επανδρωμένες πλατφόρμες με αισθητήρες. Βασική προϋπόθεση όμως, είναι η ύπαρξη ενός αξιόπιστου δικτυοκεντρικού συστήματος, που θα διαμοιράζει τις πληροφορίες σε όλες τις φίλιες δυνάμεις. Κατόπιν, απαιτείται αξιολόγηση και εμπλοκή των διαφόρων στόχων. Ένα μειονέκτημα είναι πως ο μεγάλος όγκος πληροφοριών, μπορεί να κατακλύσουν τον έχων το “γενικό πρόσταγμα”. Για αυτό το λόγο, οι ΗΠΑ εργάζονται για την ανεύρεση λύσεων που θα βασίζονται στην Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ). Τα νέα μέσα, θα μπορούν να αξιολογούν τάχιστα τον όγκο των δεδομένων και το καλύτερο, να προτείνουν λύσεις στους χειριστές τους για το σε ποιον στόχο πρέπει να δώσουν προτεραιότητα.
Στόχευση
Η στόχευση ενός ή περισσοτέρων στόχων, απαιτεί real-time επίγνωση του θεάτρου επιχειρήσεων. Για μια ακόμη φορά, η χρήση ΜΕΑ με δυνατότητες ανάλυσης της καταστάσεως, αλλά και κατάδειξης στόχων, θεωρείται στις μέρες ως εκ των ων ουκ άνευ (sine qua non), δηλαδή επιβεβλημένη δυνατότητα.
Εμπλοκή
Η απόφαση για την εμπλοκή ενός στόχου, έγκειται καθαρά στα μέσα που διαθέτει ο ασκών τη διοίκηση και φυσικά πρέπει να είναι εναέρια, επίγεια και θαλάσσια. Θα μπορεί για παράδειγμα να χρησιμοποιήσει ένα Apache εξοπλισμένο με SPIKE NLOS, το οποίο θα βρίσκεται για την προστασία του πίσω από μια εδαφική έξαρση, με τη βοήθεια ενός μη επανδρωμένου επίγειου οχήματος, που θα κάνει τη στόχευση/κατάδειξη του εχθρικού στόχου. Προσεχώς, αυτές οι επιλογές θα αυξηθούν δραματικά, με την εισαγωγή σε υπηρεσία συστημάτων όπως το Rafale.
Αξιολόγηση
Κατόπιν, απαιτείται αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της επίθεσης. Οι φίλιες δυνάμεις θα πρέπει να γνωρίζουν αν ο στόχος καταστράφηκε, προκειμένου να μεταθέσουν τους πόρους που διαθέτουν, σε νέα αποστολή. Και εδώ, τα ΜΕΑ, είναι ένα προσιτό μέσο για να συλλεχθούν δεδομένα για την επιτυχία, ή όχι της αποστολής.
Το δόγμα της ψηφίδας
Το δόγμα της ψηφίδας, ή Ψηφιδωτός Πόλεμος, αλλιώς γνωστό ως “Mosaic Warfare”, είναι μια σχετικά νέα αντίληψη, την εφαρμογή της οποίας, επιδιώκει να “ραφινάρει” η DARPA, που επιτρέπει αυξημένη δυνατότητα επιλογών και ελιγμών, στο πεδίο της μάχης του 21ου αιώνα.
Σύμφωνα με το War on the Rocks, τα παραδοσιακά συστήματα είναι μονολιθικά. Από τα μαχητικά πέμπτης γενιάς έως τα αεροπλανοφόρα, αυτές οι ακριβές πλατφόρμες είναι συχνά στατικές (κυριολεκτικά και μεταφορικά) και δύσκολα μπορούν να προσαρμοστούν σε γρήγορες εναλλαγές στο πεδίο της μάχης. Είναι συστήματα-συστημάτων που μοιάζουν με παζλ, όπου κάθε κομμάτι μπορεί να διασυνδεθεί μόνο με ένα αντίστοιχο κομμάτι, το οποίο θα πρέπει να είναι σε θέση να προσαρμοστεί άμεσα στις ανάγκες του θεάτρου επιχειρήσεων.
Εναλλακτικά, ένα “ψηφιδωτό” δόγμα επιχειρήσεων, έχει σχεδιαστεί για ευέλικτη δικτύωση και γρήγορη διαμόρφωση ώστε να παρέχει αυξημένες δυνατότητες στον χειριστή. Όπως οι ψηφίδες σε ένα μωσαϊκό, οποιοδήποτε σύστημα (ή μονάδα) που έχει ορισμένα λειτουργικά χαρακτηριστικά θα μπορούσε να συνδυαστεί με άλλα για να παρέχει την επιθυμητή πολεμική ικανότητα, τη στιγμή και τον τόπο της επιλογής του διοικητή. Πιο απλά, θα μπορούσε να παραλληλιστεί με ένα παζλ, όπου κάθε κομμάτι, “κουμπώνει” με τα άλλα, για να προκύψει το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Αλλά η ουσία βρίσκεται στη γρήγορη σύνθεση αυτού του παζλ, για άμεσα αποτελέσματα. Πιο απλά, δεδομένου πως οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στη σημερινή εποχή, είναι πιο πολύπλοκες από παλαιότερα, θα πρέπει να εκτελούνται με σκοπό να επιτευχθεί ένα “ασύμμετρο” πλεονέκτημα, υπό την έννοια πως αυτός που εφαρμόζει αυτό το δόγμα, θα μπορεί να ανταποκριθεί άμεσα σε ένα περιβάλλον, τα δεδομένα του οποίου μπορούν να αλλάξουν άμεσα και να προσαρμόσει τάχιστα τη στρατηγική του για να ανταποκριθεί επιτυχώς σε μη αναμενόμενες κινήσεις του εχθρού, προλαβαίνοντας τον αιφνιδιασμό. Εάν για παράδειγμα θέλουμε να εφαρμόσουμε το δόγμα σε αεροπορικές επιχειρήσεις, τα αυτόνομα συστήματα και οι πιλότοι θα πρέπει να είναι σε θέση να προσαρμόζονται, ειδικά όταν αλλάζει η αποστολή τους ή συμβαίνουν απροσδόκητα γεγονότα.
Οι διοικούντες, στο πλαίσιο του Mosaic Warfare, θα έχουν την επιλογή να χρησιμοποιήσουν ορθά και συνετά νέα “εξαρτήματα” και συστήματα, καθότι είναι σχεδόν βέβαιο πως κάποιες “ψηφίδες” θα καταστραφούν από τον εχθρό, και η προσαρμογή και ανταπόκριση στα νέα δεδομένα, θα πρέπει να είναι εξίσου άμεση, αλλά και αποτελεσματική, υπό την “ομπρέλα” της δικτυοκεντρικότητας. Στο παραδοσιακό μοντέλο του Kill Chain, η διάσπαση ενός “κρίκου”, μπορεί να σημάνει πλήρη αποτυχία σε μια επιχείρηση. Στο Mosaic Warfare όμως, υπάρχουν εναλλακτικοί “κρίκοι” για να συμπληρώσουν άμεσα το κενό.
Αυτό που θα αποτελεί προτεραιότητα στο σύγχρονο πεδίο της μάχης, σύμφωνα με την DARPA, θα είναι μια νέα προσέγγιση που θα περιλαμβάνει τη σύνθεση ευέλικτων πακέτων κρούσης με τη συνδρομή της ΤΝ, τις κατανεμημένες επιχειρήσεις και τις εντολές της αποστολής, στα πλαίσια επιχειρήσεων με επίκεντρο τη (σωστή και άμεσα διαθέσιμη) πληροφορία. Η προτεραιότητα λοιπόν δίνεται στην ευελιξία, στις πληροφορίες από το θέατρο επιχειρήσεων και την ορθή και άμεση αξιοποίησή τους.
Σε όλα τα προαναφερθέντα δόγματα, βασικό ρόλο παίζει η συγκέντρωση πληροφοριών. Τα ΜΕΑ είναι ένα μέσο, που αναφέρεται συχνά ως το καταλληλότερο για αυτό το σκοπό. Μια πιο σύγχρονη προσέγγιση είναι η χρήση πλατφορμών χαμηλής παρατηρισημότητας (stealth), όπως για παράδειγμα το F-35, που μπορεί να εισχωρήσει βαθιά στην εχθρική ενδοχώρα, εντοπίζοντας και καταδεικνύοντας στόχους, διαβιβάζοντας τα δεδομένα στα μετόπισθεν, δηλαδή σε εναέριες πλατφόρμες, όπως για παράδειγμα ένα F-15, που θα μπορεί από απόσταση ασφαλείας, να εμπλέξει τον εχθρικό στόχο/στόχους. Επειδή ωστόσο η ύπαρξη των F-35 στο οπλοστάσιο, πχ της Ελλάδας, δεν υπάρχει, τουλάχιστον για την ώρα, η χρήση ΜΕΑ είναι μονόδρομος.
Εκσυγχρονισμός (ή αντικατάσταση) των UAV Sperwer του ΕΣ, μπαίνει επιτέλους σε φάση υλοποίησης;
Βέβαια, για να ακριβολογούμε, η Ελλάδα δε διαθέτει ΜΕΑ για αυτό το σκοπό, με εξαίρεση ίσως το SPERWER, το οποίο είναι αφενός ξεπερασμένο, και, αφετέρου δεν μπορεί να επιτελέσει ουσιαστική κατάδειξη στόχων, αλλά μόνο να προσφέρει μια γενικότερη εικόνα του πεδίου της μάχης (σύστημα ISTAR, δηλαδή Intelligence, Surveillance, Target Acquisition and Reconnaissance, που μεταφράζονται ως Συλλογή Πληροφοριών, Παρακολούθηση, Εντοπισμός Στόχων και Αναγνώριση).
Συμπερασματικά, τα μονολιθικά αμυντικά ή επιθετικά δόγματα (πχ, “στατικά” σχέδια αντιμετώπισης μια τουρκικής εισβολής στον Έβρο), δεν επαρκούν για σύνθετες πολεμικές επιχειρήσεις τη σήμερον ημέρα. Απαιτείται εύκολη και τάχιστη προσαρμοστικότητα, που μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την εφαρμογή ενός κατάλληλου δόγματος, τύπου “Ψηφιδωτού Πολέμου”.
