Ανέκαθεν το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό ήταν ισχυρό. Στα πιο πρόσφατα χρόνια, τη δεκαετία του ’80, δίπλα στις 2 μόλις τότε -αλλά πανίσχυρες- Kortenaer, παρέτασσε και 10 ικανά αντιτορπιλικά FRAM I/II. Τη δεκαετία του ’90 τα πλοία αυτά αντικαταστάθηκαν από 3 φρεγάτες κλάσης Knox, και 4 αντιτορπιλλικά C.F. Adams, ενώ άρχισαν να μπαίνουν σε υπηρεσία και οι 4 ΜΕΚΟ200ΗΝ και κάποιες μεταχειρισμένες S.
Η νέα χιλιετία βρήκε το ΠΝ με αντικατάσταση των Knox και Adams με 8 επιπλέον μεταχειρισμένες φρεγάτες κλάσης S, ενώ ήταν η περίοδος που ο Κλάδος απέρριψε κάθε σκέψη για φρεγάτες O.H. Perry (δεύτερη φορά, για καλύτερα και νεότερα πλοία, η πρώτη ήταν την περασμένη δεκαετία), αλλά και την παραχώρηση 4 αντιτορπιλλικών Kidd.
Η προηγούμενη δεκαετία όμως, ήταν εκείνη των Μνημονίων και των… λαθών. Το ΠΝ φάνηκε να χάνει τον προσανατολισμό του, και τα Μνημόνια δεν επαρκούν ως δικαιολογία. Για παράδειγμα, κάπου θα μπορούσαν να βρεθούν 100 εκατ. ευρώ για την αγορά σύγχρονων τορπιλών για τα υποβρύχια 214ΗΝ. Μετά από αρκετούς Ναυάρχους Α/ΓΕΕΘΑ, χρειάστηκε Αρχηγός προερχόμενος από τον ΕΣ να προτάξει σαν απολύτως απαραίτητη την αγορά βαρέων σύγχρονων τορπιλών.
Το ΠΝ άφησε επίσης να “καταρρεύσουν” οι ΜΕΚΟ200ΗΝ, τη σοβαρότερη προμήθεια σύγχρονων πολεμικών στη νεότερη ιστορία του. Έτσι, αντί να σχεδιαστεί και να υλοποιηθεί ένα πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των απαραίτητων πλοίων, το ΠΝ συνομολόγησε στον εκσυγχρονισμό των… Ρ-3Β. Οπότε, 500 υπερπολύτιμα εκατ. ευρώ, εν μέσω δημοσιονομικής “ασφυξίας” δόθηκαν σε ένα πρόγραμμα, που 9 χρόνια μετά δεν έχει αποδώσει κανένα αεροσκάφος, ενώ οι υπόλοιπες ανάγκες του ΠΝ ήταν και παραμένουν τεράστιες.
Πολεμικό Ναυτικό: Ένα ιστορικό αγοράς φρεγατών, “τι ήθελε ο Κλάδος”, πως φτάσαμε στις FDI HN
Η τρέχουσα δεκαετία, ξεκίνησε με μια μεγάλη κρίση, που εξελίχθηκε σε τεράστια ευκαιρία. Η ένταση στα ελληνοτουρκικά του καλοκαιριού του 2020 που εξελίχθηκε στη θάλασσα, έδειξε στη νέα τότε κυβέρνηση, πως αν δεν επενδυθούν μεγάλα ποσά στην Άμυνα, και ειδικά στο Ναυτικό, η Τουρκία δεν θα πάψει να πιέζει. Έτσι, το Σεπτέμβριο του 2020 ο πρωθυπουργός, ανακοίνωσε ένα μεγαλεπήβολο σχέδιο αγοράς 4 νέων φρεγατών συνοδευόμενο από προμήθεια 2-4 φρεγατών “ενδιάμεσης λύσης”, και τον εκσυγχρονισμό των 4 ΜΕΚΟ200ΗΝ, σε ένα πρόγραμμα ομογενοποίησης του ΠΝ. Τελικά η όλη περίπλοκη διαδικασία εξελίχθηκε σε μια παρωδία διαγωνισμού…
Έτσι, δυο λύσεις με μεγάλα “κενά” -η γαλλική και η αμερικανική- φάνηκαν να κερδίζουν τις εξαιρετικές προτάσεις που ήρθαν από την Ολλανδία (το πλέον ισορροπημένο πλοίο για το ΠΝ), τη Βρετανία (με το χαμηλότερο κόστος), την Ιταλία (Bergamini, το αγαπημένο μας πλοίο), την Ισπανία (το ανώτερο πλοίο σε δυνατότητες) ή τη Γερμανία (ΜΕΚΟ Α200). Τελικά, το ΠΝ αντί για 4 νέα και 2 ως 4 μεταχειρισμένα πλοία, αγόρασε 3 φρεγάτες FDI HN (εκ των οποίων οι 2 θα είναι πλήρως επιχειρησιακά ικανές το 2028-2029). Μετά, λόγω έλλειψης κονδυλίων -λες και δεν είχε αυτό διαφανεί- θυμήθηκε να προμηθευθεί 3 κορβέτες (οριακά 4) και ξεκίνησε τη διαδικασία απαξίωσης των ΜΕΚΟ200ΗΝ!
Έτσι με αυτό τον προγραμματισμό το ΠΝ, από 13 μεγάλα πλοία επιφανείας το 2020, θα έφτανε το 2030 με 3 νέες φρεγάτες και 3 ή 4 κορβέτες. Με τον αντίστοιχο περιορισμό παρέμβασης του, σε ελάχιστα σημεία στο χώρο ευθύνης του, ο οποίος όμως είχε μεγαλώσει λόγω ελληνικών σχεδιασμών και οριοθετήσεων για ΑΟΖ! Είναι η περίφημη άποψη για το “Μικρό ΠΝ” που είχε κερδίσει οπαδούς εντός του Ναυτικού, ως πρόταση αναγέννησης του από τη βάση, αλλά με τεράστιο όμως κενό ικανοτήτων στο πολύχρονο ενδιάμεσο και χωρίς εξασφαλισμένη χρηματοδότηση για το μέλλον. Φυσικά, η φενάκη αυτή αιτιολογούνταν με το “δώστε άλλα 6 δις, να πάρουμε άλλες 5 φρεγάτες FDI”.
Μεταχειρισμένες φρεγάτες: Τι επιλογές έχει σήμερα το Πολεμικό Ναυτικό;
Στην ερώτηση “μπορούσε το ΠΝ να ανανεωθεί το 2020 με μόλις 5,5 δις ευρώ;” η απάντηση είναι ξεκάθαρα “ναι” και το έχουμε συζητήσει πολλές φορές. Αλλά, επιλέξαμε ένα πλοίο με φιλοσοφία που το ΠΝ δεν γνωρίζει, ιδιαίτερα ακριβό, πολύ ικανό στον τομέα της αεράμυνας, με σοβαρές ελλείψεις που θα καλυφθούν εν καιρώ, χωρίς κανείς να μπορεί να προβλέψει το τελικό κόστος. Η δε ευρεία αποδοχή της αγοράς των μόλις 3 FDI από την περίφημη “Κοινή Γνώμη”, είναι μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες περιπτώσεις επιβολής άποψης μέσω κοινωνικών δικτύων και ΜΜΕ και με πολύ ιδιαίτερη μεθοδολογία.
Φτάνουμε τώρα στο τέλος του 2023, και το ΠΝ βρίσκεται στο εξής στάδιο:
- Προχωρά ταχύτατα η ναυπήγηση των 3 FDI HN, κι αυτό “ανακουφίζει” το ΓΕΝ, ενώ υπάρχει μια καλή προβολή της διαδικασίας εκ μέρους της εταιρείας.
- Η άλλη διαδικασία που ξεκίνησε το ΠΝ για τις κορβέτες έχει φτάσει στο 1,8 δις ευρώ για 3 πλοία, με κατασκευή των 2 στην Ελλάδα. Δηλαδή εφόσον ολοκληρωθεί η προμήθεια, θα έχουμε πάρει 5 νέα πλοία, με ελληνική κατασκευή σε μόλις 2. Μάλιστα το ΠΝ απέρριψε χωρίς δεύτερη σκέψη το 2022 λύση κορβέτας με ελληνική σχεδίαση, με αμερικανικά συστήματα.
- Ο εκσυγχρονισμός των ΜΕΚΟ200ΗΝ, θεωρητικά προχωρά, αλλά έχει φτάσει στο σημείο που ξέραμε από πέρσι πως θα “κολλήσει”. Στην ανάγκη νομοθετικής ρύθμισης, ενώ όλα δείχνουν πως τελικά η γερμανική πρόταση θα έχει το ίδιο ακριβώς κόστος, αν όχι μεγαλύτερο, από τη βρετανική ή την αμερικανική.
- Στις ΗΠΑ έχουν αρχίσει να “μαζεύονται” τα ελληνικά ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα MH-60R, καθώς τώρα ολοκληρώνουν την εκπαίδευση τα πληρώματα που έστειλε καθυστερημένα το ΠΝ. Επίσης, μόλις πριν λίγους μήνες ομαλοποιήθηκε η παράδοση συντηρημένων S-70B/B6, που υπέφεραν από τη διακοπή της παροχής ανταλλακτικών από πλευράς ΠΝ.
Από εκεί και πέρα, η νέα ηγεσία του ΠΝ έχει διαπιστώσει όλα αυτά τα προβλήματα και έχει προσπαθήσει να επέμβει άμεσα. Έτσι, έλυσε το πρόβλημα των S-70B, ενώ έχει κινηθεί και προς την παραλαβή των MH-60R. Αλλά αυτό είναι το πιο “εύκολο κομμάτι”.
Ακόμη προσπαθεί να βρει μια λύση που θα επιτρέψει να υπογραφεί η σύμβαση του εκσυγχρονισμού των ΜΕΚΟ200ΗΝ. Εδώ αν υπάρξει πισωγύρισμα, αυτό θα είναι και χρονικό αδιέξοδο (δηλαδή είναι αδύνατον πλέον να πάμε πάλι στους Βρετανούς ή τους Αμερικανούς, ενώ μάλλον ούτε αυτοί θα ενδιαφέρονται πλέον).
Οι FDI όπως όλα δείχνουν θα παραμείνουν 3, εκτός αν οι Γάλλοι αποφασίσουν να μας δώσουν την πρώτη, Amiral Ronarc’h, σε τιμή ευκαιρίας. Ούτως ή άλλως, με το σκάφος να μην έχει ξεκινήσει δοκιμές, οι επόμενες 2 (οι ελληνικές “Κίμων” και “Νέαρχος”) κατασκευάζονται ίδιες ακριβώς, οπότε αν υπάρξουν τυχόν “παιδικά προβλήματα” της πρώτης, θα τα κληρονομήσουν. Ας ελπίσουμε στην καλή μας τύχη, για να μην εμφανιστούν τέτοια. Πάντως σίγουρα θα έρθουν χωρίς ECM, ενώ δεν βλέπουμε και πολύ φως στον ορίζοντα σχετικά με τα chaffs.
Σε κίνδυνο το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των ΜΕΚΟ200ΗΝ – που έχει “κολλήσει”
Το πρόγραμμα των κορβετών παραμένει, αλλά παρά τις ενδιαφέρουσες φωτογραφίες της Gowind UAE, το πλοίο δεν είναι ικανό να καλύψει τις ανάγκες μας, με τους μόλις 16 αντιαεροπορικούς πυραύλους MICA NT (κι όχι MICA NG), ενώ το ΠΝ δεν θέλει έναν ακόμη νέο πύραυλο στο οπλοστάσιο του, που θα χειροτερέψει την πολυτυπία. Οι Ιταλοί έχουν ένα ενδιαφέρον σχέδιο, αλλά αυτό είναι FCx-30HN, κι όχι η Doha Class, με τους 16 Aster 30. H FCx-30 θα έχει κι αυτή μόλις 16 MICA (ή CAMM-ER). Και δεν πρέπει να ξεχνάμε…
Η συνέχεια στο Naval Defence
