Όπως πολλές φορές έχουμε γράψει τα τελευταία χρόνια, η βασικότερη ανάγκη αυτή τη στιγμή του Ελληνικού Στρατού είναι η προμήθεια ενός αξιόπιστου Τεθωρακισμένου Οχήματος Μάχης (ΤΟΜΑ), που θα μπορεί να συνοδεύσει τα άρματα μάχης Leopard 2HEL & 2A4. Ο συνδυασμός αρμάτων μάχης και ΤΟΜΑ είναι σχεδόν υποχρεωτικός στο σύγχρονο πεδίο πολέμου, καθώς διαφορετικά τα άρματα θα πέσουν εύκολα θύματα ομάδων πεζικού εξοπλισμένων με προηγμένους αντιαρματικούς πυραύλους (ή και λιγότερο εξελιγμένους).
Αν τα άρματα μάχης έχουν συνοδεία ΤΟΜΑ, τα τελευταία θα αποβιβάσουν την ομάδα μάχης, και σε συνεργασία με το ΤΟΜΑ και τα όπλα του, αυτή θα καταβάλλει κάθε “μικρή” απειλή, ενώ τα άρματα μάχης θα εμπλέκονται με τα εχθρικά.
Εδώ ο Ελληνικός Στρατός, μιας και δεν έχει ΤΟΜΑ, αναγκαστικά κάνει χρήση των εντελώς ακατάλληλων για το ρόλο Μ113. Το συγκεκριμένο βέβαια όχημα, αν και δεν είναι ικανό για εμπλοκή σε μάχη πρώτης γραμμής, για όλους τους άλλους ρόλους, για μεταφορά πεζικού και όπλων πολύ κοντά σε αυτή, είναι ίσως ακόμη ιδανικό σαν μέσο.
Το ζήτημα είναι πως στο σύγχρονο πεδίο απαιτείται τουλάχιστον ένα ΤΟΜΑ ανά άρμα, άρα με περίπου 1.000 άρματα μάχης σε υπηρεσία, ο ΕΣ θα έπρεπε να είχε και αντίστοιχα ΤΟΜΑ, που για νέο όχημα θα κόστιζαν το αδιανόητο για τα δικά μας οικονομικά, πόσο των κάπου 10 δις ευρώ. Οπότε -και σωστά κατά την άποψή μας- ο ΕΣ προσπαθεί να εξασφαλίσει μεταχειρισμένα ΤΟΜΑ από διάφορες πηγές, αλλά δυστυχώς, τα τελευταία είναι σε σοβαρή έλλειψη λόγω Ουκρανίας.
Με ενέργειες από το 2021 του Α/ΓΕΕΘΑ, οι ΗΠΑ δεσμεύτηκαν να μας παραχωρήσουν αριθμό M2A2 ODS-SA. Σε πρώτη φάση αποδεσμεύουν 62, που σε αμερικανική υπηρεσία καλύπτουν τις ανάγκες δυο ταγμάτων (31 ΤΟΜΑ ανά τάγμα). Στον αμερικανικό Στρατό όμως τα Μ2Α2/Α3/Α4 συμπληρώνονται με Μ113Α3, κι έτσι “επαρκούν” τα 31 οχήματα. Στο ελληνικό δόγμα όμως, το Μηχανοκίνητο τάγμα έχει 41 οχήματα, άρα απαιτούνται 82 κι όχι 62! Αυτό είναι ένα θέμα.
Επίσης οι Αμερικανοί, αν εξαιρέσουμε μια άλλη πρόταση που είχε ακουστεί, για 400 Μ2Α4 με εκσυγχρονισμό στην Ελλάδα, και ταυτόχρονο εκσυγχρονισμό 400 Μ2Α4 για την Ουκρανία, δεν μπορούν να μας πουν με σιγουριά πως θα μας παρέχουν δωρεάν περισσότερα Μ2Α2. Έτσι, με τις ανάγκες μας να είναι τεράστιες, το ΓΕΣ αποφάσισε να συντάξει μελέτη για το ενδεχόμενο μετατροπής 500 ΤΟΜΠ τύπου Μ113Α1/2 σε ΤΟΜΑ, με προσθήκη νέας θωράκισης, νέου κινητήρα, νέας ανάρτησης και κατευθυνόμενου πύργου για πυροβόλο.
Βέβαια η ιδέα αυτή έχει παρουσιαστεί εδώ και χρόνια από την εταιρεία EODH στον ΕΣ, είτε για Μ113, είτε, ακόμη καλύτερα, για τα ΛΕΩΝΙΔΑΣ 1/2, που αντί για αλουμινένια θωράκιση, έχουν χαλύβδινη. Ο ΕΣ αποφάσισε όμως να μελετήσει τα Μ113, καθώς το απόθεμα σε ελληνική υπηρεσία είναι κυριολεκτικά τεράστιο, και ίσως αξίζει τον κόπο στα πλαίσια μιας καλώς εννοούμενης ομοιοτυπίας.
Έτσι, υπήρξε μια αρχική μελέτη, που μάλιστα προσδιόρισε το κόστος στο περίπου 1 εκ. ευρώ ανά όχημα, με συνολικό κόστος περίπου τα 500 εκατ. ευρώ για 500 οχήματα. Άρα εφόσον υλοποιηθεί τέτοιο πρόγραμμα, θα καταφέρει ο ΕΣ να προσφέρει κάλυψη ΤΟΜΑ στα μισά άρματα μάχης, ή στα περισσότερα. Ενώ δεν αποκλείεται, να έχει και επέκταση σε βάθος χρόνου σε ακόμη περισσότερα οχήματα.
Καθώς στο ΓΕΣ αναζητούν την πρακτικότητα χωρίς εμπλοκή με δύσβατες διαδικασίες, οι σκέψεις που έχουν γίνει είναι για υλοποίηση με διακρατική συμφωνία. Όπου εδώ εμφανίζονται ως πιο προετοιμασμένοι οι ΗΠΑ (τα γνωστά σε εμάς FMS), και το Ισραήλ. Το Ισραήλ μάλιστα έχει κάνει ήδη διακρατικές συμφωνίες με την Ελλάδα. Με αυτό τον τρόπο μέσω της ισραηλινής ΓΔΑΕΕ (SIBAT), προχώρησαν πολλά προγράμματα, όπως το Διεθνές Εκπαιδευτικό Κέντρο στην Καλαμάτα, η προμήθεια των SPIKE NLOS, SPICE, Rampage, κ.α.
Προφανώς λοιπόν και το ΓΕΣ θα απευθυνθεί στο Ισραήλ για προσφορά, καθώς οι ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις εξακολουθούν να κάνουν εκτεταμμένη χρήση του Μ113, στο οποίο έχουν κάνει -στις δεκαετίες υπηρεσίας του- πολλές αναβαθμίσεις. Έτσι, η πληροφορία που κυκλοφόρησε για συνεργασία με SIBAT ισχύει, καθώς η τελευταία υποθέτουμε θα μπορέσει να προτείνει μια λύση κοντά στις ελληνικές απαιτήσεις και στην οικονομική μας αντοχή.
Θεωρούμε δεδομένο πως αντίστοιχα ο ΕΣ θα απευθυνθεί και στο γραφείο ODC της Αμερικανικής Πρεσβείας, ζητώντας μια αντίστοιχη λύση από τον Αμερικανικό Στρατό. Ο τελευταίος κάνει χρήση της πλέον εξελιγμένης έκδοσης Μ113Α3, η οποία θα αντικατασταθεί τα επόμενα χρόνια από το νέο AMP της BAE Systems. Η ίδια η BAE (που έχει και τα δικαιώματα κατασκευαστή του οχήματος) έχει παρουσιάσει αρκετές προτάσεις για αναβάθμιση των Μ113, με τη Βραζιλία, αλλά εσχάτως, και τη Νορβηγία, να έχουν αγοράσει τα πακέτα αναβάθμισης.
Σε εγχώρια τώρα λύση, υπάρχει η EODH. Η ελληνική εταιρεία, με ειδίκευση στις προηγμένες θωρακίσεις, έχει και αυτή παρουσιάσει πρόταση εκσυγχρονισμού του Μ113 (κεντρική φωτό και κάτω, ως M113HEL). Το πρόβλημα είναι πως δεν έχει πρόσβαση στα κατασκευαστικά σχέδια του οχήματος, και προφανώς η πρότασή της είναι σε επίπεδο concept.
Εδώ βέβαια να πούμε πως όλη η ιδέα περί μετατροπής Μ113 σε ΤΟΜΑ είναι τολμηρή, καθώς κανείς στρατός παγκοσμίως δεν έχει “τολμήσει” κάτι ανάλογο τουλάχιστον σε μαζική μορφή, δηλαδή και αναβάθμιση και μετατροπή του οχήματος σε σχετικά σύγχρονο ΤΟΜΑ σε εκατοντάδες οχήματα. Όπου βέβαια μιλάμε όχι απλώς για τοποθέτηση ενός πυροβόλου 20-30 χιλιοστών, αλλά και για συνοδευτικά ηλεκτρονικά (από περισκόπιο με πανοραμικά ημέρας και νύχτας, μέχρι σταθεροποιούμενες κάμερες συνδυασμένες με τον υπολογιστή βολής).
Επίσης, η τοποθέτηση κάποιου RWS (Remote Weapon Station, μη επανδρωμένου σταθμού οπλισμού), αλλά και πρόσθετης θωράκισης, θα απαιτήσει την αλλαγή της ανάρτησης, αλλά και την τοποθέτηση κάποιου νεότερου και ισχυρότερου κινητήρα, ενώ αλλαγές πρέπει να γίνουν και σε υποσυστήματα, καλωδιώσεις, υδραυλικά, πιθανά προσθήκη κλιματισμού κ.ο.κ.
Αυτό που μας ανησυχεί είναι σίγουρα η έλλειψη κάποιου βιομηχανικού προτύπου, πάνω στο οποίο θα μπορούσε να βασιστεί μια ελληνική λύση. Από όσο γνωρίζουμε, προσπάθεια στον τομέα έχει κάνει και η MILTECH, που έχει ένα πρωτότυπο. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να υπάρξει πρωτότυπο, το οποίο θα δοκιμαστεί, και θα εγκριθεί από τον ΕΣ για χρήση σε συνθήκες μάχης.
Δυστυχώς, τις περισσότερες λύσεις για M113 με πύργους RWS τις έχουν παρουσιάσει τουρκικές εταιρείες, αλλά ευτυχώς δεν υπάρχουν ακόμη σκέψεις για ανάλογες κινήσεις από τον τουρκικό Στρατό.
Το καλό είναι πως ο ΕΣ σκέφτεται δημιουργικά και δεν αυτοπαγιδεύεται (ας μας επιτραπεί η έκφραση) σε λύσεις “όλα καινούργια ή τίποτα”. Ελπίζουμε πως σύντομα θα προχωρήσει το πρόγραμμα και θα έχουμε προτάσεις, που θα προσφέρουν λύση με χαμηλό κόστος και αξιόλογη απόδοση.
