Στη σημερινή ομιλία του ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, διατηρώντας άκρως αντιδυτική ρητορική περιγράφοντας την κατάσταση στον πλανήτη, περιλαμβανομένης και της συνεχιζόμενης “Ειδικής Στρατιωτικής Επιχείρησης” στην Ουκρανία, μια από τις «ειδήσεις» που έδωσε ήταν η αποχώρηση της Ρωσίας από τις υποχρεώσεις της συνθήκης New START.
H συγκεκριμένη συνθήκη περιορισμού πυρηνικών όπλων των ΗΠΑ και της Ρωσικής Ομοσπονδίας, υπογράφηκε το 2010 από τον τότε Αμερικανό Πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα και τον Ρώσο ομόλογό του Ντμίτρι Μεντβέντεφ και τέθηκε σε ισχύ το 2011 για 10 χρόνια. Με την προαίρεση επέκτασης για πέντε χρόνια, μετά από νέα συμφωνία των εμπλεκόμενων μερών, κάτι που έγινε το 2021, επεκτείνοντας την ισχύ της έως το 2026.
Ρώσος Υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού: Η Μόσχα θα συνεχίσει να αναπτύσσει πυρηνικά όπλα
Επιγραμματικά η New SΤΑRΤ περιορίζει τις εν ενεργεία στρατηγικές πυρηνικές κεφαλές κάθε μιας χώρας σε 1.550, δηλαδή περίπου στα 2/3 της αρχικής συμφωνίας START και σε 700 τους εν ενεργεία φορείς τους (βομβαρδιστικά, πυραύλους ICBM και SLBM). Οι μειώσεις ήταν ουσιαστικές, αφού για παράδειγμα κατήργησαν μεγάλο μέρος των φορέων πυρηνικών όπλων, όπως στην περίπτωση των αμερικανικών βομβαρδιστικών B-1B Lancer, που λόγω της συνθήκης έχασαν τον πυρηνικό τους ρόλο.
Επιπλέον η συνθήκη παραχωρούσε δικαίωμα 18 τοπικών ελέγχων ανά έτος σε κάθε ένα από τα συμβαλλόμενα μέρη, διαδικασία όμως που είχε διακοπεί λόγω της πανδημίας COVID-19 και δεν είχε επαναληφθεί, αν και η σχετική συζήτηση βρισκόταν υπό εξέλιξη.
Η New START ήταν η τελευταία συμφωνία περιορισμού των στρατηγικών πυρηνικών όπλων ανάμεσα στις δυο υπερδυνάμεις, ΗΠΑ και Ρωσία, που όταν υπογράφηκε και τέθηκε σε ισχύ αφορούσε το 90% τέτοιων συστημάτων στον πλανήτη. Αν και σήμερα το ποσοστό αυτό δεν είναι γνωστό υπό το πρίσμα της αλματώδους διεύρυνσης του κινεζικού οπλοστασίου.
Η New START αντικατέστησε την αρχική START, ενώ οι μετέπειτα συμφωνίες START II και START III, είτε δεν υπογράφηκαν ποτέ μετά την διαπραγμάτευση, είτε οι συνομιλίες δεν ολοκληρώθηκαν.
Μετά τη σημερινή ομιλία Πούτιν δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο το πως μεταφράζεται η αποχώρηση της Ρωσίας από την New START, κάτι που θα αποσαφηνιστεί τις επόμενες ημέρες ή εβδομάδες. Το σίγουρο είναι ότι οι έλεγχοι τήρησης της συμφωνίας, που είχαν ανασταλεί δεν θα επαναληφθούν, ενώ ο Ρώσος Πρόεδρος απείλησε και με επανάληψη πυρηνικών δοκιμών για την εξέλιξη νέων όπλων.
Το εάν όμως αυτό σημαίνει ότι η Ρωσία προτίθεται να μεγεθύνει το πυρηνικό της οπλοστάσιο πέραν τον ορίων της New SΤΑRT δεν είναι σίγουρο. Πιθανότατα η αποχώρηση θα αποτελέσει διαπραγματευτικό χαρτί του Κρεμλίνου σε μια γενικότερη επαναδιαπραγμάτευση με τη Δύση, όπως υπονόησε ο Βλαντιμίρ Πούτιν.
