Του Γιώργου Μαραγκόπουλου
Η σύγκρουση μεταξύ Αρμενίων και Αζέρων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και το επακόλουθο αποτέλεσμα έχουν πολλά διδάγματα, πολλά εκ των οποίων ήταν αναμενόμενα. Για παράδειγμα ότι τα SA-8 δεν είναι πια αποδοτικά συστήματα αεράμυνας. Το ότι τα UAV και τα κάθε είδους drone μπορούν να κάνουν πολύ μεγάλη ζημιά στον αντίπαλο.
Αυτό μάλιστα το τελευταίο έχει χρησιμοποιηθεί εκτενέστατα για να διαφημιστεί το “τεχνολογικό πλεονέκτημα της Τουρκιάς” έναντι της Ελλάδας λόγω του ότι η Τουρκία κατασκευάζει τα δικά της UAV και πιο συγκεκριμένα το Bayraktar TB2, το Bayraktar Akinci, το ΤΑΙ Anka και το TAI Aksungur (εξέλιξη του Anka). Από την άλλη οι Τούρκοι έχουν επίσης αναπτύξει ένα αριθμό από drones. Στο Ναγκόρνο Καραμπάχ έγινε επίσης χρήση των Ισραηλινών Harpy και mini Harpy με εκπληκτικά αποτελέσματα, όπως άλλωστε αναμενόταν.
Κρίνοντας λοιπόν εκ του αποτελέσματος όλα αυτά ήταν αρκετά ώστε να αρχίσει ένας πανικός για την απειλή που συνιστούν για την Ελλάδα τα Τουρκικά UAV και drones. Ο πανικός αυτός είναι εξαιρετικά αδικαιολόγητος όσον αφορά το κομμάτι των UAV και θα εξηγήσουμε παρακάτω ακριβώς γιατί.
Καταρχάς η πολεμική αεροπορία της Αρμενίας είναι εξαιρετικά αδύναμη. Ο στόλος αεροσκαφών της πριν την σύγκρουση αποτελούνταν από τρία Su-30MK και δεκατρία Su-25 Frogfoot. Η αεράμυνα της αποτελείται από τρεις με τέσσερις πυροβολαρχίες S-300 PM, και από μερικά BUK M2, από πεπαλαιωμένα SA-8 Gecko, από SA-4 Ganef, μέχρι και S-125 Neva. Βεβαίως υπήρχαν και πολλοί Strella επάνω σε οχήματα MT-LB. Από την άλλη η Αρμενία διέθετε ελάχιστες μηχανοκίνητες μονάδες. Σε γενικές γραμμές λοιπόν η Τουρκία και οι Αζέροι διεξήγαγαν ένα χαμηλής έντασης πόλεμο εναντίον ενός αντιπάλου που ήταν κατά πολύ υποδεέστερος. Τα Τουρκικά UAV δεν μπορούσαν να στοχοποιηθούν και να καταρριφθούν και έτσι έμεναν στην περιοχή για ώρες προκαλώντας απώλειες στους Αρμένιους. Όλα αυτά ενώ η Αρμενική αεροπορία δεν μπορούσε να επέμβει με κανένα τρόπο.
Ας συγκρίνουμε λοιπόν την κατάσταση με αυτή της Ελλάδας. Η πατρίδα μας λοιπόν είναι χώρα μέλος του ΝΑΤΟ και μάλιστα πριν από λίγα χρόνια διαφημίζαμε ότι έχουμε την πιο διαστρωματωμένη αεράμυνα στην συμμαχία. Τα σύγχρονα αντιαεροπορικά μας μέσα περιλαμβάνουν πυροβολαρχίες Patriot, S-300, Tor-M1, ASRAD Hellas, Crotale NG και εποχούμενους Stinger. Υπάρχουν ακόμη οι I-Hawk που καλύπτουν κάποιες ανάγκες.
Η Ελληνική ΠΑ διαθέτει αυτή την στιγμή αεροσκάφη F-16, Mirage 2000 και F-4 AUP εξοπλισμένα με IRIS-T, ΑΙΜ-9, AIM-120 και MICA . Ε, λοιπόν όπου μπορεί να πετάξει ένα από τα παραπάνω αεροσκάφη δεν μπορεί να πετάξει αντίπαλο UAV οποιουδήποτε τύπου. Μάλιστα UAV μπορεί να καταρριφθεί ακόμη και με AIM-7 (αν έχει μείνει κάνεις επιχειρησιακός από το απόθεμα της ΠΑ) καθώς δεν έχει καμιά απολύτως δυνατότητα ελιγμών. Από την άλλη το ΠΝ διαθέτει πυραύλους ESSM που έχουν την δυνατότητα να καταστρέψουν UAV. Οι λύσεις που έχουν οι Ελληνικές ένοπλες δυνάμεις εναντίον των UAV δεν τελειώνουν εδώ. Τα AT-6 Texan II μπορούν να γίνουν κυνηγοί AUV ακριβώς όπως και τα Kiowa.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι κάθε είδους UAV ή drone είναι απόλυτα ευπαθές σε παρεμβολές ηλεκτρονικού πολέμου, μια δυνατότητα που οι Αρμένιοι μάλλον δεν είχαν.
Αυτή την στιγμή οι ικανότητες του S-400 μπορούν να δημιουργήσουν νεκρές ζώνες στο αιγαίο που δεν θα μπορεί να παρέμβει ελληνικό μαχητικό αεροσκάφος, παρά μόνο η Ελληνική Αεράμυνα. Έτσι τα UAV της Τουρκίας μπορούν να αντιμετωπιστούν με μια δικτυοκεντρικη προσέγγιση. Μια αναβάθμιση των υφιστάμενων Stinger σε FIM-92J (βελτιστοποιημένοι να αντιμετωπίζουν UAV), και FIM-92K (έκδοση του J που στοχεύει με δεδομένα από δίκτυο) θα προστατεύσουν τις Ελληνικές μονάδες από όποιου είδους UAV προσπαθήσει να τους επιτεθεί. Ακόμη καλύτερα θα βοηθήσει πολύ η προμήθεια των νέων φθηνών πυραύλων για τα συστήματα Patriot.
Στο μέλλον τουλάχιστο 120 από τα F-16 της ΠΑ θα αναβαθμιστούν σε F-16V. Βεβαίως θα παραληφθούν τα 18 Rafale, και τα Mirage 2000 EGM μαζί με τα F-4AUP θα αποσυρθούν. Η απόλυτη λύση θα έρθει με την έλευση των F-35 σε ελληνική υπηρεσία. Αυτό γιατί τα F-35 δεν θα μπορούν να στοχοποιηθούν από τους S-400, θα είναι κόμβος δικτυοκεντρικών δεδομένων, είναι αεροσκάφος που έχει τεράστιες δυνατότητες παρεμβολών και επίσης είναι ουσιαστικά ένα ΑΣΕΠΕ από μόνο του. Αν συνυπολογίσουμε την προμήθεια νέων φρεγατών με εξελιγμένα αντιαεροπορικά συστήματα και την αναβάθμιση των ΜΕΚΟ, τότε δεν είναι μονάχα τα UAV που δεν θα μπορούν να πετάξουν πάνω από ελληνικό εναέριο χώρο, άλλα και κανένα αεροσκάφος της THK.
Βεβαίως ενώ η Τουρκία δεν θα μπορεί να απειλήσει την Ελλάδα με τα UAV της λόγω του ότι θα πετάνε πάνω από ένα περιβάλλον υψηλών απειλών, η Ελλάδα μπορεί να κλείσει ένα τεράστιο κενό αν αποκτήσει οπλισμένα UAV: Αυτό της Ανατολικής Μεσογείου, δηλαδή το αμυντικό κενό μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου. Τα Ελληνικά οπλισμένα UAV θα μπορούσαν να ακολουθήσουν διαδρομές που θα είναι πέραν της εμβέλειας των Τούρκικων όπλων, προς παροχή υποστήριξης των Κυπριακών Ενόπλων Δυνάμεων. Όλα αυτά αποφεύγοντας ακόμη και τον Τούρκικο στόλο.
Αναλόγως βεβαίως θα πρέπει να αναφερθεί ότι η Κρήτη θα μπορούσε να γίνει στόχος των τούρκικων UAV. Επίσης ο εναέριος χώρος νοτίως της Κρήτης θα μπορούσε να γίνει πέρασμα των τουρκικών UAV έτσι ώστε να χτυπήσουν την Ελληνική αεράμυνα από πίσω. Αυτό μπορεί να αποφευχθεί με αναβάθμιση της αεράμυνας του νησιού, και οι τρόποι είναι πολλοί και έχουν αναφερθεί παραπάνω.
Όσον αφορά το θέμα των drones αυτοκτονίας τύπου Harpy. Αυτά αποτελούν ίσως τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις. Πρόκειται για μια ασύμμετρη απειλή. Είναι ουσιαστικά το νέο όπλο βαρέως τύπου του πεζικού. Όμως όπως αναφέρθηκε και παραπάνω είναι ευπαθή στον ηλεκτρονικό πόλεμο. Πέραν αυτού όμως δεν αποτελούν πολύ υψηλή τεχνολογική εφαρμογή. Η Ελλάδα από μόνη της μπορεί να αναπτύξει όχι μονάχα τέτοιου είδους drone αλλά και αμυντικά anti drone που θα καταρρίπτουν και θα προφυλάσσουν από τα επιθετικά.
