Πέρυσι, σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες στις 13 Οκτωβρίου 2022, οι υπουργοί Άμυνας 14 κρατών-μελών του ΝΑΤΟ μαζί με τον ομόλογο τους της Φινλανδίας (τότε δεν ήταν ακόμη μέλος της συμμαχίας) υπέγραψαν επιστολή προθέσεων για την “Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Ασπίδας του Ουρανού” (European Sky Shield Initiative, ESSI). Με αιχμή του δόρατος τη Γερμανία, το σχέδιο επιχειρεί να ενώσει τα συγκεκριμένα ευρωπαϊκά κράτη σε κοινές προμήθειες, για τη δημιουργία ενός κοινού συστήματος αεροπορικής και αντιπυραυλικής άμυνας.
Η πρωτοβουλία αυτή επιτρέπει να αποκτήσουν συμβατές, έτοιμες λύσεις (που υπάρχουν δηλαδή στην αγορά, και δεν θα δημιουργηθούν από το μηδέν) για ένα ενιαίο σύστημα αεράμυνας, ένας αποτελεσματικός δηλαδή τρόπος για την αμοιβαία ενίσχυση των αμυντικών τους δυνατοτήτων με γνώμονα το λογικό κόστος και την αξιόλογη απόδοση.
Οι 15 σύμμαχοι του ΝΑΤΟ είναι το Βέλγιο, η Βουλγαρία, η Τσεχία, η Εσθονία, η Γερμανία, η Ουγγαρία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Ολλανδία, η Νορβηγία, η Σλοβακία, η Σλοβενία, η Ρουμανία, η Βρετανία και η Φινλανδία. Τον περασμένο Φεβρουάριο στην πρωτοβουλία μπήκαν και η Δανία και η Σουηδία (ως υποψήφιο μέλος της συμμαχίας), οπότε οι χώρες έφθασαν τις 17. Αν ψάχνετε την Ελλάδα, δεν θα την βρείτε. Η χώρα μας δεν συνυπέγραψε τη αρχική σχετική επιστολή.
Η πρωτοβουλία των 17 χωρών στηρίζεται στο ότι η αντιαεροπορική άμυνα δεν είναι φθηνή υπόθεση και γίνεται ολοένα και ακριβότερη -ακόμη κι από την αγορά μαχητικών 5ης γενιάς. Χτίζεται αργά, έχει τεράστια κόστη συντήρησης, απαιτεί συνεχείς αναβαθμίσεις, ενώ οι τεχνολογίες αλλάζουν τόσο γρήγορα και οι απειλές πυκνώνουν και εξελίσσονται διαρκώς (όπως π.χ. με τη μαζική εμφάνιση και χρήση των μη επανδρωμένων), ώστε μεγάλες επενδύσεις κινδυνεύουν να ξεπεραστούν πριν ακόμη μπουν σε πλήρη λειτουργία.
Εκεί λοιπόν -και ευτυχώς- σύμφωνα με αποκλειστικές μας πληροφορίες, θα ενταχθεί και η χώρα μας, με μια εντυπωσιακή πρωτοβουλία του ΥΠΕΘΑ και του ΓΕΕΘΑ. Ο λόγος είναι πως αν και θεωρητικά η χώρα μας διαθέτει ένα ίσχυρο δίκτυο αεράμυνας, στην πραγματικότητα σήμερα αν εξαιρέσουμε τους Patriot, όλα τα άλλα συστήματα χρήζουν αντικατάστασης, ακόμα και άμεσης.
Έτσι, με τους πυραύλους Hawk να βρίσκονται στο τέλος της επιχειρησιακής τους ζωής, με τα SA-8B να έχουν ελάχιστη απόδοση (έως και μηδενική), με τα TOR-M1 & S-300 να “μένουν” λίαν συντόμως από υποστήριξη (κι ενώ ποτέ δεν εντάχθηκαν πλήρως στο σύστημα αεράμυνας), απομένουν στον Ελληνικό Στρατό μόνο τα μικρού βεληνεκούς συστήματα ASRAD-Hellas και οι φορητοί Stingers, για να προστατευθούν οι μονάδες του. Όσο για τα Crotale της ΠΑ και του ΠΝ, αυτά υποφέρουν σημαντικά από την έλλειψη ανταλλακτικών. Το θετικό είναι πάντως πως όλα τα παραπάνω διατηρούνται σε μια αξιοπρεπή κατάσταση, χάρη στα στελέχη των τριών Κλάδων και τις αγωνιώδεις τους προσπάθειες.
Η Γερμανία που πρωταγωνιστεί στην πρωτοβουλία ESSI και είναι συντονιστής της (καθώς έχει ξεκινήσει ένα τεράστιο πλάνο επανεξοπλισμού, για να ξεφύγει από το έως και άθλιο σημερινό της επίπεδο σε εξοπλισμούς και διαθεσιμότητες), έχει στο στόχαστρο πολλά και διαφορετικά συστήματα, με επικρατέστερα μάλλον τα IRIS-T, αλλά και κάποια ισραηλινά. Το αμερικανικό NASAMS δεν φαίνεται να συγκινεί τους Ευρωπαίους, ενώ αντίθετα, οι λύσεις της MBDA είναι “μέσα στο παιχνίδι” (δηλαδή τη γκάμα των ASTER 30 NG, MICA VL NG, CAMM-ER & ίσως CAMM-EER). O IRIS-T είναι βέβαια γερμανικός, αλλά ούτως ή άλλως, όποιος πύραυλος και να επιλεγεί από όλους όσους αναφέραμε, θα κατασκευάζεται στην Ευρώπη, συνεπώς δεν υπάρχει θέμα.
Η Φινλανδία “θωρακίζεται” με το αντιαεροπορικό σύστημα David’s Sling από το Ισραήλ
Το σίγουρο είναι πως με τη συμμετοχή της στη συμφωνία η Ελλάδα θα μπορεί να επιτύχει τις καλύτερες δυνατές τιμές, καθώς θα αγοράσει διαπραγματευόμενη μαζί με άλλες 17 χώρες. Το ESSI μάλιστα δεν προβλέπει την αγορά ενός μόνο όπλου/πυραύλου, αλλά και ποικιλία αλληλοσυμπληρούμενων τύπων. Αλλά αυτό που μας ενδιαφέρει είναι πως θα έχουμε μια τιμή που οι κατασκευαστές θα την δώσουν για πολλούς πελάτες μαζί -ουσιαστικά όλο το ευρωπαϊκό σκέλος του ΝΑΤΟ- κι όχι για κάθε έναν ξεχωριστά (με ότι σημαίνει αυτό), ενώ προφανώς και θα υπάρξει εμπλοκή της υπηρεσίας προμηθειών της συμμαχίας (NSPA).
Μετά λοιπόν τις πρόσφατες κινήσεις εξοπλισμών, τη μείωση της πολυτυπίας, τη σωστή συντήρηση των οπλικών μας επενδύσεων, η Ελλάδα δείχνει να συμπορεύεται με πολλές άλλες χώρες για την επίτευξη βέλτιστων τιμών. H αίτηση απεστάλη από τον ΥΕΘΑ την περασμένη εβδομάδα και η επίσημη υποδοχή της χώρας μας στο ESSI θα γίνει τον Ιούνιο.
