Τα όσα εξελίχθηκαν σχετικά με το ζήτημα της εκμίσθωσης των γαλλικών φρεγατών εξακολουθούν να προκαλούν τριγμούς. Επειδή πιστεύουμε ότι κάποια στιγμή το θέμα ίσως επανέλθει παραθέτουμε μια ανάλυση για το τι θα σήμαινε ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
- Αν υποθέσουμε λοιπόν ότι σε μια υπόθεση εργασίας «What If» ήταν δυνατή η απόκτηση των δύο πλοίων που “προανήγγειλε ο ΑΝΥΕΘΑ.
Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα είχε ουσιαστικό αντίκτυπο στη ναυτική ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο, αλλά δεν θα απαντούσε στο ερώτημα «Πώς αντιμετωπίζονται τα F-35A;», καθώς η προοπτική απόκτησής τους από την Τουρκία και η απειλή που προβάλλουν (δυνητικά) παραμένει. Αντίθετα, η φημολογούμενη μελλοντική προσθήκη φρεγατών κλάσης BELH@RRA στο ελληνικό οπλοστάσιο (όπως αναλύσαμε στο προηγούμενο τεύχος μας) ή η απόκτηση μεταχειρισμένων αντιτορπιλικών κλάσης Arleigh Burke (όπως είχαμε παρουσιάσει σε παλαιότερο άρθρο μας) δίνουν πειστικότερες απαντήσεις στο συγκεκριμένο κρίσιμο ζήτημα.
- Λαμβάνοντας την εκμίσθωση ως δεδομένη, το πρώτο ερώτημα που θα προβλημάτιζε και θα έπρεπε να απαντηθεί θα ήταν το κόστος. Εφόσον αλήθευαν πληροφορίες για ετήσιο μίσθωμα €100 εκ. για τις δυο φρεγάτες, το συνολικό ποσό για τα πέντε έτη θα έφτανε τα €500 εκ. Είναι προφανές ότι θα υπερέβαινε τις σημερινές δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας και τα διαθέσιμα κονδύλια του ΠΝ σε συνδυασμό με τις άλλες ανάγκες που υπάρχουν (πρόγραμμα αναβάθμισης ΜΕΚΟ 200HN κ.ά. έστω και υποτυπώδες όπως φαίνεται να εξελίσσεται). Η κατάσταση θα ήταν διαφορετική εάν το μίσθωμα αυτό εντασσόταν σε μια γενικότερη συμφωνία με τη Γαλλία, που θα περιλάμβανε και την απόκτηση των BELH@RRA με χρήση των επιστρεφόμενων κερδών των προγραμμάτων SMP (Security Market Program) και ANFA (Agreement on Net Financial Assets) που αναλογούν στη Γαλλική Κεντρική Τράπεζα.
- Ένα συναφές ερώτημα θα ήταν το τι θα περιλάμβανε το ποσό της εκμίσθωσης (ανταλλακτικά, εκπαίδευση) και κυρίως εάν σε αυτό θα συγκαταλέγονταν και «ενοίκιο» για τα όπλα που φέρουν οι φρεγάτες. Ας σημειωθεί ότι το κόστος ενός βλήματος ASTER 15 (που φέρουν οι γαλλικές φρεγάτες) φτάνει τα €1,25-1,5 εκ., του ASTER 30 κυμαίνεται στα €2,25-2,5 εκ. και ο κάθε MdCN-NCM κοστίζει περισσότερα από €5 εκ. Έτσι, η παραχώρηση ενός αρχικού αποθέματος όπλων θα ήταν είναι ζωτικής σημασίας, αφού δεν θα υπήρχε η οικονομική δυνατότητα για την απόκτησή τους. Ακόμη όμως και αν υπήρχε, δεν θα υφίσταται το απαιτούμενο χρονικό περιθώριο παραγγελίας νέων όπλων αλλά ούτε και η σκοπιμότητα για την αγορά τους, καθώς κάποια από αυτά (π.χ. MdCN-NCM) είναι πιθανόν να μην περιλαμβάνονται στον οπλισμό της (/των) BELH@RRA. Αν υποθέσουμε ότι το κόστος απόκτησης μιας FREMM υπολογίζεται στα €600-650 εκ. (συνυπολογίζοντας ωστόσο ότι πρόκειται για μεταχειρισμένα πλοία και ειδικά η D650 είναι σε υπηρεσία από το 2012, αλλά και το γεγονός ότι στο κόστος μίσθωσης ίσως παρέχονται τα όπλα), τότε το συνολικό κονδύλι φθάνει στο 40% του δυνητικού κόστους αγοράς και αφήνει περιορισμένη «αναπόσβεστη» αξία στη λήξη της 5ετίας. Είναι φυσικό να σκεφτούμε ότι αποτελεί μεγάλη πιθανότητα τα πλοία να παρέμεναν σε ελληνική υπηρεσία και μετά τη λήξη της 5ετίας με μια λογική τιμή εξαγοράς και όχι να επιστρέψουν στο Γαλλικό Ναυτικό (το οποίο θα έχει ήδη στραφεί σε εναλλακτικές λύσεις για την αντικατάστασή τους). Άλλωστε και στην παλαιότερη συμφωνία για τη μίσθωση σκαφών FREMM επί κυβερνήσεων Σαμαρά, που δεν υλοποιήθηκε, υπήρχε πρόβλεψη για δυνατότητα εξαγοράς τους αλλά σε διάστημα 10 ετών.
Ένα άλλο ζήτημα θα ήταν το λειτουργικό κόστος και η επάνδρωσή τους, αν και οι απαιτήσεις δεν είναι μεγάλες (143 στελέχη έναντι 198 των «S») λόγω της υψηλής αυτοματοποίησης που ενσωματώνει η κλάση. Φυσική εξέλιξη των πραγμάτων θα ήταν η άμεση απόσυρση των τριών μη εκσυγχρονισμένων φρεγατών κλάσης «S», ώστε να εξοικονομηθούν πόροι και προσωπικό. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο όμως βρίσκει κατηγορηματικά αντίθετη την ηγεσία του ΠΝ λόγω των αυξημένων αναγκών επιτήρησης των θαλάσσιων συνόρων, αλλά είναι σίγουρο ότι σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα θα γίνει αναγκαίο. Το ζήτημα των υποδομών θα αντιμετωπιζόταν με τον ελλιμενισμό των σκαφών στον Ναύσταθμο Κρήτης, αλλά η διαμόρφωση των γαλλικών πλοίων (με μεγάλες ανάγκες ηλεκτρικής ενέργειας) θα απαιτήσει δημιουργία νέων υποδομών.
- Η διαδικασία ενσωμάτωσης των πλοίων στο ΠΝ θα ήταν ένα άλλο ζήτημα και δεν θα αποτελούσε καθόλου απλή υπόθεση, αφού με εξαίρεση τον Exocet ΜΜ40 Block 3 (το ΠΝ χρησιμοποιεί την έκδοση Block 2) όλα τα συστήματα των FREMM θα ήταν άγνωστα και επιπλέον έχουν περάσει σχεδόν 35 χρόνια από την εισαγωγή νέων γαλλικών μονάδων στο ΠΝ. Πρόκειται δηλαδή για μια «ολική επαναφορά» των Γάλλων στο Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό.
Ένα ακόμη θέμα θα ήταν ο τύπος των όπλων που θα παραδίδονταν. Εκτός από τον ASTER 15 θα ήταν εύλογο να ζητηθεί η παράδοση αριθμού ASTER 30 που μπορούν να βληθούν από τον εκτοξευτή A-70 και είναι απαραίτητοι για την επίτευξη της πολυπόθητης δυνατότητας «Αντιαεροπορικής Άμυνας Περιοχής». Η απόκτηση των φρεγατών χωρίς ASTER 30 θα μείωνε δραματικά την επιχειρησιακή τους αξία για την Ελλάδα (βλέπε την υπόθεση της κλάσης Kidd/SM-2 MR). Το ιδανικό θα ήταν η αντικατάσταση του εκτοξευτή Α-43 από τον Α-50, αλλά κάτι τέτοιο ενέχει σημαντικό επιπλέον κόστος και ίσως δεν θα είναι δυνατό, καθώς η κυριότητα των πλοίων παραμένει στο Γαλλικό Ναυτικό (που χρησιμοποιεί τα πλοία στη διαμόρφωση A-43/A-70). Με τη χρήση του ASTER 30 οι FREMM θα μπορούσαν να αναλάβουν τον ρόλο «ναυαρχίδας» για ευρύτερους σχηματισμούς του ΠΝ, προστατεύοντάς τους χάρη στην εμβέλεια του βλήματος και τις επιδόσεις του ραντάρ Herakles (αρκούντως επαρκείς για την αντιμετώπιση της απειλής από τα υφιστάμενα μαχητικά της THK, όχι όμως και τα μελλοντικά F-35A). Δεν θα πρέπει να παραλείψουμε να αναφερθούμε και στον εξαιρετικό εξοπλισμό ανθυποβρυχιακού πολέμου, προεξάρχοντος του σόναρ συρόμενης διάταξης CAPTAS-4 που φέρουν οι FREMM (σχεδιασμένες για ASW), αν και οι ανάγκες του ΠΝ προς αυτή την κατεύθυνση δεν αποτελούν την πρώτη προτεραιότητα.
Τον ρόλο των πλοίων ως «ναυαρχίδων» συνεπικουρεί και η ύπαρξη του Link 16, καθώς θα πρόκειται για τις πρώτες μονάδες του ΠΝ που θα αποκτούσαν αντίστοιχη δυνατότητα. Υπό αυτό το πρίσμα, οι FREMM δρώντας στο περιβάλλον του Αιγαίου θα μπορούν να λειτουργούν συμπληρωματικά με άλλες μονάδες αεράμυνας, όπως συστοιχίες Patriot PAC3, επικοινωνώντας απευθείας μέσω Link 16, αλλά και να βελτιώσουν την «επίγνωση τακτικής κατάστασης» του Στόλου, επικοινωνώντας απευθείας με τα ΑΣΕΠΕ, τα P-3 Upg, τα F-16C/D Block 52M και μελλοντικά με το σύνολο των F-16V.
- Για την προσθήκη των MdCN–NCM στο ελληνικό οπλοστάσιο δεν θα ήμασταν … αισιόδοξοι και ίσως θα έπρεπε να «κρατάμε μικρό καλάθι», διότι είναι υπερπολύτιμοι στο Γαλλικό Ναυτικό (βλ. Επιχείρηση στη Συρία), αν και η απόκτησή τους, ακόμη και σε περιορισμένο αριθμό, θα ήταν προφανώς επιθυμητή, έστω και για… ψυχολογικούς κυρίως λόγους παρά για ουσιαστικούς επιχειρησιακούς.
Η δυνατότητα χρήσης του S-70B-6 Seahawk είναι δεδομένη, αν και φαίνεται ότι το ΠΝ προωθούσε την απόκτηση και δύο MH-60R με κονδύλια που «περισσεύουν» από το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των P-3. Στη χρήση των Seahawk (που είναι ελαφρώς βαρύτερα των NH90NFH σε χρήση από το Γαλλικό Ναυτικό) θα προκύψουν ζητήματα συμβατότητας με το CMS του σκάφους και τα συστήματα επικοινωνιών, τα οποία είναι βέβαιο ότι μπορούν να επιλυθούν.
Θα παρέμενε η αδυναμία αντιμετώπισης επιθέσεων κορεσμού από βλήματα κατά πλοίων λόγω της απουσίας συστήματος CIWS. Υπενθυμίζεται ότι στην προτεινόμενη «Ελληνική Διαμόρφωση» της FREMM τη δεκαετία του 2000 είχε προταθεί το βλήμα VL MICA για την κάλυψη της απαίτησης «Άμυνας Σημείου» αλλά και ως CIWS.Εφόσον αποσυρθούν οι μη εκσυγχρονισμένες Φ/Γ κλάσης «S», ίσως είναι δυνατή η αξιοποίηση των συστημάτων CIWS Mk15 Phalanx.
- Κλείνοντας, στο υποθετικό, παραπάνω σενάριο, θα έπρεπε να αναμείνουμε και την -τυχόν- αμερικανική αντίδραση στο πρόγραμμα ενοικίασης, αφού η προσέγγιση με την Γαλλία θα σήμαινε και απώλεια από τις ΗΠΑ μιας νέας σημαντικής ευκαιρίας για να επανέλθουν στο ελληνικό ναυτικό προσκήνιο. Η απόκτηση μεταχειρισμένων πλοίων κλάσης Arleigh Burke δεν θα ήταν επιχειρησιακά ανταγωνιστική με την εκμίσθωση των FREMM (αφού πρόκειται για πλοία με διαφορετικές δυνατότητες), ενώ, όπως προαναφέραμε, τα αμερικανικά αντιτορπιλικά ίσως δίνουν απάντηση στο ζήτημα της αντιμετώπισης των F-35A. Θα ήταν όμως εντελώς ανταγωνιστική στο κόστος, αφού η υποστήριξη τεσσάρων πλοίων αυτού του μεγέθους με εντελώς διαφορετικά υποσυστήματα και όπλα ξεφεύγει από τις τρέχουσες ελληνικές δυνατότητες. Ας αναλογιστούμε όμως τις προοπτικές που έχει ένας τέτοιος συνδυασμός: ένα αντιτορπιλικό «DDG-51» παρέχει μέσω Link 16 δεδομένα στόχευσης για απομακρυσμένο στόχο σε μια FREMM, ώστε η τελευταία να βάλει με βλήμα ASTER 30!
Βασίλης Παπακώστας
