Ο ηγετικός ρόλος που διαδραματίζει η Ελλάδα σε περιφερειακό επίπεδο βρίσκεται στο επίκεντρο της επιστολής που έστειλε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Η επιστολή του επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας συνοδεύει τη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA) που υπογράφηκε σήμερα στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Στην επιστολή, ο κ. Μπλίνκεν χαρακτηρίζει τη χώρα μας «περιφερειακό ηγέτη» και «πυλώνα σταθερότητας», μια αναφορά που υποδηλώνει την πεποίθηση ότι η Ελλάδα μπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο στην προώθηση της ευρωπαϊκής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων, αλλά και να ενεργήσει ως παράγων σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Παράλληλα, η επιστολή επιβεβαιώνει τις άριστες διμερείς σχέσεις, οι οποίες, όπως αναφέρει, «έχουν φτάνουν σε νέα ύψη».
Δέσμευση για αμοιβαία προστασία της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας από απειλές ή ένοπλη επίθεση
Η συγκεκριμένη αμοιβαία δέσμευση περιλαμβάνεται και στο κείμενο της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας. Παρόλα όμως αυτά, διπλωματικές πηγές αναγνωρίζουν τη σημασία της στην επιστολή Μπλίνκεν, καθώς, όπως εξηγούν, επαναλαμβάνεται σε μονομερές πολιτικό κείμενο, που αυτή τη φορά δεσμεύει αποκλειστικά τις ΗΠΑ. Μάλιστα, στην επιστολή αναφέρεται ότι η νέα συμφωνία «επεκτείνει την στρατηγική αμυντική μας εταιρική σχέση» και «έμπρακτα καταδεικνύει την σταθερή μας αποφασιστικότητα για προάσπιση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας ενάντιον απειλητικών δράσεων και ένοπλων επιθέσεων».
Σεβασμός των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στη βάση του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας
Η επιστολή Μπλίνκεν προχωρά ένα επιπλέον βήμα, καθώς για πρώτη φορά οι ΗΠΑ κάνουν ρητή αναφορά στην ανάγκη σεβασμού, όχι μόνο της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας, αλλά και των κυριαρχικών δικαιωμάτων που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Διπλωματικές πηγές αξιολογούν τη συγκεκριμένη αναφορά ως ένα εξαιρετικά σημαντικό νέο στοιχείο, που αναγνωρίζει και ζητά τον πλήρη σεβασμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στην ΑΟΖ και στην υφαλοκρηπίδα της. Αν και οι ΗΠΑ δεν έχουν υπογράψει την σύμβαση για το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, η ελληνική πλευρά εκτιμά ότι ο αμερικανικός παράγοντας αναγνωρίζει ότι το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας αποτελεί μέρος του εθιμικού δικαίου, είναι δεσμευτικό για όλες τις χώρες και διέπει την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών.
Δυνατότητα ανάπτυξης αμερικανικών δυνάμεων σε ελληνικά νησιά πέραν της Κρήτης
Οι ΗΠΑ τονίζουν ότι οι αμερικανικές δυνάμεις θα μπορούν να επιχειρούν και να πραγματοποιούν εκπαιδευτικές ασκήσεις, τόσο στην ηπειρωτική Ελλάδα όσο και στα νησιά. Διπλωματικές πηγές επισημαίνουν ότι πρόκειται για μια πολιτικά δεσμευτικά κίνηση, η οποία σημαίνει ότι οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν de facto την πλήρη κυριαρχία της Ελλάδας στα νησιά και τη δυνατότητα στρατιωτικοποίησής τους.
Ουάσιγκτον-Αθήνα: Συνεργασία πάνω σε κοινές αξίες
Τέλος, στην επιστολή γίνεται αναφορά στην κοινή αφοσίωση της Ελλάδας και των ΗΠΑ στις αρχές της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της κοινωνικής προόδου. Όπως σημειώνεται, αυτό το κοινό αξιακό πλαίσιο αντικατοπτρίζεται στην ανανεωμένη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας.
