«Η πορεία των ερευνών μας επιτρέπει να είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι καθώς αποκτάμε καλύτερη εικόνα για το ελληνικό υπέδαφος», επισημαίνει ο διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρίας Υδρογονανθράκων & Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ), Αριστοφάνης Στεφάτος, σε συνέντευξη προς το ΑΠΕ – ΜΠΕ με αφορμή την ολοκλήρωση των σεισμικών ερευνών για υδρογονάνθρακες στη θαλάσσια περιοχή Δυτικά – Νοτιοδυτικά της Κρήτης αλλά και στο Ιόνιο.
Θα ακολουθήσει, όπως επισημαίνει ο ίδιος, η ερμηνεία των δεδομένων που προέκυψαν από τις σεισμικές έρευνες προκειμένου να ληφθούν αποφάσεις για την πραγματοποίηση ερευνητικών γεωτρήσεων (υπενθυμίζεται ότι έχει ήδη ληφθεί απόφαση για πραγματοποίηση ερευνητικής γεώτρησης στα Ιωάννινα).
Ο κ. Στεφάτος εκφράζει την ικανοποίησή του για την ταχύτητα και ποιότητα των σεισμικών ερευνών, σημειώνοντας ότι «έχουμε πάρει για πρώτη φορά «εικόνα» και από περιοχές ενδιάμεσα των χαρτογραφημένων δομών, τις οποίες δεν είχαμε χαρτογραφήσει στο παρελθόν.
Επισημαίνει ακόμη ότι η εκτίμηση της ΕΔΕΥΕΠ για δυνητικούς πόρους ύψους 3,5 δισεκ. βαρελιών ισοδύναμου πετρελαίου «αφορά εκτιμήσεις με βάση τα στοιχεία πριν από την ολοκλήρωση των τελευταίων ερευνών και είναι ένα νούμερο, το οποίο θα αναθεωρείται περιοδικά όταν προκύπτουν σημαντικά νέα στοιχεία», σημειώνοντας ότι είναι πιο σημαντικό «να ωριμάσουν οι έρευνες, προκειμένου να έχουμε πιο σαφείς εκτιμήσεις για τα δυνητικά – τεχνικά απολήψιμα και οικονομικά βιώσιμα – αποθέματα».
Επίσης, υπογραμμίζει τον νέο ρόλο της ΕΔΕΥΕΠ που έχει επεκταθεί πέρα από τις έρευνες, στην δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα, την υπόγεια αποθήκευση φυσικού αερίου και τα υπεράκτια αιολικά πάρκα.
Η συνέντευξη που παραχώρησε ο διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρίας Υδρογονανθράκων & Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ), Αριστοφάνης Στεφάτος στο ΑΠΕ – ΜΠΕ και τον Κώστα Βουτσαδάκη, έχει ως εξής:
-Ανακοινώθηκε και επισήμως η ολοκλήρωση των δισδιάστατων σεισμικών ερευνών στα οικόπεδα “Δυτικά” & “Νοτιοδυτικά” της Κρήτης. Ποια είναι τα πρώτα συμπεράσματα που προκύπτουν από αυτές και ποια τα νέα στοιχεία σε σχέση με τις έρευνες του 2012;
Η ολοκλήρωση αυτών των ερευνών σηματοδοτεί το κλείσιμο μιας περιόδου 15 μηνών, η οποία ξεκίνησε στα τέλη του 2021 και κατά τη διάρκεια της οποίας εκτελέστηκαν συνολικά 7 θαλάσσιες γεωφυσικές έρευνες. Είμαστε πολύ χαρούμενοι για την πρωτοφανή πρόοδο που έχει σημειωθεί. Στην ΕΔΕΥΕΠ, την αρμόδια κρατική εταιρεία που διαχειρίζεται τις συμβάσεις παραχωρήσεων, είμαστε βαθιά ικανοποιημένοι από την αρμονική συνεργασία μας με τους επενδυτές (ExxonMobil, Helleniq Energy και Energean), οι οποίοι έχουν υιοθετήσει πολύ αυστηρά μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος και της θαλάσσιας ζωής, και επέδειξαν μια ταχύτητα ενδεικτική των ικανοτήτων της βιομηχανίας. Οι εξαιρετικές αυτές επιδόσεις είναι αποτέλεσμα και της αύξησης των σχετικών επενδύσεων κατά 150% σε σύγκριση με τις ελάχιστες ανειλημμένες υποχρεώσεις τους.
Προκειμένου να εξάγουμε τα πρώτα συμπεράσματα είναι σημαντικό να περιμένουμε να ολοκληρωθεί η επεξεργασία των δεδομένων, για να αποκτήσουμε εικόνα του υπεδάφους. Στη συνέχεια, θα χρειαστεί να δοθεί χρόνος στις εταιρείες προκειμένου να προχωρήσουν στην απαραίτητη μελέτη και ερμηνεία αυτών των δεδομένων. Συνεπώς, δεν είναι εύκολο σε αυτό το στάδιο να κάνουμε κάποιο σχόλιο. Οφείλουμε όμως να πούμε ότι έχουμε πάρει για πρώτη φορά «εικόνα» και από περιοχές ενδιάμεσα των χαρτογραφημένων δομών, τις οποίες δεν είχαμε χαρτογραφήσει στο παρελθόν. Αυτό το γεγονός προσδίδει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στα νέα δεδομένα.
Ποια είναι τα επόμενα βήματα μετά την ολοκλήρωση των σεισμικών ερευνών στην Κρήτη; Πότε αναμένεται να ληφθεί η απόφαση για την πραγματοποίηση ή μη ερευνητικής γεώτρησης στην περιοχή;
Μετά την ολοκλήρωση της συλλογής των σεισμογραφικών δεδομένων, θα ακολουθήσει η ειδική επεξεργασία τους, η οποία θα μας επιτρέψει να συνθέσουμε εικόνες του υπεδάφους. Αυτό που αξίζει να σημειώσουμε είναι ότι οι επενδυτές προχώρησαν στη συλλογή σχεδόν διπλάσιου όγκου δεδομένων. Συνολικά συλλέχθηκαν 12.278 χιλιόμετρα σεισμογραφικών δεδομένων έναντι των 6.500 χιλιομέτρων που προβλέπονταν ως ελάχιστη συμβατική υποχρέωση, αυξάνοντας την πυκνότητα της χαρτογράφησης. Έχοντας στη διάθεσή μας πολύ πιο πυκνά δεδομένα και εκμεταλλευόμενοι την εμπειρία από την προηγούμενη έρευνα του 2012, προσδοκούμε ότι θα είμαστε σε θέση να ανακτήσουμε καλύτερη ποιότητα στην απεικόνιση του υπεδάφους, γεγονός που θα βοηθήσει στην ερμηνεία των στόχων ενδιαφέροντος. Με βάση την ερμηνεία και αξιολόγηση των δεδομένων, οι μισθώτριες εταιρείες ExxonMobil και Helleniq Energy θα πρέπει να αποφασίσουν αν τα οικονομοτεχνικά στοιχεία υποστηρίζουν την επενδυτική απόφαση να προχωρήσουν σε νέες επενδύσεις. Εμείς θα παρακολουθούμε το έργο τους, κάνοντας ταυτόχρονα και τις δικές μας αναλύσεις ενώ παράλληλα θα συνεχίσουμε τον τεχνικό διάλογο με τους επενδυτές για το αν θα χρειαστεί συλλογή επιπλέον πρωτογενών δεδομένων.
Έρευνες ενεργειακών πόρων διεξάγονται παράλληλα και σε άλλες θαλάσσιες περιοχές της ελληνικής επικρατείας. Μπορείτε να μας δώσετε μια εικόνα για την πρόοδο των ερευνών στις θαλάσσιες περιοχές της Δυτικής Ελλάδας (περιοχές 2, 10 και Ιόνιο).
Είναι αλήθεια ότι οι γεωφυσικές έρευνες έχουν ολοκληρωθεί και σε αυτές τις περιοχές με επιτυχία. Όσον αφορά το μπλοκ 10 και το μπλοκ Ιόνιο, στο νότιο και κεντρικό Ιόνιο Πέλαγος, τόσο οι δισδιάστατες όσο και οι τρισδιάστατες έρευνες ολοκληρώθηκαν με εντυπωσιακή ταχύτητα από τη Helleniq Energy, σε χρόνο ρεκόρ. Μάλιστα, οφείλουμε να τονίσουμε ότι η Helleniq Energy ήταν η πρώτη εταιρεία που υιοθέτησε τα πλέον αυστηρά περιβαλλοντικά μέτρα, τα οποία στη συνέχεια υιοθέτησαν όλες οι εταιρείες. Θα πρέπει επίσης να ευχαριστήσουμε την Energean, η οποία αναλαμβάνοντας τη διαχείριση του μπλοκ 2 στο Βόρειο Ιόνιο Πέλαγος αναβάθμισε το ελάχιστο πρόγραμμα ερευνών από 2D σε 3D και το υλοποίησε με επιτυχία πριν από μερικούς μήνες. Συνεπώς και στις τρεις περιοχές στο Ιόνιο πέλαγος ολοκληρώθηκε το στάδιο συλλογής δεδομένων, γεγονός που σημαίνει ότι οι εταιρείες έχουν ό,τι χρειάζεται, ώστε στον επόμενο χρόνο να πάρουν απόφαση για γεώτρηση.
Στα Ιωάννινα έχουν ολοκληρωθεί οι σεισμικές έρευνες και βρισκόμαστε στη φάση της ερμηνείας των δεδομένων που συλλέχθηκαν. Παραμένει ο στόχος για εκτέλεση ερευνητικής γεώτρησης το 2023 στην περιοχή;
Όσον αφορά την περιοχή των Ιωαννίνων, ο επενδυτής αποφάσισε τον Απρίλιο του 2022, να εκτελέσει την πρώτη εξερευνητική γεώτρηση το 2023. Η σεισμογραφική έρευνα που προηγήθηκε το 2018, προσέφερε μια πολύ καλύτερη εικόνα του γεωλογικού υποβάθρου και αποκάλυψε την παρουσία σημαντικής δομής, με καλές προοπτικές να διατηρεί παγιδευμένες οικονομικά αξιοποιήσιμες ποσότητες φυσικού αερίου. Η ανάλυση αυτή οδήγησε την Energean στην απόφαση να προχωρήσει με τη γεώτρηση. Η εταιρεία ολοκλήρωσε την πολύ σημαντική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, την οποία κατέθεσε πρόσφατα στην Διεύθυνση Περιβαλλοντικών Αδειοδοτήσεων και σήμερα βρισκόμαστε στη διαδικασία της αξιολόγησής της.
-Ποιος είναι ο ρόλος της ΕΔΕΥΕΠ στη διερεύνηση του ελληνικού υπεδάφους για υδρογονάνθρακες;
Η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων ιδρύθηκε το 2011 με το Ελληνικό Δημόσιο να είναι ο μοναδικός μέτοχος, έχοντας εντολή να διαχειρίζεται τα δικαιώματα του ελληνικού κράτους στον τομέα της εξερεύνησης και παραγωγής υδρογονανθράκων. Η εταιρεία παρακολουθεί την υλοποίηση των συμβάσεων, καθώς και τη συμμόρφωση των επενδυτών με την κείμενη νομοθεσία. Παράλληλα, εργαζόμαστε μεθοδικά για την επιτάχυνση των έργων, την εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών, την τήρηση των συμβατικών υποχρεώσεων και χρονοδιαγραμμάτων. Στο πλαίσιο αυτό, συνεργαζόμαστε και διαχειριζόμαστε συμβάσεις με πολύ μεγάλες διεθνείς ενεργειακές εταιρείες περιφερειακού αλλά και παγκόσμιου βεληνεκούς.
Ουσιαστικά, πρόκειται για μια μικρή σε μέγεθος, ευέλικτη κρατική εταιρεία, η οποία έως και σήμερα λειτουργεί χωρίς να επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό, βασιζόμενη στα έσοδα της από τη διαχείριση των συμβάσεων υδρογονανθράκων. Η εταιρεία έχει πρόσβαση σε ιδιαίτερα εξειδικευμένο προσωπικό, με σημαντική διεθνή εμπειρία. Ενδεικτικά, θα ήθελα να αναφέρω ότι το 92% των εργαζομένων έχει τουλάχιστον ένα μεταπτυχιακό τίτλο, το 1/3 των εργαζομένων με τεχνικό υπόβαθρο είναι κάτοχοι διδακτορικού τίτλου, ενώ οι 6 στους 10 εργαζόμενους έχουν εργασιακή εμπειρία από το εξωτερικό σε αντίστοιχο αντικείμενο.
Μετά τον πρόσφατο εταιρικό μετασχηματισμό μας, που σηματοδότησε την επέκταση του ρόλου μας στην κατεύθυνση και νέων ενεργειακών έργων και τεχνολογιών (έργα CCS, UGS και υπεράκτιων αιολικών πάρκων), στόχος της εταιρείας μας είναι να συνεισφέρουμε στην ενεργειακή ασφάλεια της Ελλάδας, χτίζοντας παράλληλα τις γέφυρες της ενεργειακής μετάβασης της χώρας μας.
-Στην τελετή επισημοποίησης της νέας εταιρικής ταυτότητας της ΕΔΕΥΕΠ έγινε λόγος για εκτίμηση ύπαρξης δυνητικών πόρων ύψους 3,5 δισεκ. βαρελιών ισοδύναμου πετρελαίου (2C resources). Πώς προκύπτει η εκτίμηση αυτή;
Το νούμερο που αναφέρετε και προκύπτει και από την εταιρική παρουσίαση αποτελεί μια εκτίμηση δυνητικών αποθεμάτων, τα οποία βρίσκονται στο έδαφος και όχι εκτίμηση των οικονομικά απολήψιμων ποσοτήτων. Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από τα αρχεία της ΕΔΕΥΕΠ, τα οποία περιλαμβάνουν ένα σύνολο δυνητικών στόχων υδρογονανθράκων σε όλες τις περιοχές δραστηριοποίησης και έρευνας. Για λόγους διευκόλυνσης έχουν εκφραστεί ως ισοδύναμα βαρέλια πετρελαίου, άσχετα από το εάν αφορούν πετρέλαιο ή φυσικό αέριο. Το νούμερο είναι ενδεικτικό και αφορά εκτιμήσεις με βάση τα στοιχεία πριν από την ολοκλήρωση των τελευταίων ερευνών και είναι ένα νούμερο, το οποίο θα αναθεωρείται περιοδικά όταν προκύπτουν σημαντικά νέα στοιχεία. Πολύ πιο σημαντικό όμως είναι να ωριμάσουν οι έρευνες, προκειμένου να έχουμε πιο σαφείς εκτιμήσεις για τα δυνητικά – τεχνικά απολήψιμα και οικονομικά βιώσιμα – αποθέματα, τα οποία και ευελπιστούμε τα επόμενα χρόνια να επιβεβαιωθούν μέσω γεωτρήσεων.
-Οι διεθνείς γεωπολιτικές εξελίξεις οδήγησαν αφενός σε αύξηση της ζήτησης για ορυκτά καύσιμα, αφετέρου σε επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης. Πιστεύετε ότι υπάρχει χρόνος για τον εντοπισμό και την εκμετάλλευση των ελληνικών υδρογονανθράκων, εφόσον υπάρχουν;
Είναι γεγονός πως οι διεθνείς γεωπολιτικές εξελίξεις λειτούργησαν άκρως επιβαρυντικά σε ένα περιβάλλον ήδη επηρεασμένο από την πανδημία, την οικονομική ύφεση και την ενεργειακή κρίση. Τόσο η ενεργειακή ασφάλεια όσο και οι αυξημένες τιμές ενέργειας θα συνεχίσουν να μας απασχολούν, μέχρι να δοθούν ικανοποιητικές λύσεις σε δομικά ζητήματα που αφορούν την μείωση της Ευρωπαϊκής ενεργειακής εξάρτησης και μετάβασης. Οι εξελίξεις των τελευταίων ετών έχουν συμβάλει στο να διαμορφωθεί κοινή συναίνεση ότι το φυσικό αέριο είναι το κλειδί για την ενεργειακή μας ασφάλεια αλλά και την ενεργειακή μας μετάβαση.
Έχοντας συνειδητοποιήσει την έντονη αίσθηση επείγοντος και το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει μια δυνητική εγχώρια παραγωγή φυσικού αερίου, για το ενεργειακό μέλλον της χώρας, ανακοινώσαμε τον Απρίλιο του 2022, παρουσία του Έλληνα πρωθυπουργού ένα πρόγραμμα το οποίο θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει ιδιαίτερα φιλόδοξο. Σε συνεργασία με τους επενδυτές μας δουλεύουμε εντατικά για την υλοποίησή του, και σήμερα είμαστε στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσουμε την υλοποίηση του προγράμματος νωρίτερα του αναμενόμενου. Με την πρωτοφανή για τα Ελληνικά δεδομένα ολοκλήρωση συνολικά 7 γεωφυσικών ερευνών μέσα σε διάστημα λίγο μεγαλύτερο του ενός έτους, σε αντιδιαστολή με τις 2 αντίστοιχες έρευνες που εκτελέστηκαν μεταξύ 2014 και 2020, επιβεβαιώνουμε ότι το πρόγραμμα επιτάχυνσης είναι εφικτό. Στα επόμενα χρόνια θα είναι κρίσιμο για όλους τους εμπλεκόμενους να συνεχίσουμε με συνέπεια την προσπάθεια και να διατηρήσουμε την υψηλή ταχύτητα που έχουμε επιτύχει.
Η πορεία των ερευνών μας επιτρέπει να είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι καθώς αποκτάμε καλύτερη εικόνα για το ελληνικό υπέδαφος και μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις εξερευνούμε περιοχές για τις οποίες δεν είχαμε αρκετά στοιχεία στο παρελθόν.
-Πέρα από τους υδρογονάνθρακες, ποιος θα είναι ο ρόλος της ΕΔΕΥΕΠ στη διαμόρφωση του ενεργειακού χάρτη της χώρας μας, δεδομένου ότι πρόσφατα σας ανατέθηκαν και νέες αρμοδιότητες;
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το Υπουργικό Συμβούλιο και ο Πρωθυπουργός μας τίμησαν με την εμπιστοσύνη τους αναθέτοντας μας νέες αρμοδιότητες. Πέρα από τη διαχείριση και επιτάχυνση της έρευνας υδρογονανθράκων έχουμε πλέον αναλάβει 2 επιπλέον ρόλους: την ανάπτυξη έργων υπόγειας αποθήκευσης υγρών και αερίων καθώς και την εκπόνηση του Εθνικού Σχεδίου ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών πάρκων (ΥΑΠ).
Όσον αφορά τα έργα υπόγειας αποθήκευσης υγρών και αερίων, και πιο συγκεκριμένα έργα αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα, πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα τεχνολογία, την οποία θέλουμε να εφαρμόσουμε στην Ελλάδα και ειδικότερα στοχεύουμε στα εξαντλημένα κοιτάσματα του Πρίνου. Με αυτόν τον τρόπο, ευελπιστούμε να δώσουμε λύσεις για την εγχώρια βιομηχανία που δυσκολεύεται να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, δίνοντας ταυτόχρονα μια νέα πνοή στην περιοχή και αναβαθμίζοντας το ρόλο της στα πλαίσια της ενεργειακής μετάβασης.
Όσον αφορά τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, αυτή τη στιγμή εργαζόμαστε εντατικά για την εκπόνηση του Εθνικού Σχεδίου με τις δυνητικές περιοχές οργανωμένης ανάπτυξης θαλάσσιων αιολικών πάρκων. Πρόκειται για ένα κρίσιμο έργο, καθώς αφορά το πλέον σημαντικό επόμενο βήμα για την αύξηση της συμμετοχής των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα της χώρας. Επιπρόσθετα, οφείλουμε να επισημάνουμε την προοπτική, τα συγκεκριμένα έργα να αποτελέσουν εφαλτήριο για την προσέλκυση μέρους της εφοδιαστικής αλυσίδας στη χώρα μας, δημιουργώντας πολλαπλά οφέλη για την εθνική μας οικονομία.
Στο πλαίσιο αυτό, οραματιζόμαστε να συνεισφέρουμε και στην περιφερειακή συνεργασία και ανάπτυξη, μέσα από τις δελεαστικές συνέργειες και τον αλληλοσυμπληρωματικό χαρακτήρα των νέων υπεράκτιων ενεργειακών έργων που έχουμε αναλάβει.
Ε
