Των Θεόδωρου Ψυρρή και Τάσου Τσιπλάκου, αναδημοσίευση από την ΠΤΗΣΗ, τεύχος 136, Ιούνιος 1996
Η οικογένεια των Σοβιετικών ΤΟΜΑ ΒΜΡ επέφερε πολύ σημαντικές αλλαγές στις τακτικές μάχης πεζικού τις τελευταίες δεκαετίες. Έτσι, μαζί με την εμφάνιση τριών, μέχρι σήμερα, διαδοχικών μελών της ευρύτερης οικογένειας, ο μηχανοκίνητος ουλαμός είχε αποκτήσει πια μια σημαντική δύναμη πυρός, σε συνδυασμό με την ταχύτητα και την προστασία που απαιτείτο από τις συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες στο σύγχρονο πεδίο μάχης.
Η Ελλάδα παρέδωσε 101 τεθωρακισμένα BMP-1 στην Αίγυπτο το 2019
Αργότερα, το παράδειγμα των Σοβιετικών θα ακολουθούσαν και άλλοι στρατοί όπως ο γερμανικός με το Marder, ο αμερικανικός με το M2 Bradley και ο βρετανικός με το Warrior. Από το 1966 που πρωτοεμφανίστηκε, κατασκευάστηκαν 55.000 ΒΜΡ κατακτώντας μια από τις πρώτες θέσεις από πλευράς παραγωγής, στον παγκόσμιο χάρτη των τεθωρακισμένων οχημάτων.
Ειδικότερα για το BMP-1, με βάση τα συμπεράσματα από τον πόλεμο του Yom Kippur το 1973, αλλά και των διαφόρων εμπειριών από αντίστοιχα οχήματα των δυτικών στρατών, ξεκίνησε ένα πρόγραμμα εκσυγχρονισμού με πρώτο στάδιο το ΒΜΡ-1Ρ. Η σημαντικότερη βελτίωση ήταν η αντικατάσταση του αντιαρματικού πυραύλου 9Μ14Μ Malyutca (AT-3) που θεωρείτο ως αποτυχημένος, λόγω δυσκολίας χειρισμού του πρωτόγονου συστήματος τηλεκατεύθυνσης. Στη θέση του τοποθετήθηκαν οι αντιαρματικοί πύραυλοι 9Κ111 Fagot και 9K113 Konkurs (οι αντίστοιχοι κωδικοί του ΝΑΤΟ είναι AT-4 Spigot και ΑΤ-5 Spandrel), οι οποίοι χρησιμοποιούν βελτιωμένο σύστημα κατεύθυνσης SACLOS, ανάλογο με των δυτικών TOW, MILAN και HOT.
Ψήφος εμπιστοσύνης από την Ουκρανία στα BMP-1: Παραλαβή οχημάτων από την Πολωνία
Το αποτέλεσμα ήταν μεγαλύτερη ακρίβεια από το προηγούμενο σύστημα, αλλά επειδή ο εκτοξευτής των παραπάνω πυραύλων, 9Ρ135, τοποθετήθηκε πάνω στην στέγη του πύργου, ο πυροβολητής έπρεπε να βγει έξω από τη θυρίδα του πύργου και να εκτεθεί στα εχθρικά πυρά για να τον πυροδοτήσει. Αργότερα προστέθηκε η συστοιχία εκτοξευτών καπνογόνων 902V Tucha στην πίσω πλευρά του πύργου. Το BMP-1P αντικατέστησε στη γραμμή παραγωγής το BMP-1 στα τέλη του 1970. Επίσης, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’80 όσα BMP-1 επέστρεφαν για συντήρηση, αναβαθμίζονταν στο επίπεδο του BMP-1P.
BMP-1 στον Ελληνικό Στρατό
Μόλις πριν από μερικά χρόνια, εάν κάποιος ισχυριζόταν ότι ο ελληνικός στρατός θα ενέτασσε στη δύναμή του σοβιετικά ΤΟΜΑ, το λιγότερο που θα αντιμετώπιζε θα ήταν τα δύσπιστα βλέμματα των συνομιλητών του. Από τότε, όμως, πολλά έχουν αλλάξει.
Δύο υπήρξαν, ως γνωστό, οι καθοριστικοί παράγοντες που έφεραν τα BMP-1 σε ελληνική υπηρεσία. Πρώτος παράγοντας, η εφαρμογή της συνθήκης CFE για τον περιορισμό των συμβατικών όπλων στην Ευρώπη που είχε αποτέλεσμα τη μεταφορά σημαντικών πλεονασμάτων οπλικών συστημάτων από την κεντρική στη νότια Ευρώπη. O δεύτερος παράγοντας, φυσικά σε συνδυασμό με τον πρώτο, υπήρξε η επανένωση των δύο Γερμανιών που έφερε κάτω από τον έλεγχο της Βόνης το υλικό των πρώην ανατολικογερμανικών Ε.Δ.
Μεγάλο μέρος αυτού του υλικού διατέθηκε, είτε στα πλαίσια της διασποράς όπλων λόγω CFE, είτε σαν γερμανική στρατιωτική βοήθεια στην Ελλάδα και Τουρκία. Ανάμεσα στο υπό παραχώρηση υλικό προς την Ελλάδα βρίσκονταν 500 ΤΟΜΠ του τύπου MT-LB και 200 TOMA BMP-1.
Το MT-LB είναι ένα ερπυστριοφόρο όχημα με εξαιρετικές ικανότητες κίνησης σε δύσβατες και ορεινές περιοχές χαρακτηριστικά ανώτερα του M113A2 και τον οπλισμό του (πολυβόλο 7,62mm ή 12,7mm) τοποθετημένο σε προστατευμένο πυργίσκο. Για τα ικανότατα αυτά οχήματα ενδιαφέρθηκε όμως και η Σουηδία που τελικά αγόρασε 600 αντί 20.000 κορωνών το ένα (κάτι λιγότερο από 2.000.000 δρχ.), ενώ άλλα 200 της παραχωρήθηκαν για ανταλλακτικά. Έτσι, με τη σουηδική αυτή «παρέμβαση», τα MT-LB δεν έφτασαν ποτέ στην Ελλάδα.
BMP-1 οπλισμένο μέχρι τα δόντια σε ρόλο καταστροφέα αρμάτων (βίντεο)
Την ίδια όμως χρονική στιγμή ο γερμανικός στρατός είχε αποφασίσει να διατηρήσει σε υπηρεσία 764 BMP-1 (από ένα στόλο 892 ευρισκομένων σε καλή κατάσταση) με τις δυνάμεις εφεδρειών και μάλιστα είχε αρχίσει ένας περιορισμένης έκτασης εκσυγχρονισμός. Ενόψει όμως νέων περικοπών του γερμανικού προϋπολογισμού αμύνης, το σχέδιο διατήρησης των BMP-1 σε υπηρεσία ακυρώθηκε. H γερμανική πλευρά πρότεινε τότε στη χώρα μας την αύξηση του αριθμού των παραχωρούμενων BMP-1 από 200 σε 500. Το ΓΕΣ μην έχοντας άλλη επιλογή για άμεση ενίσχυση των τεθωρακισμένων και μηχανοκίνητων μονάδων με TOMA δέχτηκε την πρόταση.
Στην αξιολόγηση του υλικού των Ε.Δ. Ανατολικής Γερμανίας από το νέο ενοποιημένο γερμανικό επιτελείο στρατού, τα 892 BMP-1 κατατάχθηκαν στην κατηγορία 1 (Niveau 1), στο υλικό δηλαδή που αποδείχτηκε ότι είναι εύχρηστο, σε καλή κατάσταση και θα χρησιμοποιούνταν από το γερμανικό στρατό. Όπως είπαμε, είχε επίσης δρομολογηθεί ένα περιορισμένης κλίμακας πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των γερμανικών BMP-1 που θα γίνονταν σε εργοστάσια της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, σε μια προσπάθεια καταπολέμησης της ανεργίας.
Οι Γερμανοί έθεσαν σαν όρο για την παραχώρηση των TOMA στην Ελλάδα, τη συνέχιση του προγράμματος από τον ελληνικό στρατό για τα 500 BMP-1 και BMP-1P που θα παραλάμβανε. Το κόστος της αναβάθμισης (καλύτερα βελτίωσης) των BMP-1 θα έφτανε τα 50.000 μάρκα το καθένα και ο Ε.Σ. για τους λόγους που θα αναφέρουμε παρακάτω δέχτηκε αυτόν τον όρο. Το πρόγραμμα της αναβάθμισης περιλάμβανε:
Ολική αφαίρεση του συστήματος αυτόματης τροφοδότησης του πυροβόλου 2A28. Το σύστημα αυτό είχε τοποθετηθεί έτσι, ώστε ο πυροβολητής να μπορεί να επικεντρώνει την προσοχή του στη σκόπευση και να μη χρειάζεται να ασχολείται με την τροφοδοσία του πυροβόλου, αφού στο μικρό μονοθέσιο πυργίσκο δε χωρούσε γεμιστής. Θεωρητικά μπορούσε να βάλλει 8-10 βλ/min, αλλά στην πράξη ακόμα και 3 βλ/min ήταν το καλύτερο που μπορούσε να επιτευχθεί. Αυτό συνέβαινε γιατί το πυροβόλο έπρεπε να κατέβει κάθε φορά στις -3 μοίρες για να γεμίσει και μετά ο πυροβολητής επαναλάμβανε τη διαδικασία της σκόπευσης. Πιθανότατα στο ίδιο στάδιο, βελτιώθηκε και το σύστημα αποβολής των αερίων.
Από τα BMP-1 αφαιρέθηκε η εγκατάσταση εκτόξευσης πυραύλων AT-3 Sagger (εκτοξευτής, σκοπευτικό, σύστημα διεύθυνσης). Αντίθετα στα BMP-1P διατηρήθηκε η υποδομή για τον AT-4 Spigot, όπου εξακολουθεί να υφίσταται πιθανότητα μελλοντικής απόκτησης τέτοιων πυραύλων.
- Αφαιρέθηκε η γεννήτρια καπνού (ψεκαστήρας πετρελαίου πάνω στην εξάτμιση) που η τεχνολογία της χρονολογείται από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Για την κάλυψη των αναγκών οχημάτων θα τοποθετούντο έξι εκτοξευτές καπνογόνων στο πίσω μέρος του πύργου. Σημειώνουμε ότι τους εκτοξευτές αυτούς διέθεταν ήδη τα BMP-1P.
- Καταργήθηκαν οι δεξαμενές καυσίμου στις δύο οπίσθιες θύρες. Όπως αποδείχτηκε στο Αφγανιστάν και στους Αραβοϊσραηλινούς αναφλέγονται εύκολα καθιστώντας το όχημα μια παγίδα θανάτου για το πλήρωμα. H μείωση της ακτίνας δράσης είναι αμελητέα.
- Καταργήθηκε επίσης η μια από τις δύο αντλίες που εξασφαλίζουν αμφίβια ικανότητα στο όχημα, για μείωση των αναγκών συντήρησης.
- Αφαιρέθηκε ο αυτόματος ενεργοποιητής του συστήματος PBX προστασίας. Ήταν ένα σύστημα που αμέσως μόλις εντόπιζε ίχνη PBX στοιχείων ενεργοποιούσε το σύστημα υπερπίεσης. Ουσιαστικά αντικαταστάθηκε ο αυτοματισμός αυτός με ένα διακόπτη, όπου ο αισθητήρας ενημερώνει το πλήρωμα, και το τελευταίο κατά την κρίση του παίρνει τα αναγκαία μέτρα.
- Αντικαταστάθηκαν όλα τα φώτα πορείας (προβολείς, φλας, στοπ κ.λπ) με αυτά
του TOMA Marder. Θα μπορούσαν όμως κάλλιστα να είχαν τοποθετηθεί του M113 ή
του Λεωνίδας για ευνόητους λόγους τυποποίησης. Τοποθετήθηκε μηχανισμός δέσμευσης της πέμπτης ταχύτητας του BMP-1 έτσι, ώστε η μέγιστη ταχύτητα του οχήματος να περιοριστεί στα 65 χλμ/ώρα. Εν καιρώ πολέμου αυτό φυσικά δεν ισχύει.
Ξεκίνησε η διαδικασία παραχώρησης και μεταφοράς ελληνικών BMP-1 στην Αίγυπτο
Πρέπει να τονίσουμε ότι όλα τα BMP-1 ήταν σε άριστη κατάσταση παρά την 20ετή χρήση από το στρατό της Ανατολικής Γερμανίας, χάρη στις εξαιρετικά αυστηρές διαδικασίες συντήρησης. Ιδιαίτερα ο κινητήρας, το σύστημα μετάδοσης, οι αναρτήσεις και όλα γενικά τα υποσυστήματα των οχημάτων πρέπει να θεωρηθούν ότι βρίσκονται σε πολύ καλή κατάσταση, κάτι που δημιουργούσε ευνοϊκές προϋποθέσεις για την είσοδο των TOMA σε ελληνική υπηρεσία.
Γεννιέται όμως το ερώτημα αν άξιζε τον κόπο η εισαγωγή σε υπηρεσία του BMP-1 καθώς δεν πρέπει να αγνοούμε το γεγονός ότι τώρα πια απαιτείται η δημιουργία μιας ολόκληρης υποδομής συντήρησης/επισκευής για το όχημα, ενώ η όλη φιλοσοφία κατασκευής του είναι εντελώς διαφορετική από τα αμερικανικά οχήματα που ο Ε.Σ. διατηρεί σε υπηρεσία.
Καταρχήν το BMP-1 ήταν το πρώτο πραγματικό TOMA που μπήκε σε υπηρεσία στον κόσμο, ενσωματώνοντας μάλιστα και αρκετά πρωτοποριακά χαρακτηριστικά. Αυτό δεν σήμαινε ότι το όχημα δεν εμφάνισε σχεδιαστικά και άλλα προβλήματα, που οι Σοβιετικοί βελτίωσαν στις επόμενες εκδόσεις (BMP-2/3). Πολεμική -και όχι μόνο- εμπειρία απέδειξε ότι τα κυριότερα προβλήματα του BMP-1 ήταν ο αναποτελεσματικός, υπό ορισμένες συνθήκες, οπλισμός του και η ανεπαρκής θωράκισή του.
Όσον αφορά τον οπλισμό του, το πρόβλημα επικεντρώνεται στο «πυροβόλο-εκτοξευτής» των 73mm. Οι σχεδιαστές θέλησαν να δώσουν θεωρητικά στο όχημα σημαντικές αντιαρματικές ικανότητες, αφού το όπλο μπορούσε να διατρήσει άνετα τους θώρακες των Centurion και M48 σε αποστάσεις 1000-1300 μέτρων.
Μέρος του πρακτικού προβλήματος είναι τα βλήματα, που σαν αντιαρματικές ρουκέτες έχουν όλα τα μειονεκτήματα που αυτές ενσωματώνουν. H μικρή ταχύτητά τους (665 m/sec) και η σταθεροποίηση με πτερύγια τα καθιστά εξαιρετικά ευπαθή στους πλάγιους ανέμους. Επίσης προβληματικό αποδείχτηκε όπως είπαμε το αυτόματο σύστημα γέμισης το οποίο όμως έχει αφαιρεθεί από τα ελληνικά BMP-1/1P.
Φυσικά η ενέργεια αυτή δημιούργησε ένα άλλο πρόβλημα, επιβαρύνοντας σημαντικά τον πυροβολητή που είναι πλέον αμφίβολο κατά πόσο μπορεί να ενεργήσει σύμφωνα με τις αρχικές προθέσεις των σχεδιαστών του TOMA. Εδώ ασφαλέστερη, μακροπρόθεσμα, κίνηση θα ήταν η αντικατατάσταση του πυροβόλου με ένα σύγχρονο ταχυβόλο των 30 χιλ. (Mauser Mk30F) όπως άλλωστε έκαναν και οι Σοβιετικοί στο διάδοχο BMP-2. Δυστυχώς όμως μια τέτοια αναβάθμιση ξεπερνούσε τις οικονομικές δυνατότητες του Ε.Σ.
H θωράκιση του οχήματος είναι το άλλο σημείο που έχει κατακριθεί αρκετές φορές. Στο μπροστινό μέρος είναι αρκετά ισχυρή και με έντονη κλίση, υποστηρίζεται δε ότι αντέχει τουλάχιστον σε βολές 14,5 mm ή ακόμη και σε βολίδες 20mm. Στα πλάγια όμως και πίσω, το όχημα είναι αρκετά ευάλωτο από βολίδες των 12,7mm. H επιτυχία του M2HB των 12,7 mm των Ιρανών, εναντίων των Ιρακινών BMP-1 ήταν τέτοια που ανάγκασε τους Ιρακινούς να προσθέσουν χαλύβδινες πλάκες στα πλάγια για αύξηση της προστασίας.
Την ίδια πρακτική εφάρμοσαν και οι Σοβιετικοί στο Αφγανιστάν, όπου τα BMP-1 καταστρέφονταν από πολυβόλα των 12,7mm και 14,5mm των Μουτζαχεντίν. Σημαντικό βέβαια και πέρα από οποιαδήποτε κριτική μπορεί να ασκηθεί στο BMP-1 σαν σχεδίαση, είναι να αναφέρουμε ότι με ένα κόστος της τάξης των 25.000.000 εκατομμυρίων μάρκων καλύψαμε, έστω και μεσοπρόθεσμα, τις εξαιρετικά πιεστικές ανάγκες του ελληνικού στρατού σε TOMA.
Βουλγαρία και Ουκρανία προσφέρουν νέο πακέτο αναβάθμισης του BMP-1
Με αυτά τα χρήματα είναι αμφίβολο αν θα μπορούσαμε να αγοράσουμε έστω και μικρούς αριθμούς από σύγχρονα TOMA άλλων τύπων («Αλέξανδρος», AIFV κ.ά.). Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μαζί παραδόθηκαν πλήρεις σειρές ανταλλακτικών, τεχνικά εγχειρίδια (στα γερμανικά και όχι στα ρωσικά) και εκπαιδεύτηκαν Έλληνες στη χρήση και συντήρηση αυτών των οχημάτων. Όσον αφορά το κόστος της δημιουργίας της απαιτούμενης υποδομής σίγουρα θα ήταν μικρότερο από το αντίστοιχο για ένα καινούριο TOMA.
Ας επιχειρήσουμε όμως μια αξιολόγηση του BMP-1, «τολμώντας» ίσως να το συγκρίνουμε με το σύγχρονο (σε τουρκική υπηρεσία) AIFV, και διαπιστώνοντας το κατά πόσο καλύπτει τις ελληνικές ανάγκες.
Καταρχήν σαν TOMA υπερέχει από οιοδήποτε ΤΟΜΠ στην περιοχή, αφού παρόλα τα προβλήματα ο οπλισμός του είναι εξαιρετικά ισχυρός και κάτω από κάποιες προϋποθέσεις μπορεί να αντιμετωπίσει ακόμη και άρματα μάχης (απόσταση περίπου 1000m, μέτριοι άνεμοι), πολύ δε περισσότερο τεθωρακισμένα. Θα πρέπει επίσης να σημειώσουμε ότι ήδη παράγονται βελτιωμένα πυρομαχικά RG-9V με μεγαλύτερη εμβέλεια και μικρότερη ευπάθεια στους ανέμους.
Β. Νέδος στην “Κ”: Αίτημα από Κίεβο για παραχώρηση τεθωρακισμένων
Όπως προαναφέραμε η υιοθέτηση ενός ταχυβόλου των 20-30mm θα έδινε στο όχημα άλλες δυνατότητες, συμπεριλαμβανομένων και αντιαεροπορικών/εναντίον ελικοπτέρων. Το πυροβόλο όμως των 73mm είναι ασύγκριτα πιο αποτελεσματικό στην υποστήριξη του τμήματος πεζικού (βλέπε προσβολή οχυρώσεων, συγκεντρώσεων υλικού και προσωπικού, μικρών αποβατικών κοντά στην ακτή) και καλύπτει συγκεκριμένες ανάγκες του Ε.Σ. Ήδη ο τελευταίος ολοκλήρωσε μελέτη τοποθετώντας πολυβόλο των 12,7 mm σε θυρίδα μέλους της μεταφερόμενης ομάδα σε αντιαεροπορικό έστορα κατά τα ρουμανικά πρότυπα. Το BMP-1P μπορεί να βάλλει και το A/T πύραυλο AT-4, ικανότητα που συναντούμε μόνο στο Bradley (TOW) και το BMP-2 (AT-5).
Ένα άλλο μειονέκτημα του BMP-1 είναι ότι ο οπλισμός του δεν είναι σταθεροποιημένος και τα σκοπευτικά συστήματά του ανάγονται στην δεκαετία του ’60. Έτσι η δυνατότητα νυχτερινού αγώνα στηρίζεται σε διόπτρα τύπου ενίσχυσης φωτός με μικρή εμβέλεια και με ανεπαρκείς επιδόσεις σε κακό καιρό. Πάντως το όλο σύστημα των σκοπευτικών κρίνεται ικανοποιητικό για TOMA πρώτης γενιάς και καλύτερο από τον εξοπλισμό των περισσότερων M113.
Η Σλοβακία θα προμηθευτεί τεθωρακισμένα οχήματα και άρματα μάχης
Στη μομφή κατά της θωράκισης υπάρχει ο αντίλογος της πολύ μικρής σιλουέτας του (πρόκειται για πολύ μικρό όχημα) καθώς και την πολύ μεγάλη κινητικότητά του (από τα ταχύτερα ερπυστριοφόρα στον κόσμο). Θα ήταν πάντως δυνατόν και ο Ε.Σ. να προσθέσει χαλύβδινες πλάκες με μηδαμινό κόστος, χωρίς να επηρεαστεί παρά ελάχιστα η κινητικότητα του οχήματος.
Το άλλο πρόβλημα -που από όσο γνωρίζουμε είναι ακόμη ανύπαρκτο στον Ε.Σ.- είναι η συντήρηση του οχήματος. Το BMP-1 ήταν προηγμένο μηχανολογικά για την εποχή του. H συντήρησή του είναι σίγουρα πιο δύσκολη και δαπανηρή από αυτή π.χ. ενός M113, καθώς διέπεται από διαφορετική φιλοσοφία. Είναι όμως γνωστό ότι οι έλληνες μηχανικοί μπορούν και κάνουν θαύματα, από το επίπεδο μονάδας ως τα εργοστάσια βάσης. Αδιαμφισβήτητα το πρόβλημα αυτό, όταν και αν προκύψει, θα αντιμετωπιστεί με επιτυχία.
Τα BMP-1/1P δεν ήρθαν να αντικαταστήσουν κανέναν άλλον τύπο στον ελληνικό στρατό. Απλά κάλυψαν με χαμηλό κόστος κάποια μεγάλα κενά. Εάν επιχειρούσαμε μια σύγκριση με τα τουρκικά AIFV, υπάρχουν αρκετοί τομείς που τα BMP-1 υστερούν αρκετά και άλλοι όχι. Το σοβιετικής σχεδίασης TOMA υστερεί για παράδειγμα του AIFV και άλλων σύγχρονων TOMA ως προς τον οπλισμό και τα σκοπευτικά κυρίως σε ό,τι αφορά τον αγώνα τη νύχτα. Το πυροβόλο των 25mm που φέρουν τα AIFV σε τουρκική υπηρεσία, μπορεί να διατρήσει από μεγαλύτερη απόσταση το θώρακα του BMP-1, η διαφορά όμως δεν είναι μεγάλη αν
χρησιμοποιηθούν βλήματα RG-9V, ενώ η κατάσταση ανατρέπεται αν διατίθενται πύραυλοι AT-4.
O οπλισμός επίσης των BMP-1 δεν είναι σταθεροποιημένος, κάτι που αποκλείει τη βολή εν κινήσει. Το ίδιο όμως συμβαίνει και με τα AIFV που δε φέρουν πύργο Dragar αλλά Oerlicon KBA. Επειδή όμως δύσκολα θα υπάρξει απευθείας αντιπαράθεση TOMA εναντίον TOMA, η σύγκριση μεταξύ BMP-1 και AIFV μπορεί να γίνει μόνο συγκρίνοντας το πόσο καλύτερα μπορεί να παίξει το καθένα το ρόλο του. Εδώ το BMP-1 είναι τουλάχιστον ισάξιο, υπερτερεί μάλιστα στην αποστολή υποστήριξης πεζικού και έχει καλύτερες επιδόσεις σε συνδυασμό (βλέπε κινητικότητα) με μικρότερη σιλουέτα, κάτι που το κάνει μικρό στόχο.
Τεθωρακισμένα Οχήματα Μάχης ως παράγοντας αναγέννησης του Ελληνικού Πεζικού
H αξία των BMP-1 είναι αδιαμφισβήτητη και το οχήματα δεν είναι παρωχημένα, τουλάχιστον περισσότερο από το μέσο όρο των ΤΟΜΠ που διαθέτει ο Ε.Σ. Αντίθετα, εκτίμηση από τη μέχρι στιγμής χρήση τους είναι ότι αποδείχθηκαν ικανότατα και καλύπτουν πλήρως τις ανάγκες μας. Δεδομένου όμως ότι αποτελούν ένα οπλικό σύστημα που σχεδιάστηκε με άλλη φιλοσοφία από αυτή που χρησιμοποιεί ο Ε.Σ. απαιτείται η αξιοποίησή τους να συνδυαστεί και με την αλλαγή τακτικών.
Για παράδειγμα σε ενέδρες η εύκολη παράλλαξή τους και ο ισχυρός οπλισμός τους θα ήταν καταστρεπτικές ακόμη και για αρματικές δυνάμεις του εχθρού. Τα πληρώματα των BMP-1 έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες επιβίωσης από ό,τι ενός M113. Τα BMP-1 θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τα ΤΟΜΠ από τις μονάδες αναγνώρισης κάνοντάς τες πιο ευέλικτες και προσθέτοντας αρκετά στην ισχύ πυρός που διέθεταν.
H αξία των BMP-1 είναι τέτοια που ίσως δικαιολογούσε τη δρομολόγηση ενός προγράμματος περιορισμένου εκσυγχρονισμού που θα περιλάμβανε την τοποθέτηση μιας θερμικής διόπτρας και πλακών θωράκισης. Θα μπορούσε επίσης να γίνει μετατροπή των θυρίδων βολής έτσι, ώστε να είναι δυνατή η χρήση τυφεκίων G3A3/A4 και πολυβόλων MG3 ή να γίνει προμήθεια (βλέπε παραχώρηση) τυφεκίων AKM και πολυβόλων PKT, αν και μια τέτοια λύση θα έφερνε χάος στον τομέα της διοικητικής μέριμνας.
Τέλος, θα πρέπει να γίνει προμήθεια σύγχρονων πυρομαχικών για το πυροβόλο των 73mm. Μπορεί η εισαγωγή του BMP-1 να καθυστέρησε την αγορά σύγχρονων TOMA (βλέπε «Αλέξανδρος») αλλά η τελευταία θα απαιτούσε γερή «αφαίμαξη» του αμυντικού προϋπολογισμού δύο ετών εάν επρόκειτο για κάποιον ικανό (πάνω από 300) αριθμό. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι οι Τούρκοι δαπάνησαν περίπου 2 δισ. $ για τα AIFV.
Στα ελληνικά χρώματα
Τα οχήματα που παρέλαβε ο ελληνικός στρατός παρουσιάζουν διαφορές σε σύγκριση με τα ρωσικά, λόγω του εκσυγχρονισμού που υπέστησαν στη Γερμανία προκειμένου να αξιοποιηθούν, όπως προαναφέρθηκε, από τον γερμανικό στρατό. Εκτός των όσων αναφέρθηκαν παραπάνω, εξωτερικά μπορεί κανείς να διακρίνει ότι οι προβολείς και οι δείκτες πορείας (φλας), τόσο μπροστά, όσο και πίσω είναι παρόμοια με αυτά του γερμανικού Marder, ενώ οι καθρέφτες οδήγησης προέρχονται από το άρμα Leopard.
Επίσης, στην πίσω αριστερή πόρτα υπάρχει η χαρακτηριστική ασπίδα με το λευκό σταυρό, που χρησιμοποιείται από το γερμανικό στρατό για οδήγηση σε φάλαγγα. Στις οριζόντιες επιφάνειες του πήγματος είναι εμφανείς οι αντιολισθητικές ταινίες που έχουν επικολληθεί για την ασφάλεια του πληρώματος, όταν κινείται πάνω σε αυτές. Πίσω αριστερά, πάνω από το φτερό, υπάρχει μια μικρή σκάλα επιβίβασης.
Στην παρέλαση της 25ης Μαρτίου 1995 τα ελληνική BMP είχαν ερπύστριες με λαστιχένια πέλματα, τα οποία ήταν μάλλον ελληνικής κατασκευής. Δεν είναι γνωστό εάν κατά τη διάρκεια των ασκήσεων χρησιμοποιούν αυτόν τον τύπο των ερπυστριών ή τις σοβιετικές ολομεταλλικές. Μια τελευταία διαφορά με τα ρωσικά οχήματα είναι ότι τα ανταλλακτικά κομμάτια των ερπυστριών είναι τοποθετημένα πάνω στο πίσω μέρος των φτερών
και όχι στην πίσω πόρτα.
YPR-765: Άλλη μια χαμένη ευκαιρία για απόκτηση ΤΟΜΑ για τον Ε.Σ
Τέλος, τα οχήματα είναι βαμμένα με το ρωσικό πράσινο χρώμα το οποίο ενδεχομένως στις μονάδες έχει αρχίσει ήδη να αντικαθίσταται με την τετράχρωμη παραλλαγή του Ε.Σ. και φέρουν στις δύο πλευρές του πήγματος, λίγο πιο μπροστά από τον πύργο την ελληνική σημαία σε αρκετά σκούρο χρώμα. Οι πινακίδες των οχημάτων βρίσκονται στη δεξιά μπροστινή πλευρά του οχήματος και στο μέσον της δεξιάς πίσω πόρτας αποβίβασης των οπλιτών. Στο κέντρο της εμπρός πλευράς του πήγματος βρίσκεται ο κίτρινος κύκλος με το νούμερο της κλάσης γέφυρας.
