Η χθεσινή άφιξη του 24ου μαχητικού Rafale στην Τανάγρα, με κωδικό “457” ολοκλήρωσε την διπλή παραγγελία του τύπου που έγινε από τη χώρα μας. Με την αρχική σύμβαση του τέλους του 2020 (τη 13Γ/2020), να αφορά 12 μεταχειρισμένα από τη Γαλλική Αεροπορία και 6 καινούργια, ενώ ακολούθησε τροποποίηση της, το Μάρτιο του 2022, για ακόμη 6 καινούργια. Σε μια μάλλον δυσνόητη “σαλαμοποίηση” και αυτής της εξοπλιστικής αγοράς, όπου 24 αεροσκάφη παραγγέλθηκαν εντός δύο ετών με συνολικό κόστος 3,5 δις ευρώ, αντί για μια ενιαία προμήθεια που να περιείχε ίσως και περισσότερες υπηρεσίες, οψιόν, κι άλλα όπλα κ.ο.κ.
Έστω και έτσι η ενίσχυση της Πολεμικής μας Αεροπορίας ήταν και σημαντική και ταχύτατη, καθώς τα κορυφαία αυτά μαχητικά ήρθαν πολύ γρήγορα, ενώ μεγάλο ήταν το έργο των στελεχών, που κατάφεραν να τα καταστήσουν επιχειρησιακά σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, ειδικά για τόσο εξελιγμένα οπλοσυστήματα.
332 Μοίρα, το 24ο Rafale και η πορεία προς την πλήρη επιχειρησιακή αξιοποίηση
Το ερώτημα εδώ που εμφανώς τίθεται είναι: Θα μείνουμε σε 24 Rafale, δηλαδή μια ενισχυμένη Μοίρα της Πολεμικής Αεροπορίας, ή θα προμηθευθούμε και περισσότερα, ώστε να σχηματιστούν δύο Μοίρες; Όπου είναι σαφή τα εξής στοιχεία και με επίσημες δηλώσεις να τα τεκμηριώνουν:
Α. Η Πολεμική Αεροπορία προγραμματίζεται να έχει οροφή 200 μαχητικών , μόνο “4,5 και 5ης γενιάς”. Οπότε με κάπου 120 αναβαθμισμένα F-16 (υποθέτουμε πως θα αναβαθμιστούν και τα 38 Block 50), συν 24 Rafale και τα 20 υπό παραγγελία F-35A, θα εμφανίσει στα επόμενα χρόνια ένα “κενό” αριθμών και ισχύος γύρω στα 36 αεροσκάφη. Ακόμη και να ενεργοποιηθεί η οψιόν για άλλα 20 F-35A κάπου μετά το 2030, (ώστε να φθάσουν τα 40), και πάλι χρειαζόμαστε “κάπου 16” νέα αεροσκάφη. (Ή και λίγα λιγότερα, μιας και το όριο των 200 αεροσκαφών δεν πρέπει να το θεωρούμε αριθμητικά απόλυτο, αλλά όσο το δυνατόν εκεί να προσεγγίζουμε).
Β. Τα παλαιότερα Mirage 2000-5 και F-16 Block 30 θα πουληθούν, ώστε να χρηματοδοτήσουν την αγορά νέων μαχητικών, ενώ δεν υπάρχει πρόθεση διακράτησης τους, λόγω κόστους, παλαιότητας και πολυτυπίας.
Γ. Υπάρχει ήδη νέο πρόγραμμα εξοπλιστικών για βάθος δεκαετίας, αλλά έως και 20ετίας όπως έχει πει ο υπουργός Αμύνης κ. Δένδιας (αναμένεται σύντομα η αναλυτική παρουσίαση του), στο πλαίσιο της “Ατζέντας 2030”. Άρα έχει μελετηθεί το πως θα ενισχυθεί με περισσότερα μαχητικά η Π.Α.
Δηλώσεις με ανατροπές
Να καταγράψουμε εδώ ένα χρονολόγιο σχετικά με το “πότε τα επόμενα Rafale”: Αρχικά ο υπουργός Άμυνας κ. Δένδιας, στις 24 Μαρτίου 2024, δηλαδή προ δέκα μηνών, δήλωσε σε συνέντευξη του, πως η χώρα μας για τα Rafale “καλό είναι να τα φθάσει σε 30 (από 24)” και πως “πρέπει να ενισχύσουμε το στόλο τους”. Συνδέοντας μάλιστα τις όποιες νέες αγορές με την πώληση των παλαιών F-16/Mirage 2000-5, που θα αποδώσουν έσοδο για να χρηματοδοτηθεί ο νέος εξοπλισμός. Μια θέση ξεκάθαρη δηλαδή, που περιέγραφε μια λογική διαδικασία “απόσυρσης/απόκτησης”, έστω με εκ νεου σαλαμοποίηση, με παραγγελία ακόμη 6 αεροσκαφών. Για να το χαριτολογήσουμε και λίγο (αν και δεν είναι για ανέκδοτο) θα αναφέρουμε μια ατάκα αλιευμένη από το Twitter: ότι τα Rafale “η Ελλάδα τα αγοράζει σαν τα αυγά, σε εξάδες”…
Δένδιας: Πάμε σε πώληση Mirage 2000-5, F-16 Block 30, αγορά 6 Rafale και F-35
Να πούμε ξανά εδώ πως διαφωνούμε με την πώληση των Mirage 2000-5, για πολλούς λόγους, με κυριότερο την ικανότητα τους να παραμείνουν σε υπηρεσία για αρκετά χρόνια, με σοβαρό οπλοστάσιο (πυραύλων κατά πλοίων Exocet, πυραύλων cruise SCALP, πυραύλων αέρος-αέρος Mica), ως ένα δηλαδή ακόμη αξιόμαχο μαχητικό “2ης γραμμής”, για το οποίο έχουμε και πλήρως εκπαιδευμένο προσωπικό, μεγάλη εμπειρία χρήσης και πολλές υποδομές. Ενώ λόγω παγκόσμιας αστάθειας, δεν είναι δεδομένο πως θα μπορούμε να χρηματοδοτήσουμε μαζικές αγορές νέων, αλλά πανάκριβων μοντέλων. Αλλά αυτό είναι η άποψη μας, εφόσον η πολιτεία θέλει να τα αποσύρει, σαφώς θα έχει κάνει τη μελέτη της.
Συνεχίζοντας το χρονολόγιο, όπου στις 29 Μαίου, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, σε συνέντευξη του στον σταθμό Action24, στους Γιώργο Κακούση και Άννα Λιβαθυνού, απαντά σε ερώτηση για τα Rafale ως εξής: “Αυτή τη στιγμή έχουμε 24 Rafale. Ναι, θα θέλαμε να τα κάνουμε 30, αυτή είναι και η εισήγηση της Αεροπορίας. Πρέπει να δούμε αν και πόσο αυτό είναι κάτι το οποίο μπορεί να γίνει για να το αντέξει ο Προϋπολογισμός.” Οπότε επιβεβαιώνει τον κ. Δένδια για την πιθανή προμήθεια 6 ακόμη αεροσκαφών, αλλά βάζει -ορθά- και το οικονομικό κριτήριο που θα κρίνει την τελική απόφαση.
Μετά πάντως από αυτές τις δηλώσεις, περίπου από το Σεπτέμβριο πέρυσι, ξεκίνησε ένα κύμα δημοσιευμάτων, τα οποία τόνιζαν πως “επίκειται νέα παραγγελία 6 Rafale” (ή και 8 ή 10 ή 12 ή 16 ανάλογα την πηγή). Εμείς επισημάναμε τότε -στο παρακάτω άρθρο- πως αυτή η πλειοδοσία αριθμών για “νέα Rafale” καλό είναι να μην γίνεται, εφόσον ούτε έχει εξασφαλιστεί η πώληση των παλαιότερων μαχητικών που θα δώσουν το ρευστό, ούτε αυτά μπορεί να περιμένουμε ότι θα πουληθούν σε καλή τιμή, ενώ υπάρχει μεγάλη εκκρεμότητα και για τα F-16 Block 50, όπου η αναβάθμιση τους κι αυτή αναμένεται να είναι “τσουχτερή”. Άρα πολλά τα κενά και υπερβολική η αισιοδοξία.
Φθάνουμε στις 28 Νοεμβρίου 2024, όπου σε νέα συνέντευξη του πρωθυπουργού, στον Alpha και τον Αντώνη Σρόιτερ, η οποία εν μέρει γίνεται στην αεροπορική βάση της Τανάγρας, μπροστά σε ένα Rafale (ότι πιο εντυπωσιακό και ενθαρρυντικό ως φόντο) ξαναέρχεται το ζήτημα αγοράς περισσότερων γαλλικών μαχητικών. Όπου ο Κ. Μητσοτάκης απαντά πως… “δεν προβλέπεται”!
Συγκεριμένα λέει: “Αυτή τη στιγμή στον σχεδιασμό των Ενόπλων Δυνάμεων, όπως έχει καταρχάς εγκριθεί από το ΚΥΣΕΑ και προχωρούν και οι διαδικασίες έγκρισης από τη Βουλή των Ελλήνων, δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή πρόθεση να ασκήσουμε το δικαίωμά μας να αποκτήσουμε έξι Rafale ακόμα. Έχουμε 24, θεωρούμε ότι αυτά είναι απολύτως επαρκή, σε συνδυασμό βέβαια και με την απόφαση την οποία έχουμε πάρει να προμηθευτούμε σε πρώτη φάση 20 αεροσκάφη F-35.”
Να τονίσουμε πως ο κ. Μητσοτάκης αναφέρεται στο σχεδιασμό των Ενόπλών Δυνάμεων, μιλώντας δηλαδή για την νέα αξιολογήση εξοπλιστικών προγραμμάτων της “Ατζέντας 2030”, όπου πια τα Rafale δηλώνονται ως επαρκή στα 24. Έτσι μέσα σε δέκα μήνες πήγαμε από επίσημες δηλώσεις για “θέλουμε άλλα 6”, στο “δεν θέλουμε άλλα”.
Μαζεύοντας λογαριασμούς
Τι συνέβη και είχαμε τέτοια μεταστροφή; Η απάντηση που έμμεσα δίνεται και υποθέτουμε πως έκρινε το θέμα είναι το οικονομικό, όπως είχαμε επισημάνει από το Σεπτέμβριο. Καθώς η χώρα μας στο μεσοδιάστημα αυτό των 10 μηνών, και μόνο για την Πολεμική Αεροπορία:
- υπέγραψε την παραγγελία για 20 F-35A για 3,5 δις ευρώ
- μας ήρθε η σύμβαση για εν συνεχεία υποστήριξη των Rafale, κοντά στα 600 εκατ. ευρώ (όπου είδαμε τι σημαίνει “συντηρώ ένα σύγχρονο μαχητικό”),
- μάθαμε πως η αναβάθμιση των 38 F-16 Block 50 θα κοστίσει πολύ πάνω από ένα δις δολάρια,
- μας είπαν ότι η προμήθεια συστημάτων αυτοπροστασίας για τα αρχικά 83 F-16 Viper κοστολογείται πάνω από 1,3 δις δολάρια και ακόμη το ψάχνουμε,
- ενώ χρειαστήκαμε και κάτι “ψιλά” σε δεκάδες εκατομμύρια, για τρέχοντα ανταλλακτικά και υπηρεσίες,
- βέβαια αναμένουμε να κάνουμε παραγγελία πολύτιμων όπλων, τόσο για τα F-16, όσο και για τα Rafale και βεβαίως για τα F-35, όπου ο λογαριασμός θα σκαρφαλώσει στα δις,
- ενώ ανοιχτές είναι οι αγορές νέων αντιαεροπορικών συστημάτων για τον περίφημο “θόλο αεράμυνας”, όπου εμείς προϋπολογίζουμε 2 δις ευρώ, αλλά χωρίς τον ξενοδόχο… και υποσχόμαστε πως το 2026 θα έχουμε συστήματα έτοιμα,
- και τέλος εκκρεμεί και σοβαρή αγορά νέων ραντάρ αεράμυνας αγνώστου κόστους.
Ξαναλέμε όλα τα παραπάνω, που ξεπερνούν σημαντικά τα 10 δις, αφορούν τρέχοντα ή κοντινά προγράμματα της Πολεμικής Αεροπορίας, χωρίς να συζητάμε τις ανάγκες του Ναυτικού (το μεγάλο… κενό) και του Στρατού Ξηράς.
Οπότε στο ερώτημα “πότε θα ξαναπάρουμε Rafale”, η απάντηση έχει ήδη δοθεί, ως “όχι σύντομα”. Με την επιφύλαξη να παρουσιαστεί και η “Ατζέντα 2030” με την ιεράρχηση των νέων εξοπλιστικών μήπως έχουμε εκ νέου ανατροπές.
Γενικότερα, καθώς βρισκόμαστε σε ελληνικό τοπίο, η αρχική αγορά των Rafale κι αυτή ήταν απρογραμμάτιστη και δεν προβλεπόταν στις απαιτήσεις της Πολεμικής Αεροπορίας. Ανακαλύφθηκε όμως ταχύτατα, υλοποιήθηκε, έφερε αναστάτωση (ευχάριστη βέβαια), όμως δεν περιείχε εγχώρια προστιθέμενη αξία, έμεινε σε μόλις μια Μοίρα μαχητικών, χρειάζεται ενίσχυση σε υποδομές και όπλα, αλλά είναι σοβαρή επένδυση που χρειάζεται μεγαλύτερη εκμετάλλευση ώστε να αποδώσει τα μέγιστα.
Οπότε δεν είναι καθόλου απίθανο, εάν άλλες προμήθειες/αναβαθμίσεις για την Πολεμική Αεροπορία καθυστερήσουν, ή μπλοκάρουν, ή αποδειχθούν υπερμετρά πολυδάπανες, να πάρουμε μερικά Rafale ακόμη, χωρίς προγραμματισμό βέβαια και πάντα σε εξάδες!
