Το μακρινό 2020, εδώ στην ΠΤΗΣΗ, γράφτηκε το παρακάτω άρθρο, παρουσιάζοντας τότε την είδηση, πως για την πολύπαθη αναβάθμιση των φρεγατών ΜΕΚΟ του Πολεμικού Ναυτικού, είχε προϋπολογιστεί κονδύλι 400 εκατομμυρίων ευρώ, οπότε αυτό εφαρμοσμένο, θα μας έδινε ένα καλό αποτέλεσμα.
Αποτελεί αιτία αυτομαστίγωσης αλλά και καλλιέργειας του εθνικού μας σπόρ, του κυνισμού, το ότι φέτος, πέντε ολόκληρα χρόνια μετά, η είδηση παραμένει “ολόφρεσκη”. Ναι, προ μερικών εβδομάδων μάθαμε από τον καλών προθέσεων, νυν υπουργό Αμύνης, κ. Νίκο Δένδια, πως προωθείται η αναβάθμιση των ΜΕΚΟ με κονδύλι 350 εκατ. ευρώ, άντε και λίγο παραπάνω, ας πούμε 400 εκατομμύρια.
Πέντε χρόνια δηλαδή επιπλέει στο νερό (μιας και μιλάμε για Ναυτικό), ή ίδια είδηση, η ίδια προσδοκία, η ίδια ανακοίνωση. Τι σημασία έχει που το ποσό μειώθηκε από τότε; Τι σημασία έχει πως στην πενταετία οι τιμές των αμυντικών συστημάτων έχουν πάρει την ανηφόρα, άρα ότι αγοράζαμε “τότε” δεν μπορεί να αγοραστεί “σήμερα”; Kαι τι σημασία έχει πως η αναβάθμιση συζητήθηκε, εν μέρει ανακοινώθηκε ή θεωρήθηκε δρομολογημένη και το 2010, το 2014, το 2018, το 2020, το 2022, το 2024, προφανώς και φέτος; Οπότε έως και με άγνοια κινδύνου αλλά και πλήρη αποστροφή να εξηγηθεί γιατί δεν έχει υλοποιηθεί αυτό το πρόγραμμα και τι καταστάσεις και πρόσωπα το φρέναραν, ξανά-ανακοινώνεται και φέτος;
Σε αυτά τα χρόνια η αναβάθμιση-εξέλιξη-ανακαίνιση-μερεμέτι-πασάλειμμα-επανεκκίνηση-ανανέωση-επισκευή-αναζωογόνηση των ΜΕΚΟ (ότι χαρακτηρισμό θέλετε διαλέξτε), έχει μικρύνει, μεγαλώσει, τεντώσει, κοπεί, επεκταθεί, ψαλιδιστεί και τεμαχιστεί πέρα από κάθε φαντασία. Έχει επιβιώσει σε μνημόνια, κορωνοϊό, πληθωρισμό, σειρά κυβερνήσεων και διοικήσεων Ναυτικού, οικονομικές και πολιτικές κρίσεις, πολέμους σε ξένες χώρες, τουρκικές προκλήσεις και σχεδόν συρράξεις στο Αιγαίο, κοσμογονικές γεωπολιτικές εξελίξεις, έχουν μεγαλώσει παιδιά μαζί της και ήδη πάνε Γυμνάσιο.
Αναβάθμιση φρεγατών ΜΕΚΟ: Τώρα θυμηθήκαμε να κάνουμε οικονομία;
Οπότε πλέον μιλάμε για ένα πρόγραμμα που χαρακτηρίζεται με άνεση ως η φωσκολική “Λάμψη” του Πολεμικού μας Ναυτικού, με την έννοια του ατελείωτου σήριαλ δεκαετιών προβολής. Όπου οι πρωταγωνιστές, υπουργοί, υφυπουργοί, στελέχη, Ναύαρχοι, γραμματείς Εξοπλισμών και εκατοντάδες άλλοι, έρχονται, παρέρχονται, αλλάζουν, παραιτούνται, αφυπηρετούν, αποστρατεύονται, αποκαθηλώνονται, κάποιοι στο μεσοδιάστημα έχουν αποδημήσει εις Κύριον (θεός σχωρέστους), οι άλλοι ευχόμαστε μακροημέρευση και υγεία. Κι όμως, αν τα πρόσωπα αλλάζουν, οι ΜΕΚΟ συνεχίζουν να αποτελούν το άπιαστο όνειρο όλων: μια εξοπλιστική παραδείσια ακτή που μόνο οι γενναίοι και υπομονετικοί πολεμιστές μπορεί να ελπίζουν ότι κάποτε θα αντικρύσουν και θα πατήσουν εκεί το πόδι τους.
Το μόνιμα ενδιαφέρον; Παρότι κανείς δεν την αρνήθηκε και όλοι την υιοθέτησαν, κανείς έως σήμερα δεν την υλοποίησε. Αλλά, παραμένουμε αισιόδοξοι, καθώς εξακολουθούμε να τη λέμε “αναβάθμιση”.
Τι εστί όμως αναβάθμιση μιας ολόκληρης κλάσης πλοίων που αποτελούν εδώ και κοντά 30 χρόνια τη ραχοκοκαλιά ενός Πολεμικού Ναυτικού σε συνεχή δράση και υπό διαρκή απειλή πολέμου; Μήπως αυτή που θα γινόταν με τα κάποτε μόλις 100 εκατομμύρια ευρώ του 2014 για 4 πλοία, δηλαδή ένα καλό ματσακόνι και μερικά ηλεκτρονικά; Μήπως τα 160 εκατομμύρια; Μήπως τα 400 του 2020; Μήπως τα 800+ του 2023, όπου είχαμε αρχική απευθείας ανάθεση (άλλο χούι αυτό), καθώς σχεδιαζόταν αναβάθμιση και ηλεκτρονικών και μηχανολογικών και δομικών συστημάτων, αλλά και όπλων, και πάλι όμως, όχι και των “πάντων”;
Μήπως σήμερα που τα κονδύλια κόπηκαν στο μισό (γιατί και πως), με υποσχέσεις πως όταν “βρεθούν άλλα λεφτά”, θα αναβαθμιστούν και τα κύρια πυροβόλα, στα επόμενα “λεφτά” θα φτιάξουμε και τα Phalanx, στο μεθεπόμενο ρεγάλο ίσως να βάλουμε και πυραύλους και πάει λέγοντας; Περιγράφοντας δηλαδή, χωρίς ίχνος χιούμορ, μια αναβάθμιση η οποία δεν έχει καν αρχίσει, δεν έχει σαφές χρονοδιάγραμμα λήξης, δεν είναι απόλυτα σίγουρο πως θα γίνει, και η οποία θα συμπληρώνεται με “ρέλια, κρόσια και δαντέλες” όσο υφαίνεται το σεντόνι, ώστε κάποτε αυτό να στολίσει τα προικιά του Στόλου;
Χωρίς, το ξαναλέμε να μας εξηγεί κανείς, πως γίνεται να αποφασίζεται κάτι προ 18μηνου, να πέρνει τις εγκρίσεις πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας, και μετά σε λίγους μήνες να ξηλώνεται και να αναθεωρείται ριζικά. Τι έγινε στο μεσοδιάστημα; Άλλαξε η ανάγκη; Μήπως η απειλή; Μήπως οι μελέτες; Μήπως -και το πιθανότερο- μειώθηκαν τα διαθέσιμα κονδύλια γιατί ξεκίνησε κάποια εσωτερική διελκυστίνδα προμηθειών και προτεραιοτήτων, οπότε επιστρέψαμε στο “ράβε-ξύλωνε” δηλαδή μια μακροπρόθεσμα αποτυχημένη πρακτική;
Με αυτά και με αυτά, συνάδελφος της “ΠΤΗΣΗΣ” έγραψε στο παρακάτω κείμενο την είδηση για την τρέχουσα, του Ιουνίου του 2025 πιο συγκεκριμένα, αναβάθμιση των ΜΕΚΟ (κάνουμε την χωροχρονική επισήμανση, γιατί το ζήτημα είναι σαν τα κρασιά, ίδια ετικέτα αλλά κάθε χρονιά και σοδειά έχει άλλη επίγευση). Και σεμνός ως ήταν, ή απλά φυλάγοντας την πρύμνη του, έβαλε σε εισαγωγικά -και σωστά- το “νέο” στον τίτλο. Γιατί δεν ξέρουμε τι μας ξημερώνει.
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: Το «νέο» Πρόγραμμα Εκσυγχρονισμού των ΜΕΚΟ200ΗΝ του Πολεμικού Ναυτικού
Τι εννοούμε “θα γίνει η αναβάθμιση”;
Επειδή λοιπόν στα σήριαλ, πάντα -για να ανεβαίνει το ενδιαφέρον του κοινού- έχουμε και κάποιες τραγικές εξελίξεις, να θέσουμε μερικά ερωτήματα, έτσι για το πιπέρι της υπόθεσης. Εδώ ας θεωρήσουμε δεδόμενο πως το πρόγραμμα “βελτίωσης δυνατοτήτων”, όπως λέγεται τώρα, θα ξεκινήσει. Πάμε λοιπόν:
- Το πρώτο σκάφος είναι και το μεγάλο και κύριο ορόσημο καθώς εκεί θα δοκιμαστεί ο μεζές από αναβάθμιση που πλέον πάει να εγκριθεί (ξεχάσαμε να σας το πούμε, περιμένουμε και εδώ τελική έγκριση και σύμβαση, οπότε υπομονή). Πάνω λοιπόν σε αυτό θα αποδειχθεί αν θα βγει και πως θα βγει το όλο πρόγραμμα. Αν θα δουλέψουν τα ηλεκτρονικά μεταξύ τους, αν θα συνεργαστούν παλαιά και νέα λογισμικά και πρωτόκολλα, αν θα είναι λειτουργικά και στο δυνητικό μέγιστο της απόδοσης τα νέα συστήματα. Ερώτημα εδώ κρίσιμο: Είμαστε σίγουροι για το αποτέλεσμα; Και ποιος θα έχει την πολιτική και τεχνική ευθύνη των πιθανών αστοχιών (μακάρι να μην εμφανιστούν);
- Επειδή το πρώτο σκάφος όμως μάλλον θα μπει σε δεξαμενή, έτσι υποθέτουμε τουλάχιστον, δηλαδή θα συνδυαστεί η αναβάθμιση με την βαριά συντήρηση κάθε πλοίου και θα αρχίσουν κάποια ξυλώματα, τότε θα φανούν και άλλες “ανάγκες”. Αυτές θα καλυφθούν, θα υπάρχει πρόβλεψη για κονδύλι επισκευής, ανανέωσης, ή θα τα αφήσουμε για “αργότερα” μαζί με τα υπόλοιπα; Δημιουργώντας σκάφη δύο ταχυτήτων, το ένα τρίτο τους ανακαινισμένα, και τα άλλα δύο τρίτα “ότι μπορούμε κάνουμε”;
- Είναι απορία επίσης πως θα παραγγελθούν τα υλικά για την τρέχουσα αναβάθμιση: Θα γίνει παραγγελία και για τα 4 καράβια, ή μόνο για το πρώτο, ώστε να δούμε τη λειτουργικότητα του και μετά να αποφασίσουμε αν συνεχίζουμε;
- Μεγάλη απορία άλλη: πως θα συγκροτηθεί η ομάδα εργασίας και ποιος θα έχει την κεντρική επιστασία και κυρίως τεχνική και οικονομική ευθύνη του όλου έργου; Το ναυπηγείο Σκαραμαγκά; Το Πολεμικό Ναυτικό με δικό του team μηχανικών; Οι εταιρείες που θα συνδράμουν στις μελέτες και την ολοκλήρωση; Οι εταιρίες που θα προμηθεύσουν τον εξοπλισμό; Θα υπάρξουν ρήτρες, θα αναλάβει κάποιος την τήρηση του χρονοδιαγράμματος, γενικώς πως θα συμβασιοποιηθεί το όλο ζήτημα και με ποιόν; Εδώ μπορεί να κρυφτούν πολλοί διαβόλοι ειδικά αν σημειωθούν καθυστερήσεις και τεχνικά προβλήματα. Θυμίζουμε πως στην προηγούμενη συζήτηση αναβάθμισης, οι Γερμανοί της TKMS είχαν ζωστεί τα… σκόρδα, αρνούμενοι να αποδεχθούν τις αορίστου έκτασης ρήτρες που προέβλεπε η ελληνική νομοθεσία. Οπότε θα έχουμε μια σύμβαση τυπική με ένα “διαχειριστή έργου”, ή θα χρειαστεί ίσως ειδική νομοθετική πρωτοβουλία, που έως τώρα στο ΥΠΕΘΑ ουδείς υπέγραφε, γιατί “δεν είναι να μπλέκεις”;
- Ειδική απορία για το ρόλο του Πολεμικού Ναυτικού. Ποιος θα είναι αυτός; Θα μετέχει στην υλοποίηση του έργου, αλλά παράλληλα θα είναι ο παραγγέλων; Ίσως θα κάνει τις δοκιμές αποδοχής και πιστοποίησης; Θα είναι δηλαδή ταυτόχρονα ελεγκτής και ελεγχόμενος, και πελάτης και εργολάβος; Πως αυτό, αν συμβεί, θα ευσταθεί ρυθμιστικά; Και ποιά στελέχη θα αναλάβουν την ευθύνη;
- Άλλη απορία: Οι παραπάνω εταιρείες/μετέχοντες, ποια εμπειρία έχουν σε παρόμοιες αναβαθμίσεις πολεμικών πλοίων; Να θυμήσουμε εδώ, πως όσοι Έλληνες μετείχαν στην κατασκευή των σκαφών ΜΕΚΟ στα τέλη του ’90, αλλά και όσοι εργάστηκαν στην μετέπειτα χρονικά, αναβάθμιση των φρεγατών κλάσης S (που κόστισε σχεδόν το ίδιο ποσό με το προϋπολογισμένο σημερινό, 381 εκατ. ευρώ το 2003, κάτι συμπτωματικό που όμως δεν το λες και καλό οιωνό…), τεχνικοί, μηχανολόγοι, ναυπηγοί και στελέχη του ΠΝ, έχουν στην συντριπτική τους πλειονότητα απολυθεί, ή συνταξιοδοτηθεί και αποστρατευτεί. Άρα ήδη έχει χαθεί μεγάλο μέρος της εγχώριας τεχνογνωσίας.
- Γενικό ερώτημα, Στόλου αυτή τη φορά: Το Πολεμικό Ναυτικό προγραμματίζει στο ίδιο διάστημα να έχει ξεκινήσει πρόγραμμα ανακαίνισης ΜΕΚΟ, ταυτόχρονα να παραλαμβάνει τις FDI (μεγάλο έργο που θα απασχολήσει σημαντικό αριθμό στελεχών), να μελετά αναβάθμιση των πυραυλακάτων Ρουσέν το οποίο επίσης πρέπει να ξεκινήσει σύντομα, ενώ ήδη αποσύρει πολλά παλαιά σκάφη που έχουν λιώσει από τη χρήση. Είμαστε μόνο εμείς οι απαισιόδοξοι που βλέπουμε ένα μεσοδιάστημα έως το 2030 τουλάχιστον, όπου θα γίνεται όλο και δυσκολότερος ο προγραμματισμός αποστολών και υπηρεσιών του Στόλου; Και με πολλά καράβια σε ενδιάμεσες φάσεις, άλλα ενσωμάτωσης, άλλα επισκευών, άλλα προς απόσυρση;
- Τελική απορία (έχουμε κι άλλες, αλλά το καλό σήριαλ θέλει σύντομα επεισόδια): το αποτέλεσμα της αναβάθμισης-ανακαίνισης-βελτίωσης, έστω και να είναι άριστο κατά τας Γραφάς και προδιαγραφάς, θα μας ικανοποιεί; Δηλαδή το 2028 ή κάπου εκεί, όταν η πρώτη αναβαθμισμένη ΜΕΚΟ πλέει στο Αιγαίο -το αισιόδοξο σενάριο- θα θεωρείται τότε “πλοίο πρώτης γραμμής”; Ή θα το βαφτίσουμε κάπως διαφορετικά, ενώ απέναντι ήδη θα ταξιδεύουν όλες οι τουρκικές αναβαθμισμένες ΜΕΚΟ. Οι οποίες όμως έχουν γίνει από τα συθέμελα-ύφαλα, διαφορετικά σκάφη και εξελιγμένων δυνατοτήτων;
Ναυτικό ισοζύγιο στο Αιγαίο: πως οι Τούρκοι εκσυγχρονίζουν τις δικές τους MEKO 200TN – Μέρος Α΄
Τελειώνοντας με τις απορίες, να ομολογήσουμε την απογοήτευση μας. Η ΠΤΗΣΗ γράφει για τις ΜΕΚΟ σε χαρτί και ηλεκτρονικά, πάνω από δέκα χρόνια. Πότε με ενθουσιασμό, πότε απαισιόδοξα. Το 2021 ακόμη αναρωτηθήκαμε “μήπως δεν αξίζει καν”, και μας έσπασαν τα τηλέφωνα εν ενεργεία στελέχη του ΠΝ, λέγοντας μας, “πάτε καλά”; Και έχουμε μεταδώσει ένα τόνο σχετικές ειδήσεις, όπως τις μαθαίναμε, μέχρι αυτές να ακυρωθούν, αναβληθούν, παραμείνουν ανολοκλήρωτες, σε ένα κυκεώνα διαπραγματεύσεων, παζαριών, μελετών, οικονομικής στενότητας, αλλαγών προδιαγραφών, τεχνικών δυσκολιών, εξωγενών και ενδογενών παρεμβάσεων, αλλαγών δόγματος ή σχετικών φαντασιώσεων, αλλά και αρκετών παραγοντισμών, τακτικισμών και πρόχειρων-εμβαλωματικών αποφάσεων.
Έτσι το θέμα των ΜΕΚΟ, πρέπει να το παραδεχθούμε…
Η συνέχεια στο Naval Defence
