Όπως γράψαμε σε πρόσφατα άρθρα μας στην έντυπη «Πτήση», αλλά αναφέραμε και σε άλλα fora, η μεγαλύτερη αλλά όχι και η μοναδική απώλεια της Αεροπορίας Στρατού από την καταστροφή η οποία συντελέστηκε στην βάση της στο Στεφανοβίκειο λόγω της πρωτοφανούς κακοκαιρίας Daniel τον Σεπτέμβριο του 2023, ήταν η απώλεια των υποδομών εργοστασιακής συντήρησης των UH-1H/AB.205. Περιλαμβάνονταν εργαστήρια, μηχανολογικές υποδομές και εργαλειομηχανές, συσκευές διακρίβωσης και αποθέματα ανταλλακτικών, τόσο αυτών που ανέμεναν ανακατασκευή όσο και των (λιγότερων) που ήταν εύχρηστα, αναλώσιμα κ.ά. Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών των υποδομών βρισκόταν μόνο στο Στεφανοβίκειο, με το υπόλοιπο να αφορά την ΕΑΒ και κάποιες ιδιωτικές εταιρίες που λειτουργούσαν ως πάροχοι υπηρεσιών, αν και σε μικρή κλίμακα.
[O όρος του Depot Maintenance ίσως εγείρει αντιρρήσεις σε πολλούς, αλλά στην πραγματικότητα ο ΕΣ είχε επιτύχει με πολύ κόπο και αρκετά προβλήματα και αστοχίες, να μπορεί να υποστηρίξει τα Huey σε αυτό το επίπεδο κλιμακίου συντήρησης, ενώ υποστηρικτικά λειτουργούσε και ο προσπορισμός από το μεγάλο απόθεμα ελικοπτέρων του τύπου σε απόθεση που και μεγάλωνε λόγω των διαρκών αποσύρσεων.]
Αυτό που έγινε προφανές μετά την καταστροφή, ήταν ότι η παραμονή σε υπηρεσία των UH-1H/AB.205 θα ήταν πλέον μια πολύ δύσκολη και δαπανηρή υπόθεση, δημιουργώντας ένα τεράστιο χάσμα στις δυνατότητες αεροκίνησης του ΕΣ.
Το τι συνέβη στο Στεφανοβίκειο επιτάχυνε εξελίξεις σε δυο διαφορετικούς τομείς.
Ο ένας είχε μεν δρομολογηθεί αλλά έγινε μέσα σε μια νύκτα, η απόλυτη προτεραιότητα του ΓΕΣ: Δηλαδή η άμεση ενεργοποίηση του προγράμματος προμήθειας νέων αεροσκαφών περιστρεφόμενων πτερύγων αυτής της κατηγορίας, που οδήγησε ως γνωστόν στην αγορά των μέσων τακτικών ελικοπτέρων εφόδου Sikorski UH-60M. Η χρηματοδότησή του επιβαρύνει δυσβάσταχτα τον προϋπολογισμό του Ελληνικού Στρατού με περίπου 1,1 € δις, το ένα δις από τα οποία πρέπει να εκταμιευτούν την τριετία 2025-2027!
Ο δεύτερος τομέας αφορούσε τα NH90, αν και δεν μπορούμε να πούμε ότι επιτάχυνε τις εξελίξεις που -εκ των πραγμάτων- φαίνεται να καρκινοβατούν ακόμη. Ο «γόρδιος δεσμός» του προγράμματος των ΝΗ90, υποτίθεται ότι θα επιλύονταν με τη «σπάθη» της υπογραφής, στις 8 Απριλίου 2021, της 6ης τροποποίησης της Σύμβασης 034Α/03 της αγοράς των ευρωπαϊκών ελικοπτέρων. Αυτό όμως δεν έγινε και απόδειξη περί αυτού ήταν η σημαντική νέα καθυστέρηση των παραδόσεων των ελικοπτέρων που επέμεναν από την αρχική παραγγελία των 20. Έτσι, το 15ο ελικόπτερο έφτασε στην Ελλάδα τον Νοέμβριο του 2022, 19 χρόνια μετά την αρχική παραγγελία, ενώ το 16ο χρειάστηκε άλλους 16 μήνες για να βρει το δρόμο τον Μάρτιο του 2024. Το 17ο φάνηκε πιο συνεπές καθώς έφτασε στο αεροδρόμιο της Πάχης Μεγάρων πριν λίγες μέρες, στις 12 Σεπτεμβρίου 2024, περίπου σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που υπήρχαν τον περασμένο Μάρτιο και τώρα η ελπίδα είναι ότι το υποσχεμένο χρονοδιάγραμμα παράδοσης των υπολοίπων τριών «ανά 4-5 μήνες» (και δεν λέμε ζήσε Μάη μου…) θα τηρηθεί.
Το πρόβλημα βέβαια με τα NH90 της ΑΣ δεν είναι τόσο η ολοκλήρωση των παραδόσεων όσο η ολοκλήρωση των διαδικασιών και η υπογραφή της σύμβασης Εν Συνεχεία Υποστήριξης (FOS), η οποία εγκρίθηκε μεν από τη Βουλή τον Οκτώβριο του 2021 αλλά έκτοτε η υπογραφή της έχει… χαθεί στην διαπραγμάτευση της ΓΔΑΕΕ με την κοινοπραξία ΝΗIndustries. Ενώ φαίνεται να υπάρχουν ακόμη θεμελιώδεις διαφωνίες με τα μέρη του θα πρέπει να εμπλακούν (όπως για παράδειγμα η κατασκευάστρια των κινητήρων). Να θυμίσουμε ότι η σύμβαση FOS των Rafale ήταν δέσμη-πακέτο με τις Dassault, Snecma και MBDA.
Επιπλέον «αγκάθι» αποτελούσε και όπως φαίνεται συνεχίζει να αποτελεί και η ανάγκη αναβάθμισης των τεσσάρων αρχικών ελικοπτέρων που είχαν παραδοθεί στο πρότυπο Αρχικής Επιχειρησιακής Διαμόρφωσης, διαδικασία που θα πρέπει να γίνει σε εργοστασιακό περιβάλλον, δηλαδή θα πρέπει να πάνε στις εγκαταστάσεις της Airbus Helicopters στο Marignane της Γαλλίας.
Αναβάθμιση αλλά μικρότερης έκτασης θα χρειαστεί και αριθμός άλλων NH90 που έχουν παραληφθεί, που πιστεύεται ότι είναι 6 ή 7, που επίσης δεν βρίσκονται στο πρότυπο Τελικής Επιχειρησιακής Διαμόρφωσης, όπως τα πιο πρόσφατα, αλλά σε μια ενδιάμεση. Οι απαιτούμενες όμως εργασίες γι’ αυτά είναι συγκριτικά πολύ μικρότερης κλίμακας και θα μπορούν να υλοποιηθούν στην Ελλάδα, σε επίπεδο Βάσης/Μονάδας.
Υπογραμμίζεται ότι η υπογραφή της FOS θα είναι η μόνο η χρονική αφετηρία ενός μακρύ δρόμου που θα επαναφέρει τα ακινητούντα NH90 σε υπηρεσία, θα δημιουργήσει απόθεμα ανταλλακτικών και σταδιακά θα αυξήσει τις διαθεσιμότητες των υπαρχόντων. Ο χρονικός ορίζοντας όμως για να ξεκινήσουν ουσιαστικά οι παραπάνω διαδικασίες θα είναι «αρκετοί ή και πολλοί μήνες» μετά την υπογραφή της σύμβασης. Ας σημειωθεί ότι τα NH90 θα πρέπει να σηκώσουν από μόνα τους το βάρος των αναγκών του ΕΣ έως και την επιχειρησιακή αξιοποίηση των Black Hawk καθώς ο στόλος των UH-1H/AB.205 θα φθίνει. Και θα πρέπει φυσικά να συνεχίζουν να το κάνουν, καθώς θα αποτελούν τον ένα από τους κύριους πυλώνες της ΑΣ στο μέλλον, εξαργυρώνοντας στο μέγιστο την τεράστια επένδυση που έχει γίνει σε αυτά.
Στο δεύτερο μέρος του άρθρου μας θα αναφερθούμε φυσικά και στις άλλες απώλειες που συντελέστηκαν στο Στεφανοβίκειο, αλλά κυρίως στις δυσθεώρητες προκλήσεις που έχει μπροστά της η Αεροπορία Στρατού.
