Η τεχνητή νοημοσύνη, η ανάλυση μεγάλων δεδομένων (big data), τα αυτόνομα και μη επανδρωμένα συστήματα (UAVs), η κυβερνοασφάλεια ως μέρος του κυβερνοχώρου, οι τεχνολογίες αξιοποίησης του Διαστήματος και όλες οι συναφείς τεχνολογικές εξελίξεις, αποτελούν στρατηγικούς πολλαπλασιαστές ισχύος.
Αυτό τόνισε ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας, στρατηγός Δημήτριος Χούπης, σήμερα, σε ομιλία του στο Digital Economy Forum 2025: From Vision to Impact του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΣΕΠΕ).
Μιλώντας για το συνέδριο, εξήγησε ότι το μήνυμα της φετινής διοργάνωσης «From Vision to Impact» συνοψίζει την πρόκληση της μετατροπής «της σωρευθείσας εμπειρίας» και «τη στρατηγική στόχευση, σε μετρήσιμο αποτέλεσμα για το μέλλον».
Υπογράμμισε ότι το διεθνές περιβάλλον «γεωπολιτικής διαφάνειας και ασφάλειας διανύει μία περίοδο διαρκούς εξελικτικού ψηφιακού μετασχηματισμού και ταχύτατης τεχνολογικής μετάβασης σε νέα δεδομένα, προϋποθέσεις και παράγοντες ασφάλειας». Και πρόσθεσε: «Η έννοια της ασφάλειας πλέον υπερβαίνει τα στενά όρια της μέχρι τούδε θεωρούμενης κλασικής συμβατικής στρατιωτικής απειλής με γραμμικά χαρακτηριστικά. Σήμερα, τα κράτη καλούνται να αντιμετωπίσουν ένα δυναμικό, μη γραμμικό πλέγμα κινδύνων και απειλών που επηρεάζονται άμεσα ή έμμεσα από τις γεωπολιτικές ανωμαλίες, ανακατατάξεις ή ανισορροπίες, τις υβριδικές απειλές, τις κυβερνοεπιθέσεις, τη στοχοποίηση κρίσιμων ενεργειακών υποδομών σε πραγματικό χρόνο και με μεγάλη ακρίβεια, την ταχύτατη εργαλειοποίηση τεράστιου όγκου της μη επεξεργασμένης πληροφορίας, την εξάρτηση από τεχνολογικά συστήματα κι εφαρμογές λογισμικού για την ανάπτυξη μοντέλων που τα υποστηρίζουν, υψηλής πολυπλοκότητας και μεγάλου βαθμού αλγοριθμικής δυσκολίας, για την επεξεργασία μεγάλου όγκου πληροφορίας και δεδομένων».
«Η ασφάλεια στον 21ο αιώνα», είπε, «είναι πολυεπίπεδη, δικτυοκεντρικά και χωρικά διασυνδεδεμένη στην εν συνόλω έκταση λειτουργίας του κράτους και άμεσα συνυφασμένη με τη δυναμική εξέλιξη των απειλών και της τεχνολογίας. Οι σύγχρονες επιχειρήσεις είναι πολυεπίπεδες, ήτοι διεξάγονται στη ξηρά, στη θάλασσα, στον αέρα και ταυτόχρονα στον κυβερνοχώρο, στο πληροφοριακό περιβάλλον και στο Διάστημα. Πρόκειται για ένα multi-domain επιχειρησιακό περιβάλλον, στο οποίο η υπεροχή δεν εξαρτάται μόνο από την ισχύ πυρός και μέσων, αλλά από την ταχύτητα κι ακρίβεια αξιοποίησης της Πληροφορίας που επηρεάζει άμεσα ή έμμεσα το επιχειρησιακό οικοσύστημα».
Ειδικότερα, για την τεχνητή νοημοσύνη, ανέφερε ότι «μετασχηματίζει καταλυτικά τον τρόπο με τον οποίο τυγχάνουν επεξεργασίας οι πληροφορίες προκειμένου να ληφθούν ορθές – έγκαιρες και σκόπιμες αποφάσεις, αναλύεται τεράστιος όγκος δεδομένων και μεταδεδομένων, διαμορφώνεται στοχαστική κι εμπειρική, αλλά προγνωστική ανάδειξη των εν δυνάμει απειλών και υποστηρίζονται πολυεπίπεδα οι επιχειρήσεις».
Για τον κυβερνοχώρο, ανέλυσε ότι «έχει αναδειχθεί σε αυτοτελές πεδίο υβριδικών επιχειρήσεων που λόγω του βαθμού εξάρτησης όλων των υποδομών από τα διαδικτυακά διασυνδεδεμένα νέφη πληροφοριών δύναται να επηρεάσει και να παραλύσει κρίσιμες κρατικές υποδομές και να λειτουργήσει με τεράστια αρνητική συνέπεια στην Οικονομία, αλλά και να υπονομεύσει την κοινωνική συνοχή και το αίσθημα ασφάλειας, χωρίς στο παραμικρό να απαιτηθεί φυσική κινητοποίηση ή σύγκρουση».
«Η υιοθέτηση», συμπλήρωσε «συλλογιστικών, μηδενικής εμπιστοσύνης (Zero Trust) αρχιτεκτονικών, η ενσωμάτωση ανθεκτικών και κβαντικών αλγορίθμων κρυπτογράφησης (quantum-resistant cryptography), η εφαρμογή συνεχούς ιχνηλάτησης, πληροφοριακής ανάλυσης απειλών, μηχανισμών παραπληροφόρησης (continuous monitoring and threat intelligence sharing) δεν αποτελεί πολυτέλεια, αλλά εκ των ων ουκ άνευ προϋποθέσεις επιβίωσης του κράτους και των μηχανισμών ασφαλείας κάθε οργανισμού που εντάσσεται σε αυτό».
Για το Διάστημα, ο στρατηγός Χούπης τόνισε ότι «πλέον εξελίσσεται σε κυρίαρχο στρατηγικό πεδίο ασφάλειας, αλλά και συναφές πεδίο αντιπαράθεσης. Οι δορυφορικές επικοινωνίες με τον βαθμό ελευθερίας στον χώρο για Διοίκηση και Έλεγχο, η ασφαλής πλοήγηση, η εξ αποστάσεως επιτήρηση διευρυμένων γεωγραφικά περιοχών, η συλλογή πληροφοριών εν τόπω και χρόνω, καθώς και πλήθος άλλων εφαρμογών ασφάλειας ακόμη και πρόβλεψης φυσικών καταστροφών, εξαρτώνται πλέον σε μεγάλο βαθμό από τις υφιστάμενες και υπό ανάπτυξη διαστημικές υποδομές και τις εφαρμογές που αυτές παρέχουν στους τελικούς χρήστες».
«Ως εκ τούτου, η συνεχής παρακολούθηση, κατανόηση κι αξιοποίηση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων του διαστημικού τομέα, αποτελεί πλέον κομβικής σημασίας στρατηγική απαίτηση ασφάλειας. Συνακόλουθα, η προστασία των δορυφορικών συστημάτων από κακόβουλη επέμβαση αντίπαλων συμφερόντων ασφαλείας, αλλά και κινητικών απειλών εξουδετέρωσης (jamming – spoofing), καθώς και η ανάπτυξη ικανοτήτων έγκαιρης ενημερότητας επί των αντιστοίχων, φίλιων συστημάτων, είναι κρίσιμες τόσο για την Άμυνα όσο και για την εύρυθμη οικονομική και κοινωνική λειτουργία και συνοχή των κρατών» συμπλήρωσε.
«Οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας μας έχουν πλήρη επίγνωση αυτής της νέας πραγματικότητας. Στις Ένοπλες Δυνάμεις βρισκόμαστε σε διαδικασία συστηματικού εξελικτικού μετασχηματισμού με στόχο την προσαρμογή κι ενίσχυση της επιχειρησιακής μας ικανότητας σε όλα τα ανωτέρω πεδία: ξηρά, θάλασσα, αέρα, κυβερνοχώρο και Διάστημα και τη διαχείριση της Πληροφορίας σε καθένα εκ των ανωτέρω» ξεκαθάρισε.
«Στον χώρο της Εθνικής Άμυνας», πρόσθεσε, «ο εν λόγω στρατηγικός μετασχηματισμός ταυτίζεται με τον όρο «Ατζέντα 2030». Πρόκειται για το στρατηγικό σχέδιο του υπουργείου Εθνικής Άμυνας που αφορά στον μεσοπρόθεσμο στρατηγικό σχεδιασμό για τη μετάβαση των Ενόπλων Δυνάμεων στη νέα εποχή ψηφιακής μετεξέλιξης σε επίπεδο δομών, εξοπλισμού, διαδικασιών, διαλειτουργικότητας, αλλά, πρωτίστως, αυτό του ανθρώπινου δυναμικού που συμμετέχει στην ανωτέρω μετάβαση».
«Η Ατζέντα 2030», συνέχισε, «αξιοποιεί τους ανωτέρω τεχνολογικούς πυλώνες μέσα από πολυχωρικό, ασφαλές νέφος εφαρμογών, δυνατοτήτων, συστημάτων και ανθρώπινου δυναμικού» – χαρακτηριζόμενο ως intranet of capabilities:
– Ολοκληρωμένα συστήματα C4ISR (Command, Control, Communications, Computers, Intelligence, Surveillance, Reconnaissance), με ανάπτυξη ενιαίας επιχειρησιακής εικόνας σε πραγματικό χρόνο, με διαλειτουργικότητα μεταξύ όλων των κλάδων και των συμμαχικών δυνάμεων.
– Επιχειρήσεις κυβερνοχώρου και ανθεκτικότητα κρίσιμων υποδομών, με ενίσχυση των Cyber Defence Operations Centers, υλοποίηση Security Operations Centers (SOC) νέας γενιάς.
– Διαδικασία λήψης και υποστήριξης απόφασης μέσω ΑΙ και μεθοδολογία αντιμετώπισης μη φίλιων τεχνικών ΑΙ: Εφαρμογή edge computing και federated learning για επεξεργασία δεδομένων σε πεδίο επιχειρήσεων, με σεβασμό στις αρχές explainable AI και human-in-the-loop.
– Αυτόνομα, Συνεργατικά και Προηγμένα μη Επανδρωμένα αυτοτελή ή σμήνη Συστημάτων, με αλγορίθμους ασφαλούς επιχειρησιακής αξιοποίησης κι εν πολλοίς, διττής χρήσης: Από τα UAVs και UGVs έως τα autonomous underwater vehicles (AUVs), με έμφαση στη διαλειτουργικότητα και το swarm coordination.
– Διαστημικές ανθεκτικές κι ασφαλείς επικοινωνιακές και πληροφοριακές ικανότητες για επαύξηση δυνατοτήτων ασφαλείας: Ανάπτυξη εθνικών δυνατοτήτων satellite communications (SATCOM), Earth observation και position, navigation, and timing (PNT) με έμφαση στην έννοια του resilience και στις anti-jamming capabilities.
– Προηγμένες τεχνολογίες αισθητήρων και υποδοχείς πληροφοριακής πρόβλεψης μελλοντικών απειλών: Ενσωμάτωση multi-spectral sensors, synthetic aperture radar (SAR) και electronic warfare (EW) systems νέας γενιάς.
Ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ απηύθυνε μια «σαφή και πατριωτική πρόσκληση προς όλες τις ελληνικές εταιρείες Πληροφορικής, τις scale-ups και τις startups: η Εθνική Άμυνα δεν σας αντιμετωπίζει απλώς ως προμηθευτές ή μεταπωλητές, αλλά ως στρατηγικούς της εταίρους και η χώρα ως καταλύτες στρατηγικής ανάπτυξης κι ασφάλειας του Έθνους».
«Η συμμετοχή», συνέχισε, «του εγχώριου ψηφιακού οικοσυστήματος στην υλοποίηση της Ατζέντας 2030 αφορά στη μετατροπή της επιχειρησιακής αναγκαιότητας μέσω της τεχνολογικής γνώσης σε στρατηγικό πλεονέκτημα και συναφή ικανότητα. Και αυτή η μετάβαση, από τη διανοητική σύλληψη (ideation) στην υλοποίηση είναι το πραγματικό νόημα του “From Vision to Impact”».
Ειδικά για τις νεοφυείς και ταχέως αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις τεχνολογίας της χώρα, τις startups «που δραστηριοποιούνται στην εφαρμογή και αντιμετώπιση της κακόβουλης τεχνητής νοημοσύνης, στην αξιοποίηση του Κυβερνοχώρου, στην αξιοποίηση – διαχείριση δεδομένων, στα αυτόνομα και συνεργατικά προηγμένα συστήματα, στην αξιοποίηση όλων των εφαρμογών του Διαστήματος, αλλά και στις ψηφιακές πλατφόρμες διαχείρισης πληροφοριών – αντι-πληροφοριών, καθώς και σε όλους τους τομείς που άπτονται της Εθνικής Ασφάλειας», ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ τόνισε: «Ο αμυντικός σχεδιασμός της Ατζέντα 2030 χρειάζεται τη δική σας ταχύτητα, τη δική σας ευελιξία, τη δική σας ικανότητα να μετατρέπετε και να υλοποιείτε μέσω της καινοτόμου σκέψης το επιχειρησιακό ιδεολόγημα σε λειτουργική, άμεσα αξιοποιήσιμη επιχειρησιακή λύση, μακριά από θεωρητικά ή εξωπραγματικά ιδεολογήματα και λύσεις. Αναζητούμε ασφαλείς και ταχείες τεχνολογίες που μπορούν αρχικά να καλύπτουν το 80% των απαιτήσεων, δύνανται να ωριμάσουν, μπορούν να δοκιμαστούν άμεσα, να ενσωματωθούν ταχύτατα και να αποδώσουν προσδίδοντας συγκριτικό, επιστημονικό κι επιχειρησιακό πλεονέκτημα».
«Διατείνομαι», ανέφερε, «ότι η ισχύς του μέλλοντος της Πληροφορικής και Επικοινωνιών θα είναι χρονική συνάρτηση καινοτόμου τεχνολογίας, εταιρικών συνεργασιών δημόσιου κι ιδιωτικού τομέα σε εθνικό επίπεδο, εν πολλοίς χωρίς γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και πολύπλοκες νομικές προβλέψεις».
«Η Ατζέντα 2030 είναι η στρατηγική απάντηση της χώρας στις προκλήσεις του 21ου αιώνα, που αναγνωρίζει ότι η Άμυνα και η Τεχνολογία είναι άρρηκτα συνδεδεμένες και σαφώς αλληλοτροφοδοτούμενες. Η πρόσκληση και η πρόκληση προς το ελληνικό οικοσύστημα τεχνολογίας και καινοτομίας είναι ανοιχτή, ειλικρινής και πρωτίστως στρατηγική, προκειμένου το όραμα να καταστεί πράξη, η ιδέα αξιοποιήσιμη επιχειρησιακή δυνατότητα και η εφαρμοζόμενη Στρατηγική να αποκτήσει μετρήσιμα αποτελέσματα. Μόνο κατ’ αυτόν τον τρόπο θα πραγματοποιήσουμε ως χώρα και Έθνος ένα άλμα μεγαλύτερο από τη φθορά του χρόνου, της γραφειοκρατίας και της απραξίας, όπως χαρακτηριστικά επεσήμανε ο ποιητής, Οδυσσέας Ελύτης» κατέληξε ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ.
