Του Ιπποκράτη Δασκαλάκη, Αντιστρατήγου ε.α., διδάκτορα Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, διευθυντή Μελετών του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ), διαλέκτη στη Σχολή Εθνικής Αμύνης (ΣΕΘΑ) και στην Ανωτάτη Διακλαδική Σχολή Πολέμου (ΑΔΙΣΠΟ)
Ο Αϊνάρ πετάχτηκε από το κρεβάτι του καθώς το ξυπνητήρι του κινητού διέκοψε τη μεταμεσονύκτια ησυχία. Ο ψηφιακός ωροδείκτης έδειχνε 03.30 και η ημερομηνία 18 Νοεμβρίου 2025. Στις 04.00 ξεκίναγε η βάρδια του.
Ο Αϊνάρ, ετών 23, φοιτητής στη σχολή Καλών Τεχνών της πρωτεύουσας, ήταν Πιστοποιημένος Χειριστής Εσωτερικού, Κατηγορίας 3. Μέσα σε δύο χρόνια είχα σημειώσει εκρηκτική πρόοδο ξεκινώντας από δόκιμος χειριστής Κατηγορίας 10 και είχε αναρριχηθεί στην κορυφή της λίστας των χειριστών μη επανδρωμένων συστημάτων. Ο προσδιορισμός «Εσωτερικού» καταδείκνυε ότι παρείχε τις υπηρεσίες του, από μια ικανοποιητική απόσταση από το πολεμικό μέτωπο αντιμετωπίζοντας λιγότερους κινδύνους από έναν Χειριστή Μάχης. Φυσικά αντίστοιχη με τον κίνδυνο αλλά και τις ώρες απασχόλησης, ήταν και η αμοιβή του κάθε χειριστή. Πλέον της εκπλήρωσης του πατριωτικού καθήκοντος βασικό κίνητρο ήταν και η συλλογή πόντων, βασιζόμενη σε ένα σύστημα βαθμονόμησης των στόχων και επαλήθευσης της εξουδετέρωσης τους. Οι πόντοι δεν ήταν εξαργυρώσιμοι σε μετρητά αλλά κάποιος μπορούσε να τα ανταλλάξει με ταξίδια, γεύματα, αγορές κλπ.
Πέντε λεπτά πριν τις 04.00 ο Αϊνάρ είχε καθίσει μπροστά στην οθόνη του ηλεκτρονικού υπολογιστή του, άναψε το πρώτο τσιγάρο της ημέρας και ρούφηξε μια γουλιά από το πρωινό του καφέ. Η διαδικασία επαλήθευσης της ταυτότητας από το σύστημα με τη χρήση κωδικών αλλά και δακτυλικών αποτυπωμάτων ολοκληρώθηκε σύντομα και βρέθηκε σε περιβάλλον ασφαλούς λειτουργίας, του Υπουργείου Παλλαϊκής Άμυνας.
Η πιστοποίηση του επέτρεπε να αναλαμβάνει σύνθετες αποστολές, με εξελιγμένα Μη Επανδρωμένα Συστήματα υψηλών ικανοτήτων, στοχεύοντας ζωτικές εγκαταστάσεις ή οπλικά συστήματα στρατηγικής σημασίας, πολλές φορές σε μεγάλο βάθος εντός της εχθρικής ενδοχώρας. Εννοείτε ότι ο βαθμός δυσκολίας αυτών των προσβολών ήταν μεγάλος και συχνά απαιτούσε την εμπλοκή 3-5 πιστοποιημένων Χειριστών.
Στην οθόνη εμφανίστηκε η σημερινή αποστολή. Σχεδιασμένη από προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης προέβλεπε μια σύνθετη ενέργεια με πολλαπλά Μη Επανδρωμένα και σε βάθος περίπου 500 χιλιομέτρων πίσω από τη γραμμή του μετώπου και άλλα τόσα περίπου από το σπίτι που διέμενε ο Αϊνάρ. Στόχος, η καταστροφή ενός μαχητικού αεροσκάφους 4ης γενιάς, σε ένα απομακρυσμένο αεροδρόμιο του εχθρού. Η σφοδρότητα της σύγκρουσης των δύο δυνάμεων είχε οδηγήσει στην καταστροφή ή καθήλωση του 80% του αεροπορικού δυναμικού αμφοτέρων των αντιπάλων από την τέταρτη ημέρα του πολέμου. Τα λιγοστά αεροσκάφη που είχαν απομείνει χρησιμοποιούνταν με φειδώ και φυλάσσονται σε καλά προστατευμένα καταφύγια με ικανοποιητική αντιαεροπορική άμυνα.
Η εξάντληση των κλασικών αεροπορικών μέσων και όχι μόνο, είχε οδηγήσει τους αντιπάλους να καταφύγουν στη χρήση χιλιάδων Μη Επανδρωμένων Συστημάτων οι ικανότητες -αλλά και το κόστος κατασκευής των οποίων- διέφεραν σημαντικά. Για να ανταπεξέλθουν στους απαιτητικούς ρυθμούς κατασκευής είχε δημιουργηθεί ένα εκτεταμένο δίκτυο σε ολόκληρη την χώρα. Χιλιάδες νοικοκυριά συμμετείχαν στο δίκτυο κατασκευής ή καλύτερα συναρμολόγησης, ειδικά για τις απλούστερες συσκευές.
Η όλη διαδικασία είχε πλήρως αποκεντρωθεί με τα υλικά να προωθούνται σε χιλιάδες σημεία σε ολόκληρη τη χώρα και να ακολουθούν μια συνεχή πορεία προς τα σημεία συναρμολόγησης και με κατάληξη σε προωθημένα σημεία τελικού ελέγχου, τοποθέτησης εκρηκτικών μηχανισμών και εκτόξευσης. Μην περιμένετε να δείτε εργοστάσια βάσεως, μεγάλα υπόστεγα και εργαστήρια που αποτελούν ελκυστικούς στόχους. Η όλη εργασία γίνονταν σε μικρές αποθήκες, συνεργεία ακόμη και σε απλά διαμερίσματα. Η δε μεταφορά και προώθηση δεν περιλάμβανε στρατιωτικά οχήματα και δυσκίνητες φάλαγγες παρά ευέλικτους διανομείς με μηχανάκια ή ημιφορτηγά για τα μεγαλύτερα τμήματα.
Η κοπέλα του Αϊνάρ, κομμώτρια στο επάγγελμα, ενίσχυε το οικογενειακό τους εισόδημα, εργαζόμενη σε ένα τέτοιο δίκτυο διανομής, εντός της πόλεως. Άλλοι πολίτες αναλάμβαναν με τα ιδιόκτητα οχήματα τους την προώθηση προς το μέτωπο. Ενίοτε υπήρχε και η δυνατότητα πτήσης προς τη γραμμή των έμπροσθεν όποτε και προετοιμάζονταν για τις πολεμικές τους αποστολές. Τέτοιες απλές αποστολές αναλάμβαναν Πιστοποιημένοι Χειριστές Κατηγορίας 6 ή 7. Η αποκέντρωση της παραγωγής είχε πετύχει την μη ύπαρξη στόχων που η καταστροφή τους θα μπορούσε να διακόψει το ρυθμό της παραγωγής.
Παρά ταύτα, ο εχθρός καραδοκούσε να βρει αστοχίες και παραβιάσεις ασφαλείας για να στοχοποιήσει και να προσβάλει με ανελέητη αγριότητα, ακόμη και αυτά τα μεμονωμένα σημεία κατασκευής και συναρμολόγησης των συστημάτων. Προ μηνός, μια μικρή επαρχιακή πόλη, με αρκετά σημεία παραγωγής, δέχθηκε μια στοχευμένη σφοδρότατη επίθεση εναντίον αρκετών καλυμμένων εργαστηρίων. Φήμες έλεγαν ότι η στοχοποίηση επετεύχθη με παρακολούθηση και καταγραφή χιλιάδων τηλεφωνικών και ηλεκτρονικών παραγγελιών και κινήσεων σε γνωστή αλυσίδα ταχυφαγείου που προωθούσε παράλληλα και υλικά για συναρμολόγηση πολεμικών συστημάτων. Η παράδοση όμως υποσυστημάτων, υπό την κάλυψη του ταχυφαγίου, τις μεσημβρινές ώρες σε περίοδο Ραμαζανιού, επέτρεψε τη φονική στοχοποίηση διακινητών και σημείων συναρμολόγησης. Δεκάδες όμως και οι παράπλευρες απώλειες! Ο πόλεμος πλέον δεν διέκρινε μαχίμους και μη, πρώτη γραμμή και μετόπισθεν.
Ο Αϊνάρ ήταν ενθουσιασμένος με τη σημερινή αποστολή του, η καταστροφή ενός τέτοιου στόχου θα του επέτρεπε να συγκεντρώσει τους απαιτούμενους πόντους για ένα ταξίδι στο εξωτερικό. Μια απόδραση 5 ημερών σε ένα τόπο μακριά από τον πόλεμο, σε έναν άγνωστο για αυτόν τόπο! Ονειρεύτηκε ήδη τον εαυτό του σε αναπαυτικές ξαπλώστρες δίπλα στην ακρογιαλιά κάτω από τον καυτό ήλιο! Ασυναίσθητα το μυαλό του πήγε σε έναν άλλο συνάδελφο, χειριστή, που απερίσκεπτα πρόβαλε στο facebook την βράβευση του για τις επιτυχίες του στον χειρισμό των Μη Επανδρωμένων. Μια βδομάδα μετά την επιστροφή του από το πολυπόθητο ταξίδι, βρήκε τραγικό θάνατο βγαίνοντας από το σπίτι του, από ένα εχθρικό drone kamikaze. Χιλιάδες άνθρωποι, σε αμφότερες τις αντίπαλες χώρες, με τη βοήθεια και της τεχνητής νοημοσύνης σάρωναν καθημερινά το διαδίκτυο αναζητώντας φαινομενικά αθώες φωτογραφίες και αναρτήσεις, με αντάλλαγμα την αύξηση του εισοδήματος τους. Το κυνήγι των πόντων, είτε από φιλοπατρία είτε εξ ανάγκης, είχε κυριεύσει όλο τον πληθυσμό.
Ο Αϊνάρ διάβασε προσεκτικά το σύνθετο σχέδιο πτήσεως του υψηλών ικανοτήτων σκάφους RKL-233 που θα είχε σε λίγο στα χέρια του ή καλύτερα στο joystick του. Εννοείται ότι κανείς δεν ήξερε τους συναδέλφους του. Ενίοτε και για τις ανάγκες της αποστολής υπήρχε η δυνατότητας ελεγχόμενης και αυστηρά παρακολουθούμενης επαφής. Σε κάθε αποστολή, υπήρχε πάντα και ο ελεγκτής -Χειριστής Επιπέδου 1- που μπορούσε να επέμβει ή ακόμη και να πάρει τον έλεγχο των συστημάτων.
Ο Αϊνάρ χαμογέλασε σκεφτόμενος ότι η δουλειά του δεν είχε πολύ ψωμί, πολύ σύντομα όλες οι ενέργειες θα γίνονταν αυτοματοποιημένα από την τεχνητή νοημοσύνη με πολύ καλύτερες αντιδράσεις από τις ανθρώπινες. Τουλάχιστον να προλάβαινε να μαζέψει πόντους μέχρι τότε που η ανθρώπινη εμπλοκή θα ήταν μηδενική. Σήμερα, στον πόλεμο που διεξάγονταν, για κάθε μαχητή στο μέτωπο, υπήρχαν περίπου 250 πολίτες που τον υποστήριζαν ποικιλοτρόπως εκ του μακρόθεν. Όμως η επιβίωση στην γραμμή επαφής είχε καταστεί εξαιρετικά δύσκολη. Το 15% των στρατιωτικών μετά την υποχρεωτική παρουσία 2 μηνών στο μέτωπο δεν επέστρεφαν και ένα άλλο 25% επέστρεφε με βαριά τραύματα.
Το σχέδιο προσβολής που συμμετείχε το σκάφος του Αϊνάρ προέβλεπε χαμηλή πτήση προς το εχθρικό αεροδρόμιο με στοιχεία πτήσεως που είχαν βασιστεί σε διαγράμματα καλύψεως των εχθρικών radars, τις θέσεις αντιαεροπορικών όπλων, τις αεροπορικές περιπολίες, την κατανάλωση καυσίμων και τους χρόνους άφιξης σε συντονισμό και με τα άλλα μέσα. Δύο μαχητικά αεροσκάφη θα έπαιζαν το ρόλο του δολώματος για να αναγκάσουν το πολύτιμο εχθρικό να εξέλθει από το καταφύγιο του για να τα αντιμετωπίσει, ή τουλάχιστον έτσι έλπιζαν βασισμένοι στις παρατηρήσεις για τον τρόπο αντίδρασης του. Το ακριβές καταφύγιο δεν είχε εντοπιστεί οπότε ο χρόνος εντοπισμού και προσβολής του θα ήταν πολύ περιορισμένος. Από το άνοιγμα της θύρας του καταφυγίου και την ταχύτατη τροχοδρόμηση του αεροσκάφους μεσολαβούσαν μερικές δεκάδες δευτερόλεπτα. Ενδεχομένως να υπήρχε και μια δεύτερη ευκαιρία, αν ο στόχος επέστρεφε στο ίδιο αεροδρόμιο και αν το σκάφος του Αϊνάρ είχε κατορθώσει να επιβιώσει μέχρι τότε!
Ο Αϊνάρ δεν θα ήταν μόνος του σε αυτή τη δύσκολη αποστολή. Ένας, άγνωστος αριθμός drones θα κατευθύνονταν προς το αεροδρόμιο με σκοπό να κορέσουν την αεράμυνα και να προσελκύσουν τα πυρά της αεράμυνας. Μιλάμε για Μη Επανδρωμένα Συστήματα ευτελούς αξίας που με χαμηλή ταχύτητα θα διέσχιζαν μια μεγάλη απόσταση για να φθάσουν (αν έφθαναν) στο αντίπαλο αεροδρόμιο. Συνήθως υπήρχαν και 2-3 Μη Επανδρωμένα ηλεκτρονικού πολέμου με παρεμβολείς για να τυφλώσουν τα εχθρικά radars. Συχνά χρησιμοποιούνταν και drones παρατηρήσεως που ευρισκόμενα «εν υπνώσει» και κοντά στο στόχο, θα απογειώνονταν 1-2 λεπτά πριν την εκτιμώμενη ώρα προσβολής επιτηρώντας την περιοχή του αεροδρομίου και ευελπιστώντας να εντοπίσουν το άνοιγμα της θύρας πριν τα ίδια βρεθούν κάτω από τα εχθρικά πυρά. Ο Αϊνάρ ήλπιζε κάποιο από αυτά να επιβιώσει ώστε να μπορεί να καταγράψει το προσδοκώμενο πετυχημένο πλήγμα, άλλως οι πόντοι του θα χάνονταν. Χωρίς αδιάψευστη καταγραφή δεν υπήρχε επιβράβευση!
Η πείρα του είχε δείξει, ότι παρά όλες τις προετοιμασίες, τους συγχρονισμούς, τις ασφαλιστικές δικλείδες, η ανθρώπινη παρέμβαση ήταν αναγκαία για την αντιμετώπιση των εχθρικών ενεργειών και την τελική κατεύθυνση του μη επανδρωμένου RKL-233 κατά του πολύτιμου στόχου που θα προσπαθούσε να ξεφύγει. Καίτοι το μοντέλο ήταν εξελιγμένο, το κόστος και η δυσκολία εξεύρεσης υλικών δεν επέτρεπαν την ύπαρξη ενός ευαίσθητου και ασφαλούς συστήματος αγκιστρώσεως επί του στόχου τα τελευταία κρίσιμα δευτερόλεπτα και η ανθρώπινη συμμετοχή ήταν απαραίτητη για την τελική καθοδήγηση.
Η αποστολή φάνηκε να εξελίσσεται ομαλά. Το RKL-233 του, πλησίαζε χωρίς προβλήματα το εχθρικό αεροδρόμιο. Στα 3 χιλιόμετρα από το στόχο η οθόνη φωτίστηκε και πάνω δεξιά άνοιξε ένα παράθυρο με τη θολή εικόνα ενός καταφυγίου που άνοιγε η θύρα εισόδου του. Ο Αϊνάρ έβαλε τον κένσορα πάνω στη θυρίδα, έθεσε σε λειτουργιά τον προωθητή (booster) του kamikaze. Το πρόγραμμα του υπέδειξε τη βέλτιστη πορεία προς το στόχο ενώ φωτίστηκε και η ένδειξη ενεργοποίησης συσκευών ηλεκτρονικού πολέμου. Ευχήθηκε τα ακολουθούντα σκάφη παραπλάνησης να είναι ικανά να ξεγελάσουν τα αντίπαλα συστήματα και έστρεψε την προσοχή του στην κατεύθυνση του σκάφους του. Ακαριαία όμως η εικόνα του καταφυγίου και του στόχου από το drone επιτηρήσεως χάθηκε, σημάδι ότι μάλλον είχε εξουδετερωθεί. Το δικό του σκάφους τουλάχιστον-μέχρι στιγμής- είχε επιβιώσει αλλά ο εντοπισμός του στόχου επαφίονταν πλέον μόνο στη δική του κάμερα και την τύχη του. Πετώντας πλέον στις παρυφές του αεροδρομίου διέκρινε τα πυρά των αντιαεροπορικών γύρω από το σκάφος του. Διαπιστώνοντας αδυναμία να εντοπίσει το καταφύγιο αποφάσισε να κατευθύνει το σκάφος του σε έναν από τους δύο αεροδιαδρόμους. Οι συντεταγμένες αμφοτέρων είχαν προτοποθετηθεί στο RKL-233 πριν την απογείωση. Η δική του ζωτική απόφαση, μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτων ήταν η επιλογή ενός από τους δύο. Η σωστή απόφαση ίσως έφερνε το σκάφος του σε πορεία σύγκρουσης με το εχθρικό. Και πράγματι σε λίγα δευτερόλεπτα διέκρινε το στόχο του να τροχοδρομεί στο άκρο του διαδρόμου. Έχοντας ιδρώσει και με ανεβασμένους τους παλμούς επιτάχυνε έχοντας αναλάβει πλέον απόλυτα τον χειρισμό. Κλάσματα δευτερολέπτων τον χώριζαν πλέον από την επιτυχία ή αποτυχία της αποστολής του.
Ξαφνικά το μαχητικό εξαφανίστηκε σε μια μπάλα φωτιάς αλλά το σκάφος του Αϊνάρ εξακολουθούσε να πετάει. Ασυναίσθητα επέλεξε το αυτόματο πρόγραμμα προς το σημείο περισυλλογής καθώς οι συνθήκες δεν του επέτρεπαν την αναζήτηση στόχου ευκαιρίας. Τουλάχιστον να μπορούσε να σώσει το πολύτιμο Μη Επανδρωμένο. Ο στόχος είχε καταστραφεί αλλά η δική του αποστολή είχε αποτύχει.
Ο Αϊνάρ δεν έμαθε ποτέ τον τρόπο καταστροφής του εχθρικού αεροσκάφους. Σε τελευταία ανάλυση αυτός είχε κάνει το καθήκον του εκτελώντας μια υποδειγματική αποστολή στο μέτρο που του αναλογούσε. Αργότερα πληροφορήθηκε ότι επιβραβεύθηκε με 5 πόντους, το 2% της «αξίας» του στόχου. Προφανώς ανάλογα θα επιβραβεύθηκαν και οι «συμπολεμιστές» του.
Αναφορικά για την καταστροφή του εχθρικού αεροσκάφους υπήρξαν διάφορες εικασίες. Μια ισχυρίζονταν ότι βλήθηκε από υπερηχητικό βλήμα που εκτοξεύθηκε από ικανή απόσταση από Μη Επανδρωμένο Αεροσκάφος υψηλών δυνατοτήτων, που βρήκε την ευκαιρία να διεισδύσει μέσα από το «απασχολημένο» δίκτυο αεράμυνας. Μια άλλη όμως εκδοχή έκανε λόγω για το νέο κατασκεύασμα, τη «χελώνα- νάρκη», ένα μικρό ρομποτικό σύστημα, παρόμοιο σε σχήμα και διαστάσεις με χελώνα. Αυτό «απελευθερώνονταν» από στελέχη των ειδικών δυνάμεων ή δολιοφθορείς στην εξωτερική περίμετρο του αεροδρομίου συνοδευόμενο από ένα μικρό ρομποτικό «τυφλοπόντικα» που δημιουργούσε σήραγγες κάτω από τους φράκτες. Μετά από την κοπιαστική του, νυκτερινή πάντα, πορεία αγκιστρώνονταν στην άκρη του αεροδιαδρόμου και ο εκρηκτικός μηχανισμός του ενεργοποιούνταν από τη διατάραξη του αεροσκάφους που απογειώνονταν.
Πραγματικά η εφευρετικότητα του ανθρώπου είναι απεριόριστη ειδικά όταν στα κίνητρα του επεισέρχεται η επιβίωση, ατομική ή εθνική. Η τεχνική νοημοσύνη και τα microsystems απλά απελευθέρωσαν τις δυνατότητες του δίνοντας τη δυνατότητα στα πιο φανταστικά σενάρια και όνειρα να γίνουν πραγματικότητα. Παράλληλα ο πόλεμος έγινε και πάλι εθνική υπόθεση καθώς όλο το έθνος στρατεύεται, έκαστος ανάλογα με τις δυνατότητες του και έκαστος διατρέχει τους κινδύνους που του αναλογούν. Η αντίληψη των χαμηλών αντοχών των κοινωνιών φαίνεται να διαψεύδεται και επιστρέφουμε πάλι στους πόλεμους φθοράς με όλο το έθνος υπό τα όπλα ή μπροστά στις οθόνες ή στα εργαστήρια. Το κομβικό σημείο είναι να αποφύγουμε το αρχικό σοκ. Μετά για όλα τα υπόλοιπα φροντίζει ο ίδιος ο πόλεμος που είναι ο καλύτερος δάσκαλος.
