Ο Βιτάλι Κλίτσκο, πρώην πυγμάχος βαρέων βαρών που τώρα είναι δήμαρχος του Κιέβου, κινήθηκε τον περασμένο μήνα σε πολιτικά επικίνδυνο έδαφος: διατύπωσε διακριτικά την εκτίμηση σε συνέντευξή του ότι η Ουκρανία ίσως χρειαστεί να χάσει γη για να τερματίσει τη μάχη της απέναντι στη Ρωσία.
Ύστερα από κύμα οργισμένων σχολίων στο Διαδίκτυο, αναδιατύπωσε τα σχόλιά του, λέγοντας μέσω Facebook ότι οι «εδαφικές παραχωρήσεις αντιβαίνουν στα εθνικά μας συμφέροντα και πρέπει να πολεμήσουμε κατά της υλοποίησής τους μέχρι τέλους».
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και οι μεσολαβητές του πιστεύουν ότι ο μοναδικός τρόπος για να τερματιστεί ο ρωσικός πόλεμος στην Ουκρανία είναι το Κίεβο να αναγνωρίσει με κάποιο τρόπο ότι δεν θα πάρει πίσω τα ουκρανικά εδάφη που έχουν καταλάβει τα στρατεύματα της Μόσχας μετά την εισβολή.
Αλλά το επεισόδιο με τον Κλίτσκο –μαζί με τη δημοσκόπηση στην οποία είχε πρόσβαση κατ’ αποκλειστικότητα το Reuters– δείχνουν ότι, τρία και πλέον χρόνια μετά την έναρξη του πολέμου, οι Ουκρανοί δεν είναι πρόθυμοι να χάσουν εδάφη από τη Ρωσία με αντάλλαγμα μια συμφωνία για κατάπαυση πυρός.
Η θέση της κοινής γνώμης συχνά βοηθά να εξηγηθεί για ποιο λόγο ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, που αναμένεται να είναι υποψήφιος για επανεκλογή, έχει αντιταχθεί στις πιέσεις του Τραμπ να παραχωρήσει εδάφη στις διαπραγματεύσεις για κατάπαυση πυρός.
Δημοσκόπηση της Gradus Research έδειξε ότι σχεδόν τα τρία τέταρτα του πληθυσμού δεν θεωρούν τις εδαφικές παραχωρήσεις τρόπο τερματισμού του πολέμου.
«Οι περισσότεροι ερωτηθέντες πιστεύουν ότι ο βασικός στόχος της Ρωσίας στον πόλεμο…είναι να έχει πλήρη έλεγχο στη χώρα μας», ανέφερε η Gradus σε σημείωμα σχετικά με τα ευρήματα της δημοσκόπησης. «Οι ουκρανικές εδαφικές παραχωρήσεις δεν θεωρούνται συμβιβασμός ή εγγύηση ειρήνης -το αντίθετο, μπορούν μόνο να ενδυναμώσουν τον επιτιθέμενο».
Η Ρωσία αρνείται ότι επιδιώκει τον έλεγχο της Ουκρανίας αλλά οι δυνάμεις της κατευθύνθηκαν απευθείας στο Κίεβο στη εισβολή τους στην Ουκρανία το 2022 πριν τα ουκρανικά στρατεύματα τις εκδιώξουν από την πρωτεύουσα στις σημερινές τους θέσεις στα νότια και τα ανατολικά.
Η ουκρανική δημοσκόπηση που έγινε αυτή την εβδομάδα δείχνει ότι το 40% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι ακόμα και στην περίπτωση παραχωρήσεων, η ειρήνη θα είναι μόνο προσωρινή και μη βιώσιμη. Το 31% πιστεύει ότι οι παραχωρήσεις δεν θα οδηγήσουν σε ειρήνη, σύμφωνα με την Gradus.
Η Ρωσία ελέγχει πλέον ντε φάκτο περίπου το 20% του ουκρανικού εδάφους, συμπεριλαμβανομένης της χερσονήσου της Κριμαίας την οποία κατέλαβε και προσάρτησε το 2014 καθώς και μεγάλα τμήματα τεσσάρων άλλων περιφερειών στην ανατολική και τη νοτιοανατολική Ουκρανία.
Σύμφωνα με Αμερικανούς διαπραγματευτές, πολλοί από τους Ευρωπαίους συμμάχους της Ουκρανίας, και κάποιοι Ουκρανοί σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις, δηλώνουν ότι η Ουκρανία θα πρέπει να δεχθεί απώλεια εδαφών για να τερματιστεί ο πόλεμος.
Οι Ουκρανοί είναι εξαντλημένοι και αντιμετωπίζουν έναν μεγαλύτερο και ισχυρότερο εχθρό. Οι προσπάθειές τους να απωθήσουν τη Ρωσία στο πεδίο της μάχης έχουν αποτύχει από τον πρώτο χρόνο του πολέμου, και οι δυτικοί εταίροι τους δεν τους έχουν δώσει αρκετή στρατιωτική βοήθεια προκειμένου να επιτύχουν αποφασιστική νίκη.
Ο Ζελένσκι έχει αναγνωρίσει ότι η Ουκρανία δεν μπορεί να ανακτήσει τα εδάφη της με στρατιωτική βία αλλά τονίζει ότι η επίσημη παραχώρηση γης αντιβαίνει στο Σύνταγμα της χώρας.
Η αντίθεση στην παραχώρηση γης έχει αμβλυνθεί όσο συνεχίζεται ο πόλεμος. Στοιχεία από το Διεθνές Ινστιτούτο Κοινωνιολογίας του Κιέβου (KIIS) έδειξαν ότι τον Μάρτιο περίπου το 39% ήταν υπέρ των εδαφικών παραχωρήσεων, συγκριτικά με μόλις το 10% τον Μάιο του 2022.
Ωστόσο, έδειξαν επίσης ότι τον Μάρτιο το 50% των Ουκρανών απέρριπτε την ιδέα παραχώρησης γης στη Ρωσία, συγκριτικά με 51% τον Δεκέμβριο.
Στοιχεία από άλλο φορέα -το Κέντρο Razumkov — από δημοσκόπηση την περίοδο Φεβρουαρίου-Μαρτίου έδειξαν ότι σχεδόν το 82% των ερωτηθέντων είναι κατά της όποιας επίσημης αναγνώρισης των κατεχόμενων εδαφών.
«Ο ορισμός εδαφικών παραχωρήσεων που πάνω από το ήμισυ του πληθυσμού μπορεί να αποδεχθεί με βαριά καρδιά είναι μια ντε φάκτο αναγνώριση της κατοχής χωρίς de-jure αναγνώριση», δήλωσε ο Άντον Χρουσέτσκι από το KIIS, προσθέτοντας ότι η χώρα θα πρέπει να λάβει εγγυήσεις ασφαλείας ως αντάλλαγμα.
Εκτός από τη βραχύβια παρέμβαση του Κλίτσκο, δεν υπήρξαν γνωστές προσωπικότητες της ουκρανικής πολιτικής σκηνής ή της δημόσιας ζωής που να προσπάθησαν να προωθήσουν μια εθνική συζήτηση για την ανάγκη να αναγνωριστεί η απώλεια εδαφών.
Ο Γέβχεν Μάχντα, πολιτικός αναλυτής στο Κίεβο, δήλωσε ότι ο διάλογος μεταξύ της ηγεσίας της χώρας και της κοινωνίας για την παραχώρηση γης είναι απαραίτητος για να εξασφαλιστεί η ευρεία αποδοχή μιας πιθανής συμφωνίας.
«Δυστυχώς, πρέπει να είμαστε ρεαλιστές», δήλωσε ο Μάχντα, για τους όρους μιας συμφωνίας να τερματιστεί ο πόλεμος, ενώ σημείωσε ότι πολλοί Ουκρανοί συνεχίζουν να θεωρούν προδοσία τις συζητήσεις για συμβιβασμό σε σχέση με εδάφη.
