Ευρωπαϊκός προσανατολισμός ή αποκατάσταση των δεσμών με τη Μόσχα; Η Μολδαβία οργανώνει την ερχόμενη Κυριακή μια διπλή ψηφοφορία, προεδρικές εκλογές και ένα δημοψήφισμα για την ένταξη στην ΕΕ, σ’ ένα τοπίο το οποίο περιπλέκεται από τον πόλεμο στη γειτονική Ουκρανία.
Από τη μια πλευρά, η πρόεδρος Μάγια Σάντου, η οποία έχει στρέψει αυτή την πρώην σοβιετική δημοκρατία αποφασιστικά προς τη Δύση, είναι το φαβορί σε μια κούρσα με 11 υποψηφίους.
Από την άλλη, οι ψηφοφόροι καλούνται να αποφανθούν μέσω δημοψηφίσματος αναφορικά με τη συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Όμως οι αρχές προειδοποιούν εναντίον αποπειρών αποσταθεροποίησης εκ μέρους της Ρωσίας, η οποία κατηγορείται ότι θέλει να προκαλέσει τον εκτροχιασμό της διαδικασίας.
Η 52χρονη Σάντου, πρώην οικονομολόγος η οποία έκανε την έκπληξη με την έκταση της νίκης της το 2020, έχει σ’ αυτές τις εκλογές καθαρό πλεονέκτημα.
Πιστώνεται με 36% της πρόθεσης ψήφου στον πρώτο γύρο, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση της μολδαβικής δεξαμενής σκέψης WatchDog. Οι ειδικοί στοιχηματίζουν σε «πιθανή» νίκη της στο δεύτερο γύρο στις 3 Νοεμβρίου.
Σύμφωνα με την πρόεδρο, η οποία στα τέσσερα χρόνια της θητείας της έχει αυξήσει το διεθνές κύρος της και έχει επιτύχει την έναρξη διαπραγματεύσεων με την ΕΕ, «δεν είναι δυνατό να σταματήσουμε στα μισά του δρόμου». Με εξαίρεση τους διεφθαρμένους ολιγάρχες, «η γενιά μας έχει την αποστολή να ολοκληρώσει μια ελεύθερη και δημοκρατική Μολδαβία μέσα στη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια», υπογραμμίζει.
Απέναντί της, ο Αλεξάντρ Στοϊανόγκλο, ένας 57χρονος πρώην εισαγγελέας που υποστηρίζεται από τους φιλορώσους σοσιαλιστές, καταγράφει στις δημοσκοπήσεις 10%.
Ο Στοϊανόγκλο ζητάει «να αποκατασταθεί η δικαιοσύνη» έναντι «του εκφοβισμού» που ασκείται από την εξουσία, η οποία είναι έτοιμη, σύμφωνα με την αντιπολίτευση, να κακομεταχειριστεί τα δικαιώματα στο όνομα της μάχης εναντίον της ρωσικής απειλής.
Όσο για το δημοψήφισμα που έχει στόχο να εγγράψει στο Σύνταγμα το στόχο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, σχεδόν 54% λένε πως υποστηρίζουν το στόχο αυτό και 35% τάσσονται εναντίον, με σχεδόν τους μισούς να θεωρούν τη Ρωσία απειλή, σύμφωνα με την ίδια δημοσκόπηση.
«Υπάρχουν πολλά ψέματα και γνωρίζουμε ότι η Ρωσία επενδύει τεράστια ποσά χρημάτων στην προπαγάνδα εδώ», λέει στο Γαλλικό Πρακτορείο η Ογκουστίνα Ντόγκοτ, μια 23χρονη ηλεκτρολόγος περαστική από το Κισινάου. Καθώς έχει πάει να ζήσει στο Βέλγιο, βλέπει «τις συνθήκες της ζωής μέσα στην ΕΕ» και θέλει «το ίδιο πράγμα» για τη χώρα στην οποία γεννήθηκε.
Ανάμεσα σε ψευδείς πληροφορίες και ένα μαζικό σύστημα εξαγοράς ψήφων, «οι ρωσικές επεμβάσεις έχουν φθάσει σε επίπεδο που δεν έχει προηγούμενο», επισημαίνεται σε μελέτη του New Strategy Center, που έχει την έδρα του στη Ρουμανία. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, η Ρωσία «άλλαξε στρατηγική χρησιμοποιώντας ένα πλήθος υποψηφίων, μερικοί από τους οποίους δηλώνουν φιλοευρωπαίοι, για να διεξαγάγει μια περίπλοκη εκστρατεία παραπληροφόρησης» με στόχο κυρίως το δημοψήφισμα, το ποσοστό συμμετοχής στο οποίο θα είναι σημαντικό.
Τα φιλορωσικά κόμματα διεξάγουν μια εκστρατεία μποϊκοτάζ και, αν το όριο του 33% των εγγεγραμμένων, που είναι απαραίτητο για να είναι έγκυρα τα αποτελέσματα, δεν επιτευχθεί, ο ευρωπαϊκός δρόμος της Μολδαβίας θα αμφισβητηθεί.
«Η τελική μάχη θα είναι οι βουλευτικές του 2025», οι οποίες είναι σ’ αυτό το στάδιο πολύ αβέβαιες, σχολιάζει ο Βαλέριου Πάσα, αναλυτής της WatchDog.
Στην εκστρατεία των φιλορωσικών κομμάτων υπέρ του μποϊκοτάζ συμμετέχει ο εξόριστος ολιγάρχης Ιλάν Σορ, ο οποίος καταδικάσθηκε ερήμην πέρυσι για απάτη. Μέσω του Telegram, επιτίθεται τακτικά από τη Μόσχα «στο αστυνομικό κράτος» της Μολδαβίας, που έχει γίνει, σύμφωνα με τον ίδιο, μια «υπάκουη μαριονέτα» της Δύσης.
Εκτός απ’ αυτό τον «υβριδικό πόλεμο» που καταγγέλλεται από την Ουάσινγκτον μέχρι το Παρίσι, η Μολδαβία πρέπει να συμβιβαστεί με την εδώ και δεκαετίες παρουσία ρωσικών στρατευμάτων στην αυτονομιστική περιφέρεια της Υπερδνειστερίας.
Μετά την έναρξη, το Φεβρουάριο 2022, της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία, οι φόβοι για μια επέκταση της σύγκρουσης ήταν ζωηροί. Διότι η Μολδαβία, μια μικρή και φτωχή χώρα 2,6 εκατομμυρίων κατοίκων, υπέστη πλήρως τις συνέπειες, ιδιαίτερα στο ενεργειακό επίπεδο.
«Ο πόλεμος ήταν πηγή θεμελιώδους ανησυχίας για τους Μολδαβούς, όμως ταυτόχρονα επιτάχυνε επίσης παραδόξως αξιοσημείωτα την ιστορία», υπογραμμίζει ο γάλλος πολιτειολόγος Φλοράν Παρμαντιέ, ειδικός για την περιοχή.
Έκτοτε η Μολδαβία μείωσε την εξάρτησή της από τη Μόσχα.
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν μετέβη το Μάιο στο Κισινάου, πριν από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν που το επισκέφθηκε πρόσφατα, και ανακοίνωσε αρωγή ρεκόρ ύψους 1,8 δισεκατομμυρίου ευρώ.
Η βοήθεια αυτή θα ενισχύσει την ανθεκτικότητα της χώρας μπροστά στη διαρκή «αναταραχή» που δημιουργείται από τη Μόσχα, υπογραμμίζει ο Παρμαντιέ, ο οποίος αποκλείει το ενδεχόμενο ενός πραξικοπήματος.
