Το πως δομείς άμυνα “τρέχοντας” διδάσκει η Εσθονία: η οποία προ ημερών παρέλαβε τους αντιπλοϊκούς πυραύλους Blue Spear (αναφέρεται κιόλας πως ήδη πέτυχε αρχική επιχειρησιακή ετοιμότητα), καλύπτοντας τη Βαλτική Θάλασσα από κάθε ναυτική απειλή.
Η εσθονική κινητοποίηση για ναυτική/παράκτια άμυνα έγινε μετά την ολοένα αυξανόμενη ένταση στις σχέσεις της με τη Ρωσία, όπως και την κινητοποίηση που είχε κάνει η Μόσχα στα σύνορα με της Ουκρανία (που κατέληξε αργότερα στην εισβολή).
Έτσι το 2020 η Εσθονία ξεκίνησε τις επαφές για να προμηθευθεί ένα επάκτιο σύστημα αντιπλοϊκών πυραύλων, με εκτόξευση από φορτηγά, με μεγάλη εμβέλεια, ώστε να μπορεί να ελέγξει το μεγαλύτερο μέρος της Βαλτικής Θάλασσας. Στους ενδιαφερόμενους για την εσθονική απαίτηση ήταν η Σουηδία με τον πύραυλο RBS-15 Mk 3/4 της Saab, οι ΗΠΑ με τον Harpoon και η Νορβηγία με τον NSM της Kongsberg, όπως και το Ισραήλ με τον Blue Spear της Israel Aerospace Industries. Τελικά η Εσθονία προτίμησε τον τελευταίο, παρότι το πιο λογικό ήταν να στραφεί στα ευρωπαικής κατασκευής και αποδεδειγμένα υψηλών επιδόσεων RBS-15 ή NSM.
Η επιλογή πάντως του Blue Spear δεν είναι χωρίς υπόβαθρο. Το σύστημα βασίζεται στην οικογένεια βλημάτων Gabriel της IAI, τα οποία έχουν προϊστορία από τη δεκαετία του 1960 με το Ισραήλ και έχουν δει πολεμική δράση στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ. Η ΙΑΙ εξέλιξε τον Gabriel σε επόμενα μοντέλα ενώ πέτυχε και αρκετές πωλήσεις (σε Νότια Αφρική, Μεξικό, Ταιβάν, Εκουαδόρ κ.α.). Το τελευταίο μοντέλο είναι ο Blue Spear 5G, που εξελίχθηκε σε συνεργασία με την σιγκαπουριανή αμυντική εταιρεία ST Engineering (έχει γίνει μια κοινοπραξία με το όνομα Proteus Advanced Systems), καθώς θα εξοπλίσει τις έξι φρεγάτες κλάσης Formidable της ασιατικής χώρας.
Το όπλο είναι βάρους 1.250 κιλών με εκρηκτική κεφαλή 150 κιλών, υψηλής υποηχητικής ταχύτητας με ικανότητα sea skimming (πτήση σε πολύ χαμηλό ύψος πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας), ενώ η τυπική εμβέλεια αναφέρεται στα 290 χιλιόμετρα, αλλά μάλλον είναι παραπάνω. Διαθέτει ενεργό ερευνητή ραντάρ, σύστημα αδρανειακής πλοήγησης, μπορεί να δεχθεί δεδομένα διόρθωσης πορείας κατά την πτήση, ενώ έχει αντοχή σε ηλεκτρονικά αντίμετρα. Ακόμη, ως πύραυλος cruise, μπορεί να αξιοποιηθεί για πλήγματα κατά στόχων ξηράς, οπότε η χρησιμότητα του είναι πολύ μεγαλύτερη της παράκτιας άμυνας.
Η Εσθονία έκανε την παραγγελία τον Οκτώβριο του 2021, με κόστος που αναφέρεται στα 46 εκατ. δολάρια, και παρέλαβε προ ημερών όπως είπαμε, δηλαδή μέσα σε μόλις 2 χρόνια. Πήρε μάλιστα και μια μικρή βιομηχανική συμμετοχή, καθώς το φορτηγό-φορέας εκτόξευσης θα μετασκευαστεί από την τοπική εταιρεία Pro Lift OU.
Επιστρέφουμε στην αρχική μας παρατήρηση: Η μικρή χώρα της Βαλτικής είδε μια αμυντική της ανάγκη, διάλεξε ένα κατάλληλο σύστημα, ολοκλήρωσε την παραγγελία και την παραλαβή σε πολύ μικρό χρόνο και εντός του 2024 θα μπορεί να προσθέσει μια ισχυρή παράκτια άμυνα στο οπλοστάσιο της, αλλά και ικανότητα προσβολής στόχων σε βάθος εντός Ρωσίας (αυτή προβάλλει ως απειλή). Υποθέτουμε βέβαια πως υπήρξε και “πουσάρισμα” από τους προμηθευτές, Ισραήλ και Σιγκαπούρη, καθώς οι αρχικές πληροφορίες έλεγαν πως τα όπλα θα παραδοθούν το 2026. Αλλά σε μια εποχή μαζικών εξοπλισμών, όλοι οι κατασκευαστές θέλουν να “δείξουν” τα νέα μοντέλα και προϊόντα τους σε εφαρμογή και επιχειρησιακά έτοιμα, για να πείσουν και άλλους ενδιαφερόμενους.
Δίδαγμα για την Ελλάδα; Εμείς έχουμε κάνει εδώ και χρόνια την κίνηση αγοράς επάκτιων συστοιχιών Exocet, άρα έχουμε και πολύ μεγαλύτερη τεχνογνωσία, η Κύπρος πρόσφατα ακολούθησε στον ίδιο δρόμο. Άρα μια ενίσχυση στον συγκεκριμένο τομέα, που κρίνεται απαραίτητη, ώστε να αυξηθεί ο έλεγχος μας και η απαγόρευση περιοχής στις θαλάσσιες ζώνες κυριαρχίας και ενδιαφέροντος μας πρέπει και μπορεί να γίνει εξίσου γρήγορα.
Να πούμε ως κατακλείδα πως τέτοια συστήματα επάκτιας άμυνας δεν είναι πανάκεια και δεν υποκαθιστούν την ανάγκη για ισχυρό ναυτικό. Αλλά σίγουρα καλύπτουν ανάγκες, πολλαπλασιάζουν την απειλή, διευρύνουν τον “προβληματισμό” της απέναντι πλευράς, ενώ αποτελούν και όπλο “πρώτου χτυπήματος” κατά στόχων ξηράς, λιμένων, κ.λπ. επιτρέποντας την διεύρυνση των σεναρίων δράσης κάθε χώρας.
