Ο ρωσικός στόλος των αδερφών Ορλώφ καταναυμαχεί τον οθωμανικό στο ακρωτήριο του Τσεσμέ, ανατολικά της Χίου. Πρόκειται για την κορύφωση της υποκινούμενης από τη Μεγάλη Αικατερίνη της Ρωσίας επανάστασης στην Ελλάδα, αλλά και το κύκνειο άσμα της.
Με την έναρξη του ρωσοτουρκικού πολέμου του 1768, η Ρωσία έστειλε μια ισχυρή Μοίρα του στόλου της Βαλτικής στη Μεσόγειο, προκειμένου να δημιουργήσει αναταραχή, να αποτραβήξει οθωμανικά στρατεύματα από το μέτωπο και κυρίως τον ισχυρό τους στόλο από τη Μαύρη θάλασσα, όπου οι ρωσικές άμυνες ήταν ασθενείς. Στο έργο αυτό, η Μεγάλη Αικατερίνη εμπιστεύθηκε τον εξ απορρήτων, εραστή της και αρχισυνωμότη στην ανατροπή του συζύγου της (τσάρου Πέτρου του 3ου), κόμη Αλέξεϊ Ορλώφ, και στον αδελφό του Φιόντορ.
Ο Αλέξεϊ Ορλώφ με στόλο και στρατό (υπό τη διοίκηση των ναυάρχων Γκριγκόρυ Σπιρίντωφ και Τζον Έλφινστοουν) ξεσήκωσε επαναστάσεις που απελευθέρωσαν τον Μωριά και το μεγαλύτερο μέρος της Κρήτης και στη συνέχεια κινήθηκε προς το Αιγαίο. Η συνάντηση με τον Οθωμανικό στόλο έγινε στα στενά της Χίουτο 1770, όπου τα 12 ρωσικά πολεμικά αντιμετώπισαν 28 τουρκικά, 13 γαλέρες και 32 ελαφρύτερα σκάφη.
Η σύγκρουση κράτησε τρείς μέρες και με την απώλεια ενός πολεμικού (Sv. Evstafii), τριών πυρπολικών και 550-600 ανδρών, οι Ρώσοι κατέστρεψαν τους αντιπάλους τους (που έχασαν 69 πλοία και είχαν απώλειες άνω των 8.000 ανδρών). Η νίκη στο Τσεσμέ συνέπεσε με την αποφασιστική νίκη του ρωσικού στρατού στη μάχη του ποταμού Λάργα, στη Μολδοβλαχία. Ήταν η μεγαλύτερη καταστροφή τουρκικού στόλου από την ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571), αλλά όχι και η τελευταία.
Η συνέχεια στο Military History