Επιχείρηση ‘Algeciras’, οι Αργεντίνοι κομάντος χτυπούν στο Γιβραλτάρ

Στις 4 Μαΐου του 1982 ο Manuel Rojas, ιδιοκτήτης ενός γραφείου ενοικίασης αυτοκινήτων στην ισπανική πόλη Algeciras δίπλα στο Γιβραλτάρ παρατήρησε κάτι περίεργο. Ένας νέος πελάτης από το εξωτερικό ερχόταν ξανά και ξανά ενοικιάζοντας το ίδιο αυτοκίνητο, ενώ ήταν σαφές ότι ταυτόχρονα ενοικίαζε αυτοκίνητα και από άλλα γραφεία και πλήρωνε πάντα με δολάρια.
Η συμπεριφορά αυτή παρέπεμπε σε ληστές και όντως κάποιοι ληστές από τη Νότιο Αμερική είχαν πρόσφατα ληστέψει μια τοπική τράπεζα, έτσι ο Rojas ειδοποίησε την αστυνομία. Οι αστυνομικοί του είπαν την επόμενη φορά που θα παρουσιαζόταν ο πελάτης να τον κρατήσει όσο γινόταν περισσότερο μέχρι να έρθουν εκεί.
Και έτσι έγινε, η αστυνομία ήρθε από το γραφείο του, συνέλαβε τον πελάτη κι έναν συνεργό του και στη συνέχεια πήγαν από το ξενοδοχείο τους και συνέλαβαν κι άλλους δύο συντρόφους τους. Η έρευνα στα δωμάτιά τους αποκάλυψε κάτι πρωτοφανές: δύο νάρκες “πεταλίδες” εξαιρετικής ισχύος.

Κάτω από την πίεση της ανάκρισης ένας από τους συλληφθέντες “έσπασε” και ομολόγησε τα πάντα: οι άνδρες ήταν κομάντος της Αργεντινής και σκόπευαν να πραγματοποιήσουν μια παράτολμη επιχείρηση κατά βρετανικών πολεμικών πλοίων. Η σύλληψή τους ήρθε λίγες μόνο ώρες πριν ξεκινήσουν μυστικά να διασχίσουν τον κόλπο με στόχο τα πολεμικά της χώρας με την οποία ήταν σε πόλεμο στο βράχο του Γιβραλτάρ.
Η “επιχείρηση Algeciras” αποτελούσε έμπνευση του αρχηγού του Αργεντινού Ναυτικού, ναυάρχου Jorge Anaya, και ταυτόχρονα ενός από τους πρωτεργάτες της Χούντας της χώρας. Την Άνοιξη του ίδιου έτους, όταν η Αργεντινή κινήθηκε και κατέλαβε τα βρετανικά νησιά των Falklands, δεν περίμενε πως η Βρετανία βυθισμένη τότε και η ίδια σε βαθιά πολιτική, κοινωνική και οικονομική κρίση, θα αντιδρούσε τόσο δυναμικά.
Παρά το γεγονός ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν ήταν η παγκόσμια υπερδύναμη που ήταν κάποτε, μπορούσε ακόμα να συγκεντρώσει σαφώς περισσότερη δύναμη και σύγχρονη τεχνολογία από ότι η Αργεντινή. Οι τελευταίοι υπολόγιζαν πολύ στον παράγοντα “απόσταση”: τα Falklands ήταν 7,650 μίλια μακρυά από τη Βρετανία αλλά μόλις 300 μίλια από τις ακτές της Αργεντινής. Αυτό πρακτικά σήμαινε πως μόνο μέρος της βρετανικής ισχύος μπορούσε να κάνει το μακρύ ταξίδι και να αντέξει τις καιρικές συνθήκες από τα βρετανικά νησιά.

Στο μυαλό του ναυάρχου Anaya οργανώνοντας μια σειρά επιθέσεων κατά βρετανικών στόχων σε ευρωπαϊκό έδαφος θα μπορούσε να περισπάσει την προσοχή και τις δυνάμεις της Μεγάλης Βρετανίας που θα ανάγκαζε να εμπλέξει δυνάμεις και πόρους για την προστασία τους, δυνάμεις που θα έλειπαν από την μεγάλη προσπάθεια. Θέλοντας, όμως, ταυτόχρονα να αποφύγει και τις νομικές συνέπειες ενός τέτοιου εγχειρήματος κράτησε το σχέδιο μυστικό από τα άλλα μέλη της Χούντας που κυβερνούσε τότε την Αργεντινή και ανέθεσε το έργο σε μια επίλεκτη ομάδα βατραχανθρώπων για να οργανώσει και να εκτελέσει τις επιθέσεις “ανεπίσημα”. Σε περίπτωση αποτυχίας, μπορούσαν πάντα να προσποιηθούν πως ήταν μια “μεμονωμένη” πράξη Αργεντίνων πατριωτών.
Αν όλα αυτά ακούγονται σαν σενάριο ταινίας κατασκοπείας, η συνέχεια είναι ακόμα πιο ενδιαφέρουσα: επικεφαλής της επιχείρησης ήταν όχι κάποιος Αργεντίνος αξιωματικός αλλά ένας αριστεριστής τρομοκράτης οπαδός του Χουάν Περόν, ο Máximo Nicoletti, υπεύθυνος για σειρά βομβιστικών επιθέσεων που ήδη είχαν βυθίσει τρία αργεντινά πλοία και κόντεψε να σκοτώσει τον προκάτοχο του Anaya στην ηγεσία του Ναυτικού.
Γιος Ιταλού βατραχανθρώπου με πλούσια δράση στην Decima Mas, βυθίζοντας και καταστρέφοντας βρετανικά πλοία στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Nicoletti ήταν άξιος συνεχιστής της “οικογενειακής παράδοσης” μαθαίνοντας για τη χρήση εκρηκτικών και εκτελώντας πολλές επιθέσεις κατά των αρχών για λογιαριασμό της Περονικής οργάνωσης ‘Montoneros’.

Την 1 Νοεμβρίου 1974, ο Nicoletti τοποθέτησε βόμβα και ανατίναξε το προσωπικό γιωτ του γενικού επιθεωρητή της αστυνομίας της Αργεντινής σκοτώνοντάς τον. Το επόμενο έτος τοποθέτησε 80 κιλά εκρηκτικών κάτω από την καρίνα του αντιτορπιλικού ‘Santísima Trinidad’, κλάσης Type 45 που ναυπηγείτο εκείνη την περίοδο με βρετανική άδεια στην Αργεντινή. Οι ζημιές που του προκάλεσε καθυστέρησαν την αποπεράτωσή του για έναν ολόκληρο χρόνο. Μια τρίτη επίθεση, ξανά σε ιδιωτικό γιωτ, είχε στόχο τον αρχηγό του Ναυτικού που μόλις που γλύτωσε τη ζωή του.
Ο Nicoletti τελικά εντοπίστηκε, κυκλώθηκε και συνελήφθη από την ειδική ομάδα “Μηχανικού” του Ναυτικού, ειδικά εκπαιδευμένη στην εξάρθρωση τρομοκρατικών παραγόντων. Αντί όμως για μια “βόλτα αναψυχής” με αεροσκάφος πάνω από τον Ατλαντικό, κάποιοι στη μονάδα αναγνώρισαν τα ταλέντα του και του προσέφεραν μια νέα ευκαιρία συνεργασίας. Με την έναρξη του πολέμου του 1982, ο Nicoletti “ενεργοποιήθηκε” από το Μαϊάμι που είχε μετακομίσει, δύο ακόμη παλιοί του σύντροφοι απελευθερώθηκαν από τα κρατητήρια και μαζί με τον “χειριστή” του, πρώην αξιωματικό και κατάσκοπο Héctor Rosales, πέταξαν από την Αργεντινή στο Παρίσι κι από εκεί στην Ισπανία οργανώνοντας την επιχείρηση. Στις βαλίτσες τους είχαν καλοφτιαγμένα ψεύτικα διαβατήρια, στρατιωτικές στολές κατάδυσης και πολλά αμερικανικά δολάρια σε μετρητά.
Λίγο αργότερα, δύο ναυτικές νάρκες τύπου “πεταλίδας” των 75 κιλών έφτασαν με διπλωματικό σάκο από το Μπουένος Άιρες στην πρεσβεία της χώρας στη Μαδρίτη, που οι δολιοφθορείς παρέλαβαν χωρίς πρόβλημα. Η μετακίνησή τους, όμως, στη βάση της επιχείρησης στην Algeciras ήταν άλλο θέμα. Τις μέρες εκείνες, στη Μαδρίτη γινόταν το παγκόσμιο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου και τα αστυνομικά μέτρα ήταν “δρακόντεια” από τον φόβο χτυπημάτων της βασκικής οργάνωσης ΕΤΑ. Η ομάδα χωρίστηκε σερ τρία αυτοκίνητα και διατηρώντας οπτική επαφή μεταξύ τους έκαναν πολλές παρακάμψεις από δευτερεύοντες δρόμους και στενά αποφεύγοντας τα μπλόκα της αστυνομίας ορισμένες φορές κυριολεκτικά στο τσακ.

Όταν η ομάδα συγκεντρώθηκε στην Algeciras, το ζητούμενο ήταν πλέον η επιλογή του στόχου. Η ομάδα ενοικίασε μια βάρκα δήθεν για ψάρεμα με την οποία θα μετέφεραν τις νάρκες και τους ίδιους την ημέρα του χτυπήματος και άρχισαν τις αναγνωρίσεις. Με τον πόλεμο να έχει αρχίσει, τα μέτρα ασφαλείας στον βράχο του Γιβλαρτάρ ήταν αρκετά χαλαρά.
Το πρώτο πλοίο που εντοπίστηκε ήταν ένα βρετανικό ναρκοθηρικό που απορρίφθηκε γρήγορα καθώς δεν θεωρήθηκε ότι άξιζε τον κόπο. Ο Nicoletti είχε την ιδέα να βυθίσουν ένα μεγάλο εμπορικό μιας οποιασδήποτε ουδέτερης χώρας κλείνοντας τη δίοδο του Γιβραλτάρ εντελώς αλλά ο Anaya το απέκλεισε κατηγορηματικά. Σαν κίνηση δεν θεώρησε μάλλον ότι κλείνοντας το ναυτικό πέρασμα της Μεσογείου για όλους θα βοηθούσε τη θέση της Αργεντινής.
Τότε, στις 2 Μαΐου, η φρεγάτα HMS Ariadne, ένα πολεμικό κλάσης “Leander” 3,482 τόνων, μπήκε στο λιμάνι και αγκυροβόλησε κάτω από τον “Βράχο”. Ο Anaya καθυστέρησε αρχικά να εγκρίνει τον στόχο, καθώς οι ΗΠΑ είχαν ξεκινήσει μυστική διαμεσολάβηση για την επίλυση της κρίσης και δεν ήθελε να χαλάσει το κλίμα εναντίον τους. Ωστόσο, την ίδια νύχτα το βρετανικό υποβρύχιο HMS Conqueror βύθισε το καταδρομικό ARA Belgrano με απώλεια 323 Αργεντίνων ναυτικών. Ο κύβος ερρίφθη!
Το επόμενο πρωΐ, της 3ης Μαΐου ο Anaya έδωσε το “πράσινο φως” για την επιχείρηση. Η ομάδα προετοιμάστηκε για δράση. Το ίδιο βράδυ θα προσέγγιζαν με τη βάρκα, θα κολυμπούσαν ως το πλοίο, θα κολλούσαν τις νάρκες στα ύφαλα του “Ariadne” και αν όλα πήγαιναν καλά, θα το βύθιζαν. “ΑΝ” όλα πήγαιναν καλά. Όμως, αντί αυτών, ο Rojas.
H καχυποψία του εμπόρου αυτοκινήτων έστειλε την αστυνομία κατευθείαν στην ομάδα των σαμποτέρ και την ιστορία στα αζήτητα. Χρόνια μετά, ο Βρετανός πολιτικός Rupert Allasson θα ισχυριζόταν πως οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες είχαν υποκλέψει τις κωδικοποιημένες επικοινωνίες του Anaya με την ομάδα στην Algeciras και έχοντας υποψιαστεί τί συνέβαινε, ειδοποίησαν εκείνοι την αστυνομία.

Ωστόσο, αυτή η εξήγηση έχει κενά. Η σύλληψη του Nicoletti και της ομάδας του έφερνε την ισπανική αστυνομία σε δύσκολη θέση. Η Ισπανία δεν ήταν σίγουρα και η πιο φιλική χώρα έναντι της Βρετανίας, με το ζήτημα της κυριότητας του Γιβραλτάρ να δηλητηριάζει τη σχέση τους εδώ και 300 χρόνια. Παρόλα αυτά, η χώρα μόλις είχε γίνει μέλος του ΝΑΤΟ και συνεπώς επίσημα σύμμαχος της Βρετανίας. Επίσης, είχε ένα παγκόσμιο κύπελο να φιλοξενήσει και η αποκάλυψη βομβιστών με 150 κιλά εκρηκτικά δεν ήταν και η καλύτερη διαφήμιση εκείνη την ώρα. Από την άλλη, δεν ήθελαν να δώσουν λαβές ότι υποστήριζαν ανοιχτά και την Αργεντινή, βοηθώντας ή καλύπτοντας πολεμικές ή χειρότερα τρομοκρατικές επιχειρήσεις.
Έτσι, όλοι συμφώνησαν πως το καλύτερο θα ήταν να αντιπαρέλθουν το ζήτημα “αθόρυβα”. Χωρίς να γίνει κάποια αποκάλυψη, ο Nicoletti και οι σύντροφοί του, αφού πρώτα αφόπλισαν τα εκρηκτικά, πλήρωσαν τους πάντες, παρέλαβαν τα πλυμένα ρούχα τους από το καθαριστήριο και κέρασαν τους αστυνομικούς που τους συνόδευαν, μεταφέρθηκαν στα Κανάρια νησιά και από εκεί πέταξαν για το Μπουένος Άιρες.
Το αναπόδραστο ‘What if’ της ιστορίας είναι τί επιπτώσεις θα είχε η επιτυχία μιας τέτοιας επιχείρησης: η απώλεια ενός αντιτορπιλικού δεν θα επηρέαζε την πορεία του πολέμου σίγουρα αλλά θα είχε οπωσδήποτε αποτελέσματα. Η αίσθηση πως το Βρετανικό Ναυτικό δεν ήταν πουθενά ασφαλές και οι Αργεντίνοι είχαν την ικανότητα να χτυπήσουν παντού στην υδρόγειο θα αύξανε το ειδικό βάρος της Αργεντινής σε διεθνές επίπεδο, θα ικανοποιούσε κάπως το περί δικαίου αίσθημα του πληθυσμού στο εσωτερικό της χώρας μετά τη βύθιιση του “Belgrano” και θα ανέβαζε κάπως τον πήχυ.
Από την άλλη, η απώλεια ενός πολεμικού που μετέφερε πλήρωμα 223 ανδρών, αρκετοί από τους οποίους θα σκοτώνονταν από την έκρηξη, θα πυροδοτούσε πράξεις αντεκδίκησης από την πλευρά των Βρετανών που θα ήταν πιο επιθετικοί και θα επιδίωκαν τη ρεβάνς. Σε κάθε περίπτωση, αυτό είναι κάτι που δεν θα μάθουμε ποτέ. Καλύτερα ίσως!
Πηγή