Η ΠΑ εδώ και αρκετά χρόνια μας έχει «συνηθίσει» να φέρνει πρωτιές από αεροπορικές ασκήσεις του ΝΑΤΟ στο εξωτερικό. Εξαίρεση δεν αποτέλεσε ούτε η πρώτη άσκηση TLP του 2019, στην οποία διακρίθηκε η 337 Μοίρα «ΦΑΝΤΑΣΜΑ» με έδρα την 110ΠΜ στη Λάρισα. Ενδιαφέρον όμως έχει να δούμε τι ακριβώς σημαίνει το TLP για τις απαιτήσεις που έχει απο τους συμμετέχοντες αεροπόρους και γιατί η διακριση της 337Μ έχει ξεχωριστή σημασία (δεδομένων των συγκεκριμένων συνθηκών που δημιουργήθηκαν από την πλευρά των τύπων μαχητικών αεροσκαφών που συμμετείχαν).
Πετώντας μαζί αλλά και εναντίον μαχητικών F-15E Stike Eagle, Eurofighter, Rafale F/A-18A+ αλλά και F-16 από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ισπανία και το Βέλγιο, τα ελληνικά F-16C/D Block 52+ Fighting Falcon της 337Μ, έκλεψαν κυριολεκτικά τις εντυπώσεις με τις άριστες επιδόσεις των ιπταμένων τους.
Ένας εξ αυτών, ο Σμηναγός (Ι) Βασίλης Κοντόπουλος ανακηρύχθηκε ως «Best Warrior» της εκπαιδευτικής σειράς του TLP (δηλαδή ως ο καλύτερος πιλότος στην κορυφαία άσκηση του ΝΑΤΟ) ο οποίος μαζί με άλλους 6 ιπταμένους και 32 τεχνικούς της 337Μ, μεταστάθμευσαν στην αεροπορική βάση του Albacete στην Ισπανία. Από εκεί συμμετείχαν για περίοδο 3 εβδομάδων σε σειρά απαιτητικών αποστολών στις οποίες δοκιμάστηκαν μαζί με την ελίτ των αεροπόρων του ΝΑΤΟ.
Η μεταστάθμευση
Η 337Μ συμμετείχε με 4 μαχητικά F-16C/D Block 52+ Fighting Falcon εκ των οποίων τα 3 ήταν μονοθέσια και ένα ήταν διθέσιο ενώ απαιτήθηκαν 2 πτήσεις μεταγωγικών α/φων C-130H Hercules της 356ΜΤΜ, προκειμένου να μεταφερθούν τα μέλη της Μοίρας με όλη την απαραίτητη υποδομή και εφόδια που απαιτεί μια τέτοια μεταστάθμευση εκτός Ελλάδος.
Το ελληνικό κλιμάκιο οργανώθηκε άμεσα και σε ελάχιστο χρόνο ήταν έτοιμο να ξεκινήσει επιχειρήσεις στο πλαίσιο του TLP μαζί με τα πληρώματα των υπόλοιπων χωρών που συμμετέχουν, ώστε να εκτελεστεί μια εκπαίδευση που πλησιάζει σε μεγάλο βαθμό τις συνθήκες και απαιτήσεις πραγματικών αεροπορικών επιχειρήσεων σε πολεμική περίοδο.
Σκοπός του TLP είναι να παρέχει εκπαίδευση σε ικανότητες διοίκησης και πτητική εκπαίδευση σε ιπταμένους, προκειμένου αυτοί να πιστοποιηθούν ως Αρχηγοί Αποστολής (Mission Commanders) και τελικά να είναι ικανοί να ηγηθούν μεγάλων σχηματισμών μαχητικών αεροσκαφών (γνωστά την αεροπορική ορολογία ως COMAO).
Πρόκειται όπως αντιλαμβάνεται κανείς για ένα αρκετά υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης όπου νατοϊκοί ιπτάμενοι – με πτητική εμπειρία άνω των 500 ωρών – εκπαιδεύονται στο τακτικό κομμάτι επιχειρησιακών αποστολών με μεγάλο αριθμό αεροσκαφών με απεικόνιση εχθρικών απειλών. Για το λόγο αυτό το TLP θεωρείται ως μια από τις καλύτερες εκπαιδευτικές δραστηριότητες του ΝΑΤΟ και είναι προφανής η αξία της αναγνώρισης για όσους πετύχουν κάτι τέτοιο στις τάξεις του.
«Χτίζοντας» COMAO με τους καλύτερους του ΝΑΤΟ
Τα COMAO (Composite Air Operations) θεωρούνται ως οι πλέον σύνθετες και απαιτητικές αεροπορικές μορφές επιχειρήσεων με υψηλές απαιτήσεις και γνώσεις από τους αεροπόρους που συμμετέχουν σε αυτά. Γι αυτό το σκοπό το ΝΑΤΟ συγκρότησε το TLP προκειμένου μέσα σε ένα κοινό πλαίσιο, οι ιπτάμενοι των συμμαχικών χωρών να βελτιώσουν τη διαλειτουργικότητα με εκπαίδευση σε κοινές τακτικές και ικανότητες ενώ ταυτόχρονα δοκιμάζονται και νέες.
Στο TLP επιτυγχάνεται επίσης η ελεύθερη ανταλλαγή πληροφοριών για οπλικά συστήματα και τακτικές ανάμεσα στις συμμετέχουσες αεροπορικές δυνάμεις, παρέχοντας ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον όπου ενθαρρύνεται η συζήτηση – ανάπτυξη πολυεθνικών τακτικών και η καλύτερη μέθοδος εφαρμογής τους στο πλαίσιο μικτών σχηματισμών με διαφορετικούς τύπους μαχητικών αεροσκαφών (COMAO).
Σε επίπεδο ακαδημαϊκής προσέγγισης επιδιώκεται η επέκταση ικανότητας ιπταμένων όχι μόνο μέσω της εκμάθησης των καθηκόντων ενός Διοικητή Αποστολής (MC) αλλά και σε κάθε πτυχή σχεδιασμού COMAO. Αυτό περιλαμβάνει την ενσωμάτωση επιθετικών ικανοτήτων μέσα σε ένα πακέτο κρούσης. Επιπλέον δίνεται έμφαση και στον σχεδιασμό τακτικών που θεωρούνται καλύτερες με γνώμονα τις δυνατότητες αλλά και περιορισμούς κάθε τύπου οπλικού συστήματος.
Οι Έλληνες χειριστές μαζί με τους νατοϊκούς συναδέλφους τους συμμετείχαν συνολικά σε 15 προσεκτικά σχεδιασμένες αεροπορικές αποστολές. Σκοπός τους είναι κάθε φορά να «προκαλούν» τους εκπαιδευόμενους να αναπτύξουν τις ικανότητες ηγεσίας – τόσο σε επίπεδο σχεδιασμού – όσο και σε επίπεδο πτητικής ικανότητας.
Στο πλαίσιο αυτό οι ιπτάμενοι της 337Μ, εκπαιδεύτηκαν σε όλα τα στάδια πολύπλοκων αεροπορικών επιχειρήσεων (COMAO) Mission Planing), από το στάδιο του σχεδιασμού και της προετοιμασίας ενημέρωσης (preflight Briefing) μέχρι την εκτέλεση στον αέρα και φυσικά την διεξοδική απενημέρωση (debriefing) μετά το πέρας αυτής.
Επιχειρήσεις σε όλους τους ρόλους
Σε καθημερινό επίπεδο προβλεπόταν η εκτέλεση μιας μεγάλης ημερήσιας αποστολής με τη συμμετοχή μεγάλου αριθμού μαχητικών (περίπου 24) με όλο τον κύκλο σχεδιασμού – ενημέρωσης –εκτέλεσης –απενημέρωσης και φυσικά με την ενεργό συμμετοχή των τεχνικών και υπολόγων που προετοίμαζαν στην εντέλεια τα μαχητικά για την επόμενη αποστολή.
Οι επιχειρήσεις που συμμετείχαν τα F-16C/D Block 52+ της 337Μ, εκκινούσαν από το Albacete και λάμβαναν χώρα σε προκαθορισμένες περιοχές πάνω από ξηρά αλλά και θάλασσα στη Μεσόγειο και τον Ατλαντικό που είναι δεσμευμένες για εκπαιδευτική χρήση. Στις αποστολές που εκτελούνται συμπεριλαμβάνονται μαχητικά με καθήκοντα:
– επιθετικής αεροπορικής υπεροχής (Sweep)
– καταστολής αεράμυνας (SEAD),
– κρούσης εναντίον στόχων υψηλής αξίας (High Value Target)
– δυναμικών στόχων ευκαιρίας ( Dynamic Targeting)
– Έρευνας Διάσωσης Μάχης (CSAR)
-Εγγύς Αεροπορικής Υποστήριξης (CAS)
-Συντονισμού κρούσης και αναγνώρισης (Strike Coordination and Reconnaissance)
– Προστασίας Δύναμης (Force Protection)
– Αντιμετώπισης χαμηλά ιπτάμενων στόχων (Slow Movers)
– Προσβολής ναυτικών στόχων
Ο συντονισμός και ο έλεγχος επιτυγχάνεται τόσο από επίγεια όσο και εναέρια κέντρα Ελέγχου και Διοίκησης. Σε ορισμένες περιπτώσεις δε, οι αποστολές στο πλαίσιο του TLP με μεγάλα σκέλη ή χρόνο παραμονής στον αέρα απαιτούν τη χρήση εναέριου ανεφοδιασμού (AAR), στην οποία οφείλουν να είναι πιστοποιημένα όλα τα εναέρια πληρώματα. Ωστόσο στη συγκεκριμένη άσκηση όπως μάθαμε δεν πραγματοποιήθηκαν τέτοιες διαδικασίες χωρίς φυσικά αυτό να μειώνει στο ελάχιστο την πρόκληση που αντιμετώπισαν όλοι οι εκπαιδευόμενοι.
Ως γνωστόν οι χειριστές της 337Μ ειδικεύονται σε ρόλο αέρος αέρος και αεροπορικής υπεροχής με αποτέλεσμα να είναι από τους καλύτερα καταρτισμένους στο συγκεκριμένο τομέα ανάμεσα στους περισσότερους συμμετέχοντες νατοϊκούς χειριστές. Κατά συνέπεια βρέθηκαν στο στοιχείο τους όταν κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν σχηματισμούς μαχητικών F-15E, Eurofighter F-16 και Rafale οι οποίοι δρούσαν σε ρόλο «Red Air».
Στην πλευρά των «Ερυθρών»
Θα πρέπει να σημειωθεί οτι στις ερυθρές δυνάμεις που εξομοίωναν την εχθρική απειλή, συμμετείχαν όλοι οι συμμετέχοντες διαδοχικά (με εναλλαγή πλευρών σε διαφορετικές φάσεις της άσκησης) προκειμένου να αποκτηθεί εμπειρία τόσο από την πλευρά του επιτιθέμενου όσο και του αμυνόμενου.
Στο πλαίσιο αυτό και η 337Μ διαχώρισε τη δύναμη 4 μαχητικών που έστειλε στο TLP σε δύο ζεύγη που εναλλάχτηκαν τόσο στη δύναμη του COMAO όσο και σε ρόλο «Red Air».
Οι «Red Air» είχαν ως σκοπό την παρεμπόδιση του φίλιου COMAO των κυανών «Blue Air» ώστε να εκτελέσουν την αποστολή τους, με την πρόκληση των μεγαλύτερων κατά το δυνατόν απωλειών. Στο πλαίσιο αυτό πραγματοποιήθηκε μεγάλος αριθμός εναέριων εμπλοκών κυρίως με χρήση τακτικών για εικονική εξαπόλυση όπλων πέραν του οπτικού ορίζοντα (BVR) όπως ο ΑΙΜ-120 AMRAAM.
Διευκρινίζεται στο σημείο αυτό οτι τα αποτελέσματα σχετικά με το ποιός καταρρίφθηκε, προκύπτουν μετά το πέρας της αποστολής με ανάλυση όλων των “on board sensors” που διαθέτει κάθε τύπος μαχητικού σε συνδυασμό με αξιολόγηση ενεργειών (αν αυτές έγιναν και πότε) με ελιγμούς αποφυγής σε συνδυασμό με χρήση αντίμετρων.
Επιτυχία απέναντι σε περιβάλλον υψηλών ικανοτήτων
Σύμφωνα με πληροφορίες παράγοντας που καθορίζει το γενικότερο επίπεδο πρόκλησης σε νατοϊκές ασκήσεις είναι ο βαθμός τεχνολογικής υπεροχής και ενσωμάτωσης προηγμένων ικανοτήτων από το μεγαλύτερο μέρος των μαχητικών που συμμετέχουν σε αυτές.
Στην προκειμένη περίπτωση η συντριπτική πλειοψηφία των μαχητικών που συμμετείχαν στο TLP είχαν στη διάθεση τους ζεύξη δεδομένων Link16, η οποία επιτρέπει την ανταλλαγή συνδυασμένης «εικόνας» του εναέριου χώρου στην περιοχή επιχειρήσεων.
Κατ αυτόν τον τρόπο οι χειριστές τους είχαν πρόσβαση ανά πάσα στιγμή σε διευκρινισμένη εικόνα με αποτέλεσμα την άμεση αποσαφήνιση και θέση φίλιων και εχθρικών δυνάμεων. Το γεγονός αυτό προσδίδει αμέσως ένα τεράστιο ποιοτικό πλεονέκτημα καθώς δεν χάνεται πολύτιμος χρόνος που απαιτείται σε διαφορετική περίπτωση, προκειμένου να γίνει αντιληπτή η θέση των αντιπάλων στο χώρο.
Δυστυχώς στην περίπτωση της ΠΑ, το Link 16 δεν αποτελεί (ακόμα) μέρος του εξοπλισμού των F-16 της ΠΑ (με εξαίρεση τα 30 F-16C/D Block 52+ Advanced της 116ΠΜ στον Άραξο). Αυτό θα ενσωματωθεί σε λίγα χρόνια με τον εκσυγχρονισμό των 85 μαχητικών F-16 σε επίπεδο VIPER. Κατά συνέπεια τα μαχητικά της 337Μ που συμμετείχαν στο ΤLP, στερούνταν της παραπάνω ικανότητας, η οποία όμως δε φάνηκε ικανή να εμποδίσει τους Έλληνες χειριστές να επικρατήσουν στα περισσότερα σενάρια. Φυσικά εξήγηση υπάρχει για την επιτυχία της 337Μ και εντοπίζεται στις τακτικές εκπαίδευσης της ΠΑ, συγκριτικά με άλλες χώρες του ΝΑΤΟ.
Έτσι λοιπόν λίγοι γνωρίζουν οτι οι περισσότερες αεροπορικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ εκπαιδεύονται προσανατολισμένες στην κύρια απειλή που είναι οι Ρωσικοί τύποι μαχητικών αεροσκαφών και βλημάτων αέρος αέρος. Συνεπώς όλες οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες όπως το TLP είναι δομημένες με βάση κανόνες εμπλοκής, στους οποίους κριτήριο, αποτελούν οι επιδόσεις και οι περιορισμοί αυτών των τύπων. Σε ότι αφορά τα βλήματα αέρος αέρος, οι τακτικές εστιάζουν μέχρι σήμερα (όσο και αν αυτό φαίνεται περίεργο) στην αντιμετώπιση πυραύλων με ημι-ενεργό καθοδήγηση (SARH) όπου ένα μαχητικό είναι δεσμευμένο σε ένα στόχο, τον οποίο «φωτίζει» το ραντάρ του μέχρι να τον καταρρίψει.
Αντιθέτως η ΠΑ δεδομένης της απειλής εξ Ανατολών, είναι προσανατολισμένη στην εκπαίδευση των χειριστών της, σε πιο σύνθετα σενάρια και προηγμένες τακτικές αντιμετώπισης βλημάτων ενεργού καθοδήγησης όπως ο AMRAAM (που χρησιμοποιείται από τον δυνητικό αντίπαλο).
Το αποτέλεσμα είναι οτι ο μέσος Έλληνας χειριστής είναι τελικά σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό προετοιμασμένος να αντιμετωπίσει σύνθετες καταστάσεις στον αέρα με κορυφαίες απειλές όπως ο ΑΙΜ-120 σε σχέση με έναν μέσο Νατοικό χειριστή. Κάτι που είναι εμφανές σε ασκήσεις όπως η «TLP 2019-1» αλλά και ο «ΗΝΙΟΧΟΣ» όπου σε πολλές περιπτώσεις, συμμετέχοντες από ΗΠΑ, Βρετανία και ΗΑΕ, διαπίστωσαν την ανωτερότητα της εκπαίδευσης των χειριστών της ΠΑ.
Τέλος αν ληφθεί υπόψιν οτι κάποιοι τύποι μαχητικών (όπως το Eurofighter και το Rafale) που βρέθηκαν απέναντι στα F-16C/D Block 52+ της 337Μ, διέθεταν εκτός του Link 16 και ραντάρ AESA (Rafale) με υπέρτερες ικανότητες παρακολούθησης στόχων και εγκλωβισμού, τότε είναι εύκολο κανείς να αντιληφθεί οτι η διάκριση των Ελλήνων πιλότων κάθε άλλο παρά εύκολη ήταν.
Του λόγου το αληθές αποτελεί το γεγονός οτι η 337Μ, είχε φέτος ανάλογη βαθμολογία με τα Αμερικανικά F-15E του 492FS αλλά και τα Γαλλικά Rafale. Όμως η διάκριση του «Best Warrior» της εκπαιδευτικής σειράς του TLP, αποφασίστηκε κατόπιν σύσκεψης των διοργανωτών να δοθεί στην 337Μ, ως αναγνώριση των ικανοτήτων τους, αφού τα αεροσκάφη τους δεν διέθεταν αντικειμενικά ισάξιες ικανότητες με αυτά των αντιπάλων τους.
Το γεγονός αυτό σχολιάζεται ως ιδιαίτερα τιμητικό για τους χειριστές της 337Μ και κατ επέκταση για ολόκληρη την ΠΑ, η οποία εκπροσωπήθηκε επάξια από τους «μαχητές του Βορρά» που απέδειξαν για μια ακόμη φορά προς όλες τις κατευθύνσεις, οτι τα Ελληνικά φτερά είναι – όχι μόνο αξιόμαχα – αλλά κυριολεκτικά πανέτοιμα να αντιμετωπίσουν οποιαδήποτε απειλή.
