Υπερεκτίμηση ικανότητας χειριστή η αιτία του ατυχήματος με F-22 της USAF

Φως στα αίτια του περιστατικού που συνέβη στις 13 Απριλίου με μαχητικό 5^ης γενιάς F-22 Raptor της Αμερικανικής Αεροπορίας (USAF) στην αεροπορική βάση NAS Fallon στη Νεβάδα ρίχνει το πόρισμα της επιτροπής διερεύνησης ατυχημάτων  που δόθηκε στη δημοσιότητα. Τα αποτελέσματα έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον καθώς φανερώνουν οτι παρά τα συστήματα και την εκπαίδευση που έχει στη διάθεση του ένας χειριστής μαχητικού 5^ης γενιάς της USAF, μπορεί να προκληθεί ατύχημα εξαιτίας υπερεκτίμησης ικανότητας.
Κάτι ανάλογο φαίνεται οτι συνέβη κατά τη διάρκεια έναρξης εκπαιδευτικής πτήσης το πρωινό εκείνης της ημέρας από τη NAS Fallon, με πρωταγωνιστή ένα χειριστή της 90^ης Μοίρας (90th Fighter Squadron). Το F-22A βρισκόταν μαζί με άλλα της ίδιας μονάδας σε μεταστάθμευση για διεξαγωγή εκπαιδευτικής δραστηριότητας στη Νεβάδα από την μόνιμη έδρα του στην βάση Elmendorf-Richardson στην Αλάσκα.
Τα μαχητικά της 90^ης Μοίρας συμμετείχαν σε εκπαίδευση στο πλαίσιο του Σχολείου Όπλων Τακτικής του Αμερικανικού Ναυτικού (το γνωστό TOP GUN). Η πτήση που σημειώθηκε το περιστατικό γινόταν στο πλαίσιο αποφοίτησης της συγκεκριμένης εκπαιδευτικής σειράς και το F-22A μαζί με άλλα του ίδιου τύπου βρισκόταν σε διαδικασία απογείωσης.
Έχοντας αναπτύξει ταχύτητα 120kts ο χειριστής σήκωσε το ρύγχος και σχεδόν αμέσως αποφάσισε να ανασύρει τα κύρια σκέλη του συστήματος προσγείωσης. Αμέσως μόλις τα σκέλη «μάζεψαν» η ουρά του Raptor ακούμπησε στο διάδρομο και αποτέλεσμα το μαχητικό να «κάτσει»  στο διάδρομο με τις θυρίδες των σκελών κλειστές.
Το F-22 σύρθηκε στο διάδρομο ανεξέλεγκτα για περισσότερο από 1900μ προτού ακινητοποιηθεί. Τότε ο πιλότος κατάφερε να απομακρυνθεί από το αεροσκάφος (χωρίς να εκτιναχθεί) χωρίς ευτυχώς να υπάρξουν άλλες συνέπειες η ζημιές σε εγκαταστάσεις η άλλα αεροσκάφη.
Έπειτα από διερεύνηση των αιτιών που προκάλεσε το ατύχημα η επιτροπή εμπειρογνωμόνων κατέληξε στο συμπέρασμα οτι ο χειριστής είχε λάθος δεδομένα για ταχύτητα απογείωσης και προσγείωσης με βάση τις συνθήκες που επικρατούν στη περιοχή της βάσης Fallon.Ειδικότερα διαπιστώθηκε οτι στη κάρτα αποστολής, ο χειριστής είχε αναγράψει ταχύτητα τροχοδρόμησης 136kts (για rotation) και 163 Kts για απογείωση ενώ οι ενδεδειγμένες ταχύτητες θα έπρεπε να είναι 143kts και 164 kts αντίστοιχα.
Οι διαφορές μπορεί να μην φαίνονται μεγάλες αλλά πρακτικά ήταν ο λόγος που προκλήθηκε το ατύχημα καθώς ο χειριστής του Raptor ανάσυρε τα σκέλη προσγείωσης πρόωρα και σε κάθε περίπτωση προτού το μαχητικό αποκτήσει επαρκή ταχύτητα και ύψος για να απογειωθεί με ασφάλεια.
Η επιτροπή διερεύνησης έκρινε επίσης οτι οι διαδικασίες που έγιναν στην προ πτήσεως ενημέρωση Briefing ήταν ανεπαρκείς ενώ διαπιστώθηκε γενικότερα οτι η κοινότητα χειριστών στα μαχητικά F-22 της USAF διακατέχεται από «υπερβολική αυτοπεποίθηση» σε θέματα οργάνωσης και εξοπλισμού ενώ η εκπαίδευση «δεν είναι επαρκής» καθώς εφαρμοζόταν λάθος τεχνική απογείωσης σε μαχητικά F-22, η οποία «παραδόξως ήταν αποδεκτή»!
Το συγκεκριμένο περιστατικό ήταν το δεύτερο μαζί με άλλο ένα ακόμη στο οποίο ενεπλάκησαν μαχητικά F-22A από την βάση Elmendorf με διαφορά μεταξύ τους μόλις μιας εβδομάδας. Στις 6 Απριλίου 2018 ένα F-22 υπέστη αστοχία σε έναν από τους δύο κινητήρες F-119 και προέβη σε αναγκαστική προσγείωση στη βάση Tyndall στη Φλόριδα.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός οτι αντίθετα με την χώρα μας όπου τα πορίσματα των αεροπορικών ατυχημάτων στις Ε.Δ δεν ανακοινώνονται (καθώς εμπίπτουν στο καθεστώς του απόρρητου), στις ΗΠΑ δημοσιοποιούνται μόλις ολοκληρωθεί η επίσημη διερεύνηση. Το σκεπτικό αυτής της διαδικασίας είναι τα αίτια να γίνουν γνωστά σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος του προσωπικού που εμπλέκεται στη διαδικασία των πτήσεων αλλά και όσων ενδιαφέρονται για την αεροπορική ασφάλεια, προκειμένου να αποτραπεί στο μέλλον η επανάληψη τους.