INS Chakra: Κατασκοπευτικό θρίλερ ή «fake news»;

Το θρίλερ που πυροδότησε ένα ατύχημα που είχε το ινδικό πυρηνοκίνητο υποβρύχιο INS Chakra διαθέτει πλοκή και σασπένς αντάξια… ταινίας δράσης του Bollywood: το ρωσικό επιθετικό υποβρύχιο κλάσης Akula το οποίο εκμισθώθηκε στην Ινδία το 2011 για μια περίοδο 10 ετών έναντι 600 και πλέον εκατ. δολαρίων προκειμένου να παράσχει προστασία στο εγχώριας ναυπήγησης υποβρύχιο πυρηνικών βαλλιστικών πυραύλων INS Arihant του Ινδικού Ναυτικού, υπέστη ζημίες τον περασμένο μήνα στον πρωραίο θόλο του σόναρ κατά την διέλευσή του από έναν στενό δίαυλο.
Αν και οι ζημιές τελικά ήταν σοβαρότερες απ’ ότι είχε αρχικά ανακοινωθεί, ο αντιδραστήρας δεν έπαθε τίποτα (οι ζημιές περιορίσθηκαν στο εξωτερικό κύτος του σκάφους) και το Chakra έδεσε για επισκευές στην βάση υποβρυχίων Βίρμπαχου, στο Βισακαπάντναμ. Μάλιστα στις επισκευές μετέχει και ομάδα Ρώσων τεχνικών καθώς η ρωσική πλευρά φέρεται να μην ικανοποιήθηκε με τα ευρήματα του πορίσματος της τριμελούς ινδικής επιτροπής διερεύνησης του ατυχήματος. Το ίδιο υποβρύχιο, το οποίο υπηρέτησε επί τρία χρόνια στο ρωσικό Ναυτικό με το όνομα «Νέρπα», είχε εμπλακεί σε ένα μείζον ατύχημα το 2008 κατά την διάρκεια θαλασσίων δοκιμών.
Το σκάνδαλο που προέκυψε, απειλώντας να τινάξει στον αέρα την στρατιωτική συνεργασία Ρωσίας-Ινδίας, ήταν η πληροφορία που δημοσίευσαν ορισμένα ρωσικά ΜΜΕ ότι οι Ινδοί επέτρεψαν σε Αμερικανούς ειδικούς να «ρίξουν μια ματιά» στο υποβρύχιο παραβιάζοντας τους όρους της σύμβασης με την Μόσχα. Οι Ινδοί αρνήθηκαν μετ’ επιτάσεως ότι συνέβη κάτι τέτοιο, ωστόσο, σύμφωνα με ρωσικά δημοσιεύματα, οι Ρώσοι δεν φάνηκαν να πείθονται.
Τώρα «αποκαλύπτεται» ότι δεν ήταν Αμερικανοί αυτοί που επισκέφθηκαν το INS Chakra αλλά… Βρετανοί! Σύμφωνα με τον ινδικό ιστότοπο idrw.org, αντιπροσωπεία της βρετανικής James Fisher Defence UK είχε όντως επιβιβαστεί στο υποβρύχιο πριν μερικούς μήνες για να εξετάσει, όπως αναφέρει το ινδικό site, την συμβατότητα των υποβρυχίων διάσωσης που θα παραδώσει η εταιρία με το ρωσικής κατασκευής Chakra.
Η σχετική σύμβαση, ύψους 273 εκατομμυρίων δολαρίων, που υπεγράφη πέρυσι με την εν λόγω εταιρία, προβλέπει την παράδοση δύο σκαφών διάσωσης στο Ινδικό Ναυτικό το 2018 και η επιθεώρηση όλων των ινδικών υποβρυχίων ήταν μέρος της συμφωνίας. Ινδικές πηγές αναφέρουν ότι η επιθεώρηση από την βρετανική ομάδα έγινε πριν μερικές εβδομάδες ενώ παρόμοιος έλεγχος των θυρίδων του υποβρυχίου αναμένεται να γίνει και στο INS Arihant.
Η αμερικανική πλευρά έχει αρνηθεί ότι επισκέφθηκε το Chakra, όμως η Μόσχα κάθε άλλο παρά ευτυχής είναι με την σύσφιξη των δεσμών ΗΠΑ-Ινδίας καθώς πιστεύει ότι εκτίθενται τα συστήματα των ρωσικής κατασκευής πλοίων και των οπλικών συστημάτων τα οποία φέρουν. Η επίσκεψη ειδικών του αμερικανικού Ναυτικού σε θέματα τεχνολογίας αεροπλανοφόρων στο επίσης ρωσικής προέλευσης αεροπλανοφόρο INS Vikramaditya ενόχλησε τους Ρώσους –παρόλο που οι Αμερικανοί ήταν μέλη μικτής ομάδας εργασίας με Ινδούς συναδέλφους τους– και φρόντισαν να το δείξουν με επίσημη διαμαρτυρία τους. Μπορεί η Ινδία να έχει αγοράσει το πλοίο, αλλά η Μόσχα δεν θέλει τα μυστικά της να πάψουν να είναι μυστικά.
Την ίδια ώρα στην Ινδία έχει ξεσπάσει σάλος με το θέμα και ο «πόλεμος» τί απ’ όλα αυτά είναι fake news και τί όχι, μαίνεται. Οι πιο ψύχραιμοι υπενθυμίζουν ότι βάσει της συμφωνίας με την Μόσχα υπάρχει πάντα ένα Ρώσος στο υποβρύχιο σε ρόλο συμβούλου-συνδέσμου και δεν υπάρχει περίπτωση να επέτρεπε κάτι που δεν έπρεπε. Οι συνομωσιολόγοι όμως περνούν στην αντεπίθεση λέγοντας πως δεν ήταν Βρετανοί αυτοί που ανέβηκαν στο υποβρύχιο αλλά… Πακιστανοί!
Τελικά η ρωσική πλευρά επενέβη δηλώνοντας επισήμως πως όλα αυτά είναι «προβοκάτσια» και «δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα». Η διάψευση των δημοσιευμάτων περί ρήξης στην ρωσο-ινδική αμυντική συνεργασία ήλθε από τον ίδιο τον επικεφαλής της Ρωσικής Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Στρατιωτικής και Τεχνικής Συνεργασίας, Ντμίτρι Σούγκαεφ, ο οποίος μιλώντας στο Rossiya 24 είπε ότι «κάποιος δοκιμάζει όλα τα κόλπα για να μας διώξει, αλλά η Ινδία παραμένει στρατηγικός μας εταίρος».
Η Ινδία τα τελευταία πέντε χρόνια βρίσκεται σταθερά στην πρώτη θέση των μεγαλύτερων αγοραστών στρατιωτικού υλικού διεθνώς και η Ρωσία υπήρξε ο κύριος προμηθευτής όπλων της Κίνας και της Ινδίας. Εκτός των αγορών προηγμένου τεχνολογικά ρωσικού υλικού για τις ανάγκες των εκσυγχρονιζόμενων ινδικών Ενόπλων Δυνάμεων, οι δύο χώρες συνεργάζονται σε μια σειρά κοινών αμυντικών προγραμμάτων όπως το υπερηχητικό βλήμα cruise BrahMos.
Γιατί να χαλάσουν οι καλές –και προσοδοφόρες– σχέσεις με το Νέο Δελχί; Άλλωστε η ινδική κυβέρνηση έχει κάνει γνωστή την πρόθεσή της να προβεί στην εκμίσθωση και δεύτερου πυρηνικού υποβρυχίου από την Ρωσία όταν λήξει η σύμβαση του πρώτου και αυτό επιστρέψει στο ρωσικό Ναυτικό και έχει ήδη ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις.
Αξίζει να σημειωθεί ότι πέραν των δηλώσεων περί «ανακριβούς πληροφόρησης» που έχουν διαρρεύσει από «πηγές» στο Νέο Δελχί, επίσημη ανακοίνωση από την ινδική πλευρά δεν έχει εκδοθεί. Στην Ρωσία πάντως ορισμένα μέσα συνεχίζουν να «παίζουν» με την ιδέα ότι «ξένοι κατασκοπεύουν τα υποβρύχιά μας». Αν ζούσε ο διάσημος συγγραφέας κατασκοπευτικών μυθιστορημάτων Ζεράρ ντε Βιλλιέ ίσως και να το έβλεπε πιθανό. Στην πραγματική κατασκοπεία, λίγα είναι τα πραγματικά απίθανα.
 
Αλέξανδρος Θεολόγου