Η πρόσφατη αμερικανική ανάθεση σύμβασης ύψους 104 εκατ. δολαρίων στη Raytheon, με δυνατότητα κλιμάκωσης έως τα 884,9 εκατ. εφόσον ασκηθούν όλα τα προβλεπόμενα οψιόν, αποτελεί μια ουσιαστική –αν και λιγότερο «θορυβώδη»– εξελίξη στον χώρο της ναυτικής αντιαεροπορικής άμυνας. Η σύμβαση αφορά υπηρεσίες technical and design agent engineering για τα προγράμματα Evolved SeaSparrow Missile (ESSM) και NATO SeaSparrow Missile System (NSSMS) και αποτυπώνει την πρόθεση των χρηστών του όπλου να διασφαλίσουν τη μακροχρόνια τεχνική ωρίμανση, εξέλιξη και υποστήριξη, ενός από τα πιο διαδεδομένα αντιαεροπορικά συστήματα ναυτικής άμυνας στον δυτικό κόσμο.
Το συμβόλαιο συνδυάζει ανάγκες του Αμερικανικού Ναυτικού (36% του προγράμματος) και κρατών που μετέχουν με σχετικά μνημόνια συνεργασίας (59%), μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η Ελλάδα, μαζί με Αυστραλία, Βέλγιο, Καναδά, Δανία, Γερμανία, Ολλανδία, Νορβηγία, Πορτογαλία, Ισπανία και Τουρκία. Επιπλέον, συμμετέχουν και χώρες μέσω διαδικασία Foreign Military Sales (Χιλή, Φινλανδία, Ιαπωνία, Ν. Κορέα, Ταϊλάνδη, ΗΑΕ).
Ο χρόνος ολοκλήρωσης είναι το τέλος του 2026, ενώ αν ασκηθούν οι οψιόν θα φθάσει έως το τέλος του 2030.
ESSM Block 2 και Ελλάδα
Για τη χώρα μας, η σημασία της συγκεκριμένης σύμβασης ξεπερνά τον τυπικό χαρακτήρα μιας αμερικανικής σύμβασης. Το ESSM Block 2 θα αποτελέσει βασικό αντιαεροπορικό πύραυλο μέσης ακτίνας του Πολεμικού Ναυτικού και έχει επιλεγεί ως κύριο όπλο αντιαεροπορικής άμυνας για τις εκσυγχρονισμένες φρεγάτες ΜΕΚΟ200ΗΝ, στο πλαίσιο του προγράμματος εκσυγχρονισμού μέσης ζωής. Η μετάβαση από παλαιότερες εκδόσεις Sea Sparrow ή ESSM Block 1 στον Block 2 είναι ποιοτικό άλμα σε δυνατότητες, με άμεσες επιχειρησιακές συνέπειες στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Ο ESSM Block 2 εισάγει ενεργό ραντάρ ερευνητή, εξέλιξη από τον ημιενεργό καθοδηγητή του Block 1. Αυτό σημαίνει ότι, μετά την αρχική καθοδήγηση, ο πύραυλος μπορεί να αυτοκατευθυνθεί προς τον στόχο χωρίς συνεχή ακτινοβόληση από το πλοίο, μειώνοντας δραστικά το φόρτο των αισθητήρων και επιτρέποντας την ταυτόχρονη εμπλοκή πολλαπλών στόχων κατά τη διάρκεια επιθέσεων κορεσμού. Σε περιβάλλοντα όπου η απειλή από πυραύλους cruise, UAV και συνδυασμένες επιθέσεις αυξάνεται, αυτή η δυνατότητα αποτελεί καθοριστικό πλεονέκτημα.
Για τις ΜΕΚΟ200ΗΝ, οι οποίες μετά τον εκσυγχρονισμό τους θα φέρουν σύγχρονα συστήματα μάχης, αναβαθμισμένους αισθητήρες και βελτιωμένη δικτυοκεντρική διασύνδεση, ο ESSM Block 2 λειτουργεί ως λογική εξέλιξη. Η επιλογή του επιτρέπει στο Πολεμικό Ναυτικό να διατηρήσει συμβατότητα με τα υπάρχοντα κελιά εξαπόλυσης, τύπου Mk48, να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητες των νέων ραντάρ και να ενταχθεί ομαλά σε συμμαχικά ναυτικά σχήματα, όπου ο ESSM αποτελεί κοινό νόμισμα αντιαεροπορικής άμυνας.
Η σύμβαση που ανακοινώθηκε διασφαλίζει ότι ο πύραυλος εξελίσσεται, πιστοποιείται και παραμένει συμβατός με νέες πλατφόρμες και απειλές. Για χώρες όπως η Ελλάδα, αυτό μεταφράζεται σε μακροπρόθεσμη διαθεσιμότητα, πρόσβαση σε αναβαθμίσεις λογισμικού, βελτιώσεις για αντιμετώπιση παρεμβολών και συνεχή προσαρμογή σε νέες απειλές, χωρίς την ανάγκη αντικατάστασης ολόκληρου του συστήματος.
Σε ευρύτερο ναυτικό επίπεδο, ο ESSM Block 2 καλύπτει το κρίσιμο κενό μεταξύ σημειακής άμυνας και συστημάτων περιοχής μεγάλης εμβελείας όπως ο συνδυασμός Aster 30/Sea Fire των φρεγατών κλάσης Κίμων. Για το ελληνικό δόγμα, όπου η προστασία μονάδων επιφανείας σε περιορισμένους θαλάσσιους χώρους και υπό απειλή κορεσμού αποτελεί βασικό σενάριο, η ύπαρξη ενός αξιόπιστου, σύγχρονου και δικτυοκεντρικού όπλου μέσης ακτίνας είναι καθοριστική.
Το συγκεκριμένο συμβόλαιο, αν και δεν συνοδεύεται από θεαματικούς αριθμούς πυραύλων ή πλατφορμών, αποτελεί στην πράξη επένδυση στη διατηρησιμότητα της ισχύος. Για την Ελλάδα, είναι μια ακόμη επιβεβαίωση ότι η επιλογή του ESSM Block 2 για τις ΜΕΚΟ200ΗΝ ήταν τεχνικά ορθή, και στρατηγικά ασφαλής, εξασφαλίζοντας ότι η αντιαεροπορική ομπρέλα των φρεγατών θα παραμείνει αξιόπιστη και αναβαθμίσιμη στο πιο απαιτητικό ναυτικό περιβάλλον της Ευρώπης.
