«Παλιοσειρές»: Οι Ιαπωνικές Δυνάμεις Αυτοάμυνας χρειάζονται άμεσα ανανέωση ή… ρομπότ

Ξεχάστε την Κίνα ή την Βόρειο Κορέα: η μεγαλύτερη και αμεσότερη απειλή που αντιμετωπίζουν οι Ιαπωνικές Δυνάμεις Αυτοάμυνας είναι η γήρανση του γενικού πληθυσμού. Και αυτό κάνει τους νέους που αναζητούν οι JSDF να ατενίζουν τις ένοπλες δυνάμεις κυρίως από τις… αφίσες στρατολόγησης. Όμως οι μονάδες, τα αεροπλάνα και τα σύγχρονα πλοία πρέπει να επανδρωθούν.
Το πρόβλημα είναι ότι οι Ιάπωνες ηλικίας 18 έως 26 ετών –ήδη αρκετά άνω της βέλτιστης ηλικίας για το ξεκίνημα στρατιωτικής καριέρας– ήταν 17 εκατομμύρια το 1994. Έκτοτε ο αριθμός συρρικνώθηκε στα 11 εκατομμύρια και μέχρι το 2050 προβλέπεται να πέσει κάτω των 8 εκατομμυρίων.

Εδώ και έξι χρόνια οι Δυνάμεις Αυτοάμυνας απλώς αδυνατούν να πιάσουν τους στόχους στρατολόγησης, φθάνοντας το 2018 να έχουν μόλις το 72% του προσωπικού που χρειάζονταν. Σημειωτέον ότι η υστέρηση παρουσιάζεται σε ετήσια βάση. Από τους 247.000 άνδρες και γυναίκες που προβλέπονται, υπηρετούν 227.000, δηλαδή επάνδρωση μειωμένη κατά 8%. Στις δε χαμηλότερες βαθμίδες η έλλειψη προσωπικού ανέρχεται στο 25%.
Χαμηλές μισθολογικές απολαβές, σκληρές συνθήκες τις οποίες πολλοί νεαροί Ιάπωνες δεν βλέπουν τον λόγο γιατί θα πρέπει να τις κάνουν επάγγελμα, ιδίως όταν η ανεργία κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα, και βεβαίως το μικρό κύρος που έχει στην σύγχρονη Ιαπωνία μια καριέρα στον Στρατό, δυσκολεύουν την δουλειά των στρατολόγων. Το δημογραφικό πρόβλημα την κάνει ακόμη πιο δύσκολη.
Για την ακρίβεια το δημογραφικό θα έπρεπε να ανησυχεί την κυβέρνηση όσο ο κινεζικός επεκτατισμός ή οι βορειοκορεατικοί βαλλιστικοί πύραυλοι, υποστηρίζει ο Ρόμπερτ Έλντριτζ, πρώην στρατιωτικός και συγγραφέας ενός βιβλίου (στην ιαπωνική γλώσσα) με θέμα την μείωση του πληθυσμού και τις ένοπλες δυνάμεις. «Το δημογραφικό δεν είναι μόνο οικονομικό ζήτημα, είναι ζήτημα εθνικής άμυνας» λέει χαρακτηριστικά.

Οι Ιαπωνικές Δυνάμεις Αυτοάμυνας καταφεύγουν στις ίδιες στρατηγικές που χρησιμοποιούν οι μεγάλες επιχειρήσεις για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της γήρανσης του εργατικού τους δυναμικού, διερευνώντας τί μπορούν να τούς προσφέρουν η Τεχνητή Νοημοσύνη και η ρομποτική. Η κυβέρνηση Άμπε έχει ήδη ανακοινώσει σχέδια για την προμήθεια/ανάπτυξη μη επανδρωμένων αεροσκαφών και υποβρυχίων για επιτήρηση. Το επόμενο βήμα θα είναι για αποστολές κρούσης, εξηγεί ο κυβερνητικός βουλευτής και πρώην υφυπουργός Άμυνας Ναγκάσιμα Άκιχισα.
Βεβαίως το να πεισθούν οι πολιτικοί να χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη επιθετικών όπλων σε μια χώρα όπου το μεταπολεμικό της Σύνταγμα ορίζει ρητώς πως «ο Ιαπωνικός Λαός αποκηρύσσει δια παντός τον πόλεμο» δεν είναι τόσο απλό. Ούτε η τεχνολογία είναι πανάκεια για την έλλειψη προσωπικού, σημειώνει ο Αντιναύαρχος ε.α Κόντα Γιότζι. Εξάλλου, ακόμη και τα drones ή τα ρομπότ θέλουν χειριστές και εξειδικευμένους μηχανικούς –ακριβώς το είδος των ανθρώπων που οι JSDF έχουν πρόβλημα να προσελκύσουν.

Οι γυναίκες είναι μια εναλλακτική για την κάλυψη των κενών επάνδρωσης. Η ανάθεση μάχιμων ρόλων στις γυναίκες συγκριτικά με άλλες χώρες είναι περιορισμένη στην Ιαπωνία, ωστόσο μπορούν να πετούν μαχητικά τζετ και ελικόπτερα, να οδηγούν άρματα μάχης ενώ υπάρχουν ακόμη και γυναίκες κυβερνήτες πολεμικών πλοίων.
Στο προσεχές μέλλον αναμένεται να αρθεί και η απαγόρευση της υπηρεσίας σε υποβρύχια. Μέχρι το 2030 οι JSDF σχεδιάζουν να αυξήσουν τον αριθμό των γυναικών που υπηρετούν στις Αεροπορικές, Ναυτικές και Χερσαίες Δυνάμεις Αυτοάμυνας στο 9% από το 7% που είναι σήμερα, ήτοι 14.000 επί του συνόλου.

Οι αριθμοί πάντως βγαίνουν δύσκολα. Και αντίθετα με τις μεγάλες εταιρίες, η μετακίνηση των δραστηριοτήτων των JSDF σε άλλη χώρα ή η πρόσληψη ξένων δεν προβλέπεται. Ένας άλλος τρόπος είναι να μεγαλώσει ο μέσος όρος ηλικίας των εν ενεργεία στρατιωτικών. Πριν από δύο χρόνια το υπουργείο Άμυνας αύξησε το ανώτατο όριο ηλικίας των υποψηφίων προς κατάταξη από τα 26 στα 32 έτη –η πρώτη αύξηση από το 1990.
Από φέτος θα αυξάνει και το όριο ηλικίας για την αποστρατεία των ανωτέρων αξιωματικών. Οι αρχαιότεροι και πλέον έμπειροι θα μπορούν να ασχοληθούν με τους τομείς της συντήρησης, της επιμελητείας και της εκπαίδευσης, αφήνοντας το «τρέξιμο» για τους νεότερους ενώ όσοι συμπληρώνουν τα χρόνια υπηρεσίας θα ενθαρρύνονται να παραμένουν αντί να αποστρατευτούν, αλλά με μειωμένες αποδοχές. Τουλάχιστον μέχρι να έλθουν τα… ρομπότ.
Αλέξανδρος Θεολόγου