Ε όχι το X-37 δεν προέρχεται από το… άρμα του Απόλλωνα!

 

Στην χώρα του «και εμένα ποιος μου λέει ότι…» και της απόλυτης πεποίθησης στην ύπαρξη της παγκόσμιας συνομωσίας που στερεί από το ελληνικό γένος της ηγετικής θέσης που θα έπρεπε να έχει στον πλανήτη (ίσως και στο… Σύμπαν) αρκετοί έσπευσαν να πιστέψουν τους ισχυρισμούς των οπαδών του Αρτέμη Σώρρα.
Δεν θα ασχολούμασταν βέβαια με το θέμα αν κάποιος αναγνώστης δεν μα θύμιζε την περίπτωση από όπου ξεκίνησαν πολλά, το μικρό αεροδιαστημοπλάνο X-37B του Πενταγώνου από την μεταφορά (αρχαιοελληνικής) τεχνολογίας του οποίου στο Πεντάγωνο προήλθε και μέρος των 600 δις που θα πληρώσουν τα χρέη της Φυλής.
Να τι γράφαμε όμως για το θέμα το 2012:
Boeing X-37B H USAF αποκτά διαστημικό βραχίονα
Καθώς τα διαστημικά λεωφορεία μετρούν τις τελευταίες αποστολές τους, η Αμερικανική Αεροπορία εκτόξευσε τον προηγούμενο μήνα το πειραματικό αεροδιαστημοπλάνο X-37B, σε μια προσπάθεια απόκτησης αυτόνομης διαστημικής παρουσίας με επαναχρησιμοποιούμενο όχημα.
 Του Φαίδωνα Γ. Καραϊωσηφίδη και Θ. Ψυρρή
 
Όταν το πρόγραμμα των Space Shuttle βρισκόταν στο απόγειό του, το Πεντάγωνο, εν μέσω Ψυχρού Πολέμου, οραματιζόταν ακόμη και την απόκτηση του δικού του στόλου διαστημικών λεωφορείων με το κοσμοδρόμιο που θα τον εξυπηρετούσε, στην αεροπορική βάση Vanderburgh, στην Καλιφόρνια. Τελικά μέσα στην δεκαετία του 90, το σχέδιο ατόνησε, καθώς οι πάγοι του Ψυχρού Πολέμου έλιωσαν και τα διαστημικά λεωφορεία αποδείχθηκαν περισσότερο  ευάλωτα, αλλά κυρίως πολύ πιο δαπανηρά από ότι το σχετικό πρόγραμμα είχε υποσχεθεί. Ακόμη και η Vanderburgh AFB φιλοξένησε απλώς μερικές αποστολές με καθαρά στρατιωτικά φορτία, που το κατεστημένο του Πενταγώνου θεωρούσε πολύ ευαίσθητα για να τα εμπιστευτεί σε πολιτικά χέρια, ακόμη και της NASA. Κάποιοι βέβαια επέμεναν ότι το αμερικανικό στρατιωτικό κατεστημένο απλώς προσπαθούσε να διατηρήσει μερικά από τα… «κεκτημένα» στον χώρο των διαστημικών εφαρμογών, μη εξαιρουμένων και κάποιων κονδυλίων που τα υποστήριζαν και που διαφορετικά κινδύνευαν να περικοπούν.
 
Future-X
Το αρχικό πρόγραμμα των Space Shuttle ήταν το αποτέλεσμα μιας προσπάθειας που, όπως έχουμε αναφέρει και σε προηγούμενα άρθρα μας, ξεκίνησε ακόμη και πριν από την πρώτη προσελλήνωση του Apollo 11 (ένα πρόγραμμα της προεδρίας Κένεντι), το 1969, από μια επιτροπή της προεδρίας Νίξον, που ανέλαβε να χαράξει την αμερικανική εθνική πολιτική στην εξερεύνηση του διαστήματος. Ένας από τους κύριους στόχους της ήταν η οριοθέτηση ενός πλαισίου ανάπτυξης και ενός συστήματος (ή συστημάτων) που θα επέτρεπαν την πρόσβαση στο διάστημα, κυρίως τον περιγήινο χώρο, πολύ πιο οικονομικότερα από τα μέσα που είχαν χρησιμοποιηθεί στο πρόγραμμα Apollo. Το πρόγραμμα του Space Shuttle ξεκίνησε επίσημα τον Ιανουάριο του 1972, όταν ανακοινώθηκε από τον τότε Αμερικανό πρόεδρο Νίξον η χρηματοδότησή του. Να υπενθυμίσουμε ότι το αρχικό OV-101 Enterprise, που δεν προοριζόταν για εξωατμοσφαιρική χρήση, παραδόθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 1976, για να πραγματοποιήσει στη συνέχεια μια σειρά δοκιμών, ενώ το πρώτο, πλήρως λειτουργικό όχημα, OV-102 Columbia, παραδόθηκε τον Μάρτιο του 1979 και πρωτοπέταξε στις 12 Απριλίου 1981.
Εικοσιπέντε σχεδόν χρόνια μετά την επίσημη έναρξη του προγράμματος Space Shuttle, το 1996, η NASA έκανε για πρώτη φορά λόγο για μια καινούργια προσπάθεια ανάπτυξης ενός νέου επαναχρησιμοποιούμενου διαστημικού οχήματος-φορέα RLV (Reusable Launch Vehicle). Το σχετικό πρόγραμμα, γνωστό σαν Future-X, ήταν ένα γενικότερο πλαίσιο έρευνας, ανάπτυξης και δοκιμής τεχνολογιών που θα υποστήριζαν τα δυο κύρια προγράμματα, X-33 και X-34. Τα δυο τελευταία αποτελούσαν τον πυρήνα των αμερικανικών σχεδίων για την αντικατάσταση των διαστημικών λεωφορείων, συνδυασμό ενός επανδρωμένου (Χ-33) και ενός μη επανδρωμένου (Χ-34) συστήματος αντίστοιχα. Υπό αυτό το πρίσμα, στα πλαίσια του Future-X θα αναπτύσσονταν και μια σειρά άλλων οχημάτων για την δοκιμή επιμέρους τεχνολογιών.
Παρακλάδι, αλλά όχι και άμεσα συνδεδεμένο με το επανδρωμένο σκέλος του προγράμματος Future-X της NASA ήταν και το πρόγραμμα SMV (Space Maneuver Vehicle) της USAF. Το τελευταίο οριζόταν από το Πεντάγωνο σαν ένα επαναχρησιμοποιούμενο όχημα χωρίς πλήρωμα που θα μπορούσε να μεταφερθεί και να αφεθεί σε χαμηλή περιγήινη τροχιά από το διαστημικό λεωφορείο ή να εκτοξευτεί σαν φορτίο πάνω σε πύραυλο φορέα. Στη συνέχεια θα παρέμενε σε περιστροφή γύρω από την Γη για χρονικό διάστημα έως και ένα χρόνο, εκτελώντας καθήκοντα παρατήρησης δορυφόρων εξ’ αποστάσεως, τροχιακής αναγνώρισης ή και εξαπόλυσης μικρών φορτίων, πριν επιστρέψει στην Γη και προσγειωθεί συμβατικά μετά από προσέγγιση ανεμοπορίας, διαδικασίες που θα εκτελούνταν κάτω από πλήρως αυτόματη, αυτόνομη καθοδήγηση. Στα παραπάνω βέβαια καθήκοντα του SMV περιλαμβάνονταν και κάποια που το Πεντάγωνο δεν ανέφερε παρά σαν ειδικές αποστολές, αλλά σχεδόν σίγουρα περιέγραφαν και δυνατότητες αδρανοποίησης εχθρικών δορυφόρων. Κάτι τέτοιο δεν απαγορεύεται ρητά από κάποια συνθήκη αλλά αντιβαίνει στο μορατόριουμ που ισχύει από το 1985, ανάμεσα στις ΗΠΑ και την τότε Σοβιετική Ένωση, Ρωσία σήμερα. Ακόμη όμως και το τελευταίο δεν αναφερόταν ποτέ στην εξέλιξη ή την δοκιμή σχετικών τεχνολογιών, αλλά στην ανάπτυξη τέτοιων όπλων, ειδικότερα σε ότι αφορούσε την καταστροφή δορυφορικών συστημάτων στρατηγικής προειδοποίησης, καθώς κάτι τέτοιο υπέσκαπτε άμεσα τις συνθήκες για την μείωση των πυρηνικών όπλων (βλέπε σχετικό άρθρο, Π&Δ Μάιος 2010 Νο 295).
Η αυτόνομη διαστημική προσπάθεια του Πενταγώνου, τέθηκε κάτω από την αιγίδα της USAF και του Research Laboratory Military Space Plane Technology office, που υπέγραψε σχετικό συμβόλαιο με την Boeing, για την ανάπτυξη των X-40A/X-40B.
Τα X-40 ήταν υπερ-αντωτικά «σώματα» με πτέρυγα ολοκληρωμένη στην άτρακτο (winged lifting body) και ουρά διάταξης «V». Το X-40A, που αποτελούσε πρωτότυπο υπό κλίμακα 88%, ήταν εξοπλισμένο με τρίκυκλο σύστημα προσγείωσης και καθοδηγείτο από σύστημα πλοήγησης ακριβείας GPS/INS. To αρχικό μάλιστα αεροσκάφος δοκιμών SMV, γνωστό και σαν ITTB (Integrated Technology Test Bed), απέκτησε τον χαρακτηρισμό X-40A  αργότερα.  Το πλήρους μεγέθους X-40B, προσέθετε πυραυλοκίνηση, επαναχρησιμοποιούμενο σύστημα θερμικής προστασίας, αποθήκη φορτίου με άνοιγμα στο πάνω μέρος της ατράκτου και πλήρη υποδομή για εξωατμοφαιρικές επιχειρήσεις. Το πρωτότυπο X-40A, με μήκος 6,67 μέτρων και εκπέτασμα 3,64 μέτρων, παραδόθηκε στην USAF στο τέλος του 1997 και στις 11 Αυγούστου 1998 πραγματοποίησε την πρώτη πτήση του, μετά από άφεση από ένα UH-60 του Αμερικανικού Στρατού από ύψος 10.000 ποδών. Το όχημα, ανεμοπορώντας προσγειώθηκε τελικά, εντελώς αυτόνομα σε διάδρομο της αεροπορικής βάσης Holloman.
Αμέσως μετά, το X-40A παραδόθηκε υπό καθεστώς δανεισμού στην NASA. Το 1996 η τελευταία, όταν αρχικά ανακοίνωσε το πρόγραμμα Future-X, είχε επίσης προσδιορίζει μια σειρά μικρότερων ερευνητικών προγραμμάτων κάτω από την σκέπη του προγράμματος, γνωστού σαν «Pathfinder», ενώ η περισσότερο φιλόδοξη συνέχεια των δοκιμών, για όλες τις τεχνολογίες που θα είχαν αναπτυχθεί, ήταν γνωστή σαν πρόγραμμα επιδείξεων «Trailblazer». Στο παραπάνω πλαίσιο, είχε επίσης καθοριστεί το 1996, το πρόγραμμα X-37, αν και τη συγκεκριμένη περίοδο δεν υπήρχε ακόμη κάποιο όχημα που να αναγόταν στο πρόγραμμα. Για την υλοποίηση του «Pathfinder» X-37, η NASA ζήτησε προτάσεις τόσο από την Boeing, όσο και από την Lockheed Martin, όπου βέβαια η πρώτη είχε ήδη κατασκευάσει το X-40/SMV για την USAF. Η πρόταση της Boeing υιοθετήθηκε και το σχετικό συμβόλαιο για την κατασκευή ενός X-37A υπογράφηκε τον Ιούλιο του 1999. Το τελευταίο δεν ήταν τίποτε περισσότερο από ένα μεγεθυμένο –κατά 120%- X-40, με ορισμένα χαρακτηριστικά που αφορούσαν την εξυπηρέτηση του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (όπου το X-37 είχε σαν στόχο να εξελίξει ένα αυτόματο σύστημα τροχιακού ανεφοδιασμού, αντίστοιχο του ευρωπαϊκού ATX). Αυτός ήταν ένας ακόμη λόγος που το πρόγραμμα του X-40 της USAF και το πρόγραμμα της NASA είχαν ήδη πολλά κοινά χαρακτηριστικά. Έτσι η επόμενη εξέλιξη έμελλε να είναι αναπόφευκτη, όταν σε μια σαρωτική αναδιάταξη προτεραιοτήτων και χρηματοδότησης, τα προγράμματα του Πενταγώνου και της NASA συγχωνεύτηκαν. Το άφθονο πολιτικό παρασκήνιο της απόφασης αυτής ξεφεύγει από τους σκοπούς αυτού του άρθρου, αλλά το τελικό αποτέλεσμα ήταν ότι στις αρχές του 2000, το X-40A δόθηκε στην NASA υπό μορφή δανεισμού, ενώ η USAF συμμετείχε πλέον στο πρόγραμμα X-37A. Το πρωτότυπο του MSV τροποποιήθηκε με νέο σύστημα προήγησης/ ναυτιλίας SIGI (GPS/INS) με υποστήριξη CADS (Calculated Air Data System), ενώ εγκαταστάθηκε και εξοπλισμός τηλεμετρίας. Ανάμεσα στις 4 Απριλίου και 19 Μαΐου 2001, το X-40A πραγματοποίησε επτά επιτυχημένες δοκιμαστικές πτήσεις, μετά από άφεση από τα 15.000 πόδια, από CH-47D. Η επιτυχία αυτή όμως ήταν και το τέλος της συνεργασίας USAF και NASA, καθώς η πρώτη αποχώρησε από το πρόγραμμα του X-37A λίγους μήνες αργότερα. Ο λόγος ήταν ότι η δεύτερη προσανατόλιζε το μη επανδρωμένο αεροδιαστημοπλάνο σχεδόν αποκλειστικά προς την κατεύθυνση της μεταφοράς του από το  Space Shuttle (κάτι που το περιόριζε σε δεδομένο μέγεθος), ενώ και η συνέχεια ήταν προσδεδεμένη με τον δικό της σχεδιασμό. Η αποχώρηση υπήρξε σημείο καμπής για το πρόγραμμα, καθώς όντας ήδη καθυστερημένο (η αρχική πρόβλεψη υπαγόρευε πτήσεις από το τέλος του 2002 ή τις αρχές του 2003), αντιμετώπιζε τώρα και προβλήματα χρηματοδότησης, χωρίς τα χρήματα του Πενταγώνου. Έτσι το 2002, η NASA, προσπαθώντας να κερδίσει χρόνο, τροποποίησε το συμβόλαιο με την Boeing για την ανάπτυξη δυο οχημάτων, ενός μη λειτουργικού ALTV (Approach and Landing Test Vehicle) για ενδοατμοσφαιρικές δοκιμές και ενός άλλου  πλήρως λειτουργικού για τροχιακές δοκιμές. Ταυτόχρονα το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης προέβλεπε πλέον ατμοσφαιρικές δοκιμές για το τέλος του 2004 και τροχιακές (με τη χρήση ενός αναλώσιμου πυραύλου-φορέα) το 2007 ή τις αρχές του 2007.
Ο προγραμματισμός αυτός όμως, με τα προβλήματα που αντιμετώπιζε η NASA, ανατράπηκε σχεδόν αμέσως και στα τέλη του 2003, η Boeing ειδοποιήθηκε να επιβραδύνει τις εργασίες στο πρόγραμμα. Στις αρχές του 2004 όμως τα νέα ήταν ακόμη πιο δυσάρεστα, καθώς η αμερικανική Υπηρεσία Αεροναυτικής και Διαστήματος ανακοίνωσε αρχικά ότι το «X-37 δεν ταίριαζε στους μελλοντικούς της στόχους» για να περάσει τελικά τον έλεγχο του προγράμματος, τον Σεπτέμβριο εκείνης της χρονιάς στην DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency), διατηρώντας μόνο συμβουλευτική συμμετοχή.
Το ALTV πραγματοποίησε μια σειρά δομικών, που ξεκίνησαν με δέσμιες πτήσεις κάτω από τον φορέα «White Knight» (που μετέφερε τον νικητή του Χ-Prize, «SpaceShip One») της Scaled Composites. Το αεροσκάφος πραγματοποίησε την πρώτη του άφεση και ελεύθερη στις 7 Απριλίου 2006, που όμως κατέληξε με την ατυχία το όχημα να βγει από τον διάδρομο προσγείωσης και να πάθει ζημιές. Επισκευάστηκε όμως στη συνέχεια και πραγματοποίησε άλλες δυο πτήσεις στις 18 Αυγούστου και 26 Σεπτεμβρίου.
Καθώς η NASA παλινδρομούσε ανάμεσα στις διάφορες εκδοχές και χρονοδιαγράμματα του προγράμματος Constellation, σαν διαδόχου κατάστασης στα Space Shuttle, η Αμερικανική Αεροπορία ανακοίνωσε τον Νοέμβριο του 2006 ότι θα εξέλισσε μια δική της έκδοση του OTV, γνωστή σαν X-37B με στόχους «τον περιορισμό του ρίσκου, των πειραματισμών και των αστάθμητων παραγόντων στις επιχειρήσεις επαναχρησιμοποιούμενων διαστημικών οχημάτων, προκειμένου  να υποστηριχθούν μακρόπνοοι σχεδιασμοί».
 
Το μυστηριώδες σκάφος της USAF
Το X-37B εξελίχθηκε από τον τομέα ειδικών προγραμμάτων της Boeing, Phantom Works και παρά το γεγονός ότι η Αμερικανική Αεροπορία φαίνεται να είναι εξαιρετικά φειδωλή σε στοιχεία, το αεροδιαστημοπλάνο δεν φαίνεται να διαφέρει σημαντικά από το X-37A, που οραματιζόταν η USAF. Έχει την γενική διάταξη των Space Shuttle με πτέρυγα μικρού διατάματος, ουρά «V» και αμβλύ ρύγχος, ενώ το κάτω μέρος του τελευταίου και όλη η κοιλιακή επιφάνεια είναι καλυμμένη με θερμομονωτικές πλάκες για προστασία από την τριβή με την ατμόσφαιρα, κατά την φάση της επανόδου σε αυτή. Από τις εκτιμήσεις που υπάρχουν, από την εποχή που ακόμη το X-37A ήταν πρόγραμμα της NASA, το σκάφος χωρίζεται σε τρία μέρη, με το μεγαλύτερο στο κέντρο να αποτελεί την αποθήκη μεταφοράς φορτίου με δυο ανοιγόμενες θύρες, όπως και στο διαστημικό λεωφορείο. Στο διαμέρισμα του ρύγχους φιλοξενούνται ο χώρος των ηλεκτρονικών και μια δεξαμενή κηροζίνης JP-8, ενώ στο πίσω διαμέρισμα υπάρχει μια δεξαμενή οξειδωτικού, στην μορφή υπεροξειδίου του υδρογόνου και ο κινητήρας. Σε διάφορα σημεία της ατράκτου είναι τοποθετημένοι «μικροκινητήρες» εκτόνωσης αερίου για τον έλεγχο εκτός ατμόσφαιρας, ενώ συμβατικές επιφάνειες αεροδυναμικού ελέγχου καθοδηγούν το σκάφος μέσα σε αυτήν. Ηλιακές κυψέλες και μπαταρίες λιθίου διασφαλίζουν ηλεκτρική ενέργεια για το χρονικό διάστημα που το σκάφος είναι σε χαμηλή τροχιά (200-800 km), ενώ σύμφωνα με εκπρόσωπο της USAF η αυτονομία του μπορεί να φτάσει και τις 270 ημέρες.
Η δοκιμή της 23^ης Απριλίου (και πιθανότατα και οι περαιτέρω δοκιμές) του X-37B πραγματοποιήθηκε με το σκάφος τοποθετημένο μέσω προσαρμογέα σαν φορτίο, κάτω από αεροδυναμικό κάλυμμα στην κορυφή ενός πυραύλου Centaur σαν δεύτερο όροφο και επιταχυντή Atlas V σαν πρώτο. Η Boeing κατασκευάζει ένα δεύτερο X-37B για δοκιμές μέσα στο 2011.
Το πραγματικά όμως αντιπροσωπεύει το Χ-37Β για την Αμερικανική Αεροπορία; Η απάντηση δεν είναι εύκολη και οι γνώμες διίστανται με υπαρκτά  αρκετά σχετικά σενάρια.
Για κάποιους υλοποιεί την επιθυμία του Πενταγώνου να αποκτήσει αυτόνομη δυνατότητα επιχειρήσεων επαναχρησιμοποιούμενων διαστημικών φορέων, είτε για πειράματα ή για στρατιωτικές διαστημικές εφαρμογές, δεδομένου ότι οι σημερινές δυνατότητες θα χαθούν με την διακοπή των πτήσεων των διαστημικών λεωφορείων. Το ίδιο το X-37B έχει περιορισμένες τέτοιες δυνατότητες, αλλά αφ’ ενός είναι καλύτερο από το τίποτε, ενώ αφ’ ετέρου οι πτήσεις του θα δώσουν εμπειρία στον συγκεκριμένο τομέα. Είναι χαρακτηριστικό ότι το πρόγραμμα δοκιμών βρίσκεται κάτω από την αιγίδα του Rapid Capabilities Office της USAF. Το θέμα των «ταχέων δυνατοτήτων» έχει γεννήσει μια δέσμη σεναρίων που θέλει το X-37B να εξελίσσεται σε οπλοσύστημα. Οι πιθανότητες είναι φυσικά απεριόριστες, αλλά μια ιδέα είναι η επέκταση της υλοποίησης των ενδοατμοσφαιρικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών (UAV) που έχουν πλέον αποκτήσει και δυνατότητες κρούσης (UCAV) και στο διάστημα.
Η Κίνα πάντως φέρεται ενοχλημένη από την εκτόξευση του X-37B και Κινέζοι αξιωματούχοι με δηλώσεις τους κατηγόρησαν τις ΗΠΑ ότι δημιουργούν συνθήκες κλιμάκωσης στρατιωτικού ανταγωνισμού στο διάστημα. Η Κίνα βέβαια πραγματοποίησε στις 11 Ιανουαρίου 2007 αντι-δορυφορική δοκιμή, καταστρέφοντας έναν παλαιό της μετεωρολογικό δορυφόρο με σύγκρουση με άλλο δορυφόρο που τοποθετήθηκε στην ίδια τροχιά με αντίθετη φορά.
Φυσικά υπάρχει πάντα και το ενδεχόμενο το Πεντάγωνο να μην έχει κανένα συγκεκριμένο σχέδιο εκτός του να διατηρήσει κονδύλια που διαφορετικά θα έχανε. Το τοπίο πάντως δεν φαίνεται να ξεκαθαρίσει πριν την ολοκλήρωση αυτού του κύκλου δοκιμών αλλά και σημαντικών αποφάσεων που αφορούν το μέλλον της NASA.