9.6 C
Athens
Πέμπτη, 19 Δεκεμβρίου, 2024
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΕΛΛΑΔΑΑΠΑΝΤΑΜΕ: Γιατί το ΠΝ επέλεξε τις MMSC; 12+1 ερωτήσεις για τις LCS/MMSC...

ΑΠΑΝΤΑΜΕ: Γιατί το ΠΝ επέλεξε τις MMSC; 12+1 ερωτήσεις για τις LCS/MMSC…

- Advertisement -

Ο σκοπός του σημερινού άρθρου μας, αφορά την επιλογή της Multi Mission Surface Combattant από το Πολεμικό μας Ναυτικό. Μας έκανε εντύπωση το χτεσινό μας άρθρο, που ήταν ουσιαστικά ενημερωτικό, μάζεψε σε λίγες ώρες εκατοντάδες σχόλια. Το πλέον ενδιαφέρον είναι πως είδαμε για πρώτη φορά φίλους αναγνώστες μας να συνδέονται με τη σελίδα για να κάνουν το σχόλιό τους, ή να κάνουν τις ερωτήσεις τους. Διαβάσαμε πολλές ερωτήσεις, και προσπαθήσαμε να τις ομαδοποιήσουμε και να τις απαντήσουμε μαζικά. Ελπίζουμε να σας διαφωτίσουμε, αν και ετοιμάζαμε σχετικό άρθρο για το επόμενό μας τεύχος. Καθώς όμως ο Δεκέμβρης είναι μακρυά, βάζουμε τις ερωτήσεις και τις απαντήσεις εδώ.

“Καρέ του Άσσου” το ΠΝ, Απόλυτη Ανανέωση του Στόλου Επιφανείας, 4 φρεγάτες MMSC, εκσυγχρονισμός ΜΕΚΟ200ΗΝ, Ενδιάμεση Λύση με 2 πλοία A/A περιοχής, και συμμετοχή στο πρόγραμμα FFG(X)!

Τώρα, θα μιλήσουμε με το χέρι στην καρδιά. Θα ήταν πολύ πιο εύκολο για εμάς να κατακεραυνώσουμε την επιλογή του ΠΝ, και να μαζέψουμε μαζί μας τους “αγανακτισμένους της πλατείας του Πολεμικού Ναυτικού”. Παρακολουθούμε, όχι με έκπληξη, το Πολεμικό Ναυτικό να “βάλλεται” πανταχόθεν, από όλα σχεδόν τα “μέσα”, για την επιλογή να στείλει ένα Letter of Request για ένα Ναυτικό Πρόγραμμα. Η διαστρέβλωση των γεγονότων, οδήγησε πολλούς να πάρουν αποφάσεις όχι με βάση τις αποφάσεις του ΠΝ, αλλά τις απόψεις κάποιων opinion makers. Φυσικά όσοι δεν είναι μαζί με τον “πλήθος”, αντί για τους “προδότες” του Συντάγματος, “τα παίρνουν”. Ας μιλήσουμε ευθέως λοιπόν. Αν κάποια εταιρεία δίνει διαφήμιση, αυτή ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ η Lockheed Martin. Έχει πάρει στρατηγική απόφαση να μην δώσει διαφήμιση για κάποια χρόνια σε κάποιες χώρες, ανάμεσά τους η Ελλάδα. Αν έδινε, πιστέψτε μας, πολλοί θα την “αγαπούσαν”.

Τώρα, η ΠΤΗΣΗ τι κάνει; αυτό που πρέπει να κάνει. Οι εταιρείες που διαφημίζονται σε εμάς ξέρουν ότι απλά θα έχουν αποτέλεσμα λόγω της -πραγματικής κι όχι εικονικής- επισκεψιμότητάς μας. Δεν μας “αγοράζουν” γιατί απλά “δεν πωλούμαστε”. Συνεπώς, αν πρέπει να γράψουμε κάτι, θα το γράψουμε. Γιατί αυτή είναι η δουλειά μας, και αυτός είναι ο λόγος που 1.000.000 επισκεπτών κάθε μήνα μπαίνουν για να μας διαβάσουν. Αν ήθελαν copy paste απόψεις, πηγαίνουν κι αλλού.

Πάμε στην επιλογή του ΠΝ. Τι επέλεξε το ΠΝ; ΕΠΕΛΕΞΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ, ΟΧΙ ΠΛΟΙΟ. Επέλεξε να ξαναδημιουργηθεί από την αρχή, να εκσυγχρονιστεί και να γίνει το Πολεμικό Ναυτικό του 21ου αιώνα. Μιλάμε συχνά με αξιωματικούς του ΠΝ, οι άνθρωποι σχεδιάζουν με τη λογική της συνέχειας. Δεν υπάρχει περίπτωση να έρθει κάποιος ΑΓΕΝ που δεν θα πάρει τη σκυτάλη από τον προηγούμενο και δεν θα συνεχίσει τους σχεδιασμούς. Μπορεί εμείς να πιστεύουμε πως είμαστε καλύτεροί τους, γιατί διαβάσαμε 4 ελληνικά sites και 3 ξένα. Αλλά δεν είμαστε. Δεν τολμούμε όμως να κάνουμε κριτική σε τεχνικά θέματα στους ανθρώπους του ΠΝ. Γιατί; διότι δεν μπορούμε.

Ναι, χτες αυτό που γράψαμε, είναι πως ο κορμός της απόφασης του ΠΝ είναι η LCS, MMSC variant. Λοιπόν, για να μην υπάρξουν παρεξηγήσεις, το πλοίο είναι ακριβώς ίδιο με τις LCS Freedom Class του USN, απλά, αντί για το πακέτο Littoral (παράκτιων) αποστολών που “φοράνε” τα πλοίο του USN, έχουν “πακέτο” Multi Mission, δηλαδή φρεγάτας πολλαπλού ρόλου. Η αμερικανική υποψηφιότητα έχει παρουσιαστεί στο ΠΝ εδώ και σχεδόν δυο χρόνια, και μάλιστα η ΠΤΗΣΗ ήταν η πρώτη που έγραψε τη σχετική είδηση. Οι δε διαπραγματεύσεις για τις LCS, διεξάγονταν παράλληλα με αυτές με την Naval Group. Αρχικός σκοπός του ΠΝ ήταν η αγορά 2 Belh@rra Helleniques, και λίγο αργότερα 4 MMSC.

Οργανικά Εναέρια Μέσα για τα πλοία του Πολεμικού Ναυτικού – Ματιές στο μέλλον

Η αμερικανική πρόταση, έχει όλα τα βασικά που επιθυμεί το Πολεμικό Ναυτικό. Καταρχάς, η συμφωνία δεν θα είναι μια απλή εμπορική συμφωνία, μεταξύ Ελληνικού Κράτους και της κατασκευάστριας εταιρείας, αλλά μια διακρατική (G2G) συμφωνία. Δεν θα υπάρξει εμπλοκή της Ελλάδος με την εταιρεία (Lockheed Martin), αλλά θα συμβληθεί με το Αμερικανικό Δημόσιο. Είναι τα περίφημα Foreign Military Sales, FMS όπως τα ξέρουμε. Επίσης, υπάρχει χρηματοδότηση, καθώς αυτή μπορεί να γίνει μέσω των Foreign Military Funds, FMF, που σημαίνει μακροχρόνιος δανεισμός ή/και απευθείας δωρεάν στρατιωτική βοήθεια. Όπως ακριβώς έγινε και με τον εκσυγχρονισμό των F-16V.

Τώρα, πριν επικεντρωθούμε στα μειονεκτήματα που θεωρούν πολλοί αναγνώστες μας πως έχουν τα πλοία, ας δούμε τα σημεία που “πέρασαν” τις εξετάσεις του ΠΝ. Καταρχάς το πλέον ενδιαφέρον χαρακτηριστικό τους είναι η μεγάλη τους ταχύτητα, που στα  LCS Freedom φτάνει τους 47 κόμβους! Οι MMSC, με το μεγαλύτερο βάρος θα έχουν μικρότερη τελική ταχύτητα, αλλά και πάλι, προσωπική μας εκτίμηση είναι πως στην ελληνική έκδοση θα ξεπερνά τους 35 κόμβους. Το ΠΝ ασκείται συστηματικά σε τακτικές αποφυγής τορπιλών με υπερυψηλή ταχύτητα, κάτι που το θεωρεί σαν τη μόνη επιλογή για αυτοάμυνα του πλοίου απέναντι σε τορπίλες. Οι Γάλλοι διαφωνούν με αυτό, αλλά οι Αμερικανοί έχουν γενικά την ίδια άποψη με το ΠΝ. Επίσης, η υψηλή ταχύτητα θα τους επιτρέπει να φτάνουν στα σημεία ενδιαφέροντος πολύ γρηγορότερα από άλλα πλοία.

Κε Υπουργέ, στις ΗΠΑ ζητήστε “ότι αποσύρει το USN μέσα στο 2021”! 4 LCS, 3 περιπολικά Cyclone, 1 LSD Whidbey Island… Τα χρειαζόμαστε όλα

Οι MMSC-HN, θα οπλιστούν με συστήματα και όπλα που γνωρίζει καλά το Πολεμικό Ναυτικό. Αναμφίβολα θα δούμε πυροβόλο Leonardo 76 mm στη θέση του BAe 57mm και μάλιστα στην έκδοση Strales, πυραύλους ESSM Block 2 (το ΠΝ έχει σε μεγάλη εκτίμηση το όπλο) ή άλλους αντίστοιχους (όπως οι CAMM), και πυραύλους Harpoon ή ΝSM. Οι MMSC έχουν ανοιχτής αρχιτεκτονικής CMS (COMBATSS-21), έτσι η πιστοποίηση νέων όπλων δεν απαιτεί μερικές δεκάδες εκ. ευρώ, αλλά λίγες χιλιάδες δολάρια, για το γράψιμο μερικών γραμμών κώδικα. Συνεπώς, όταν η Lockheed λέει πως μπορεί να βάλει οτιδήποτε θελήσουμε, ακόμη και CAMM, CAMM-ER ή μέχρι και MICA VL ή ASTER 15/30. Καθώς είναι σημείο ενδιαφέροντος, αν το ΠΝ κρίνει πως θέλει να βάλει SM-2, τότε θα φορτωθούν και πύραυλοι SM-2.

Άλλο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του πλοίου είναι οι πολύ μικρές ανάγκες σε πλήρωμα που έχει. Σε αμερικανική υπηρεσία, το LCS Freedom έχει μόλις 50 άτομα πλήρωμα. Η σαουδαραβική MMSC, θα φτάνει τα 90 περίπου, αριθμός όμοιο με αυτό μιας πιθανής ελληνικής MMSC. O αυξημένος αριθμός του πληρώματος είναι λόγω των τελείως διαφορετικών αποστολών που πρέπει να εκτελούν οι MMSC σε σχέση με τις LCS. Αλλά και πάλι, είναι λιγότερο από τους μισούς από αυτούς που απαιτείται για την επάνδρωση μια φρεγάτας της γενιάς των S ή των ΜΕΚΟ200ΗΝ. Σε ελληνική έκδοση το πλοίο θα έχει πλήρωμα ξαναλέμε που θα αποτελείται από 90 στελέχη.

Το ΠΝ σκέφτεται εκτενέστερο εκσυγχρονισμό των MEKO200HN, σαν “αντισταθμιστικά” για την πιθανή αγορά 4 φρεγατών MMSC

Καθώς υπάρχει ένας ελέφαντας στο δωμάτιο, κι αυτός δεν είναι άλλος από την ανάγκη εκσυγχρονισμού των ΜΕΚΟ200ΗΝ, οι Αμερικανοί προσφέρουν τη λύση “πακέτο” για την κατασκευή των τεσσάρων MMSC αλλά και τον εκσυγχρονισμό των τεσσάρων ΜΕΚΟ200ΗΝ. Αυτό σημαίνει πως τα πλοία θα έχουν πολλά κοινά, αν όχι το CMS (CMS330, COMBATSS-21) σίγουρα κονσόλες και ανάγκη εκπαίδευσης σε αυτές, κοινό ραντάρ κοκ. Το σίγουρο είναι πως δεν θα απαιτείται επανεκπαίδευση στην περίπτωση μετάθεσης μελών του πληρώματος από το ένα πλοίο στο άλλο. Επίσης, θα υπάρξουν πολλά άλλα κοινά συστήματα, που θα επιτρέπει στις δυο κλάσεις πλοίων να μπορούν να συνεργάζονται αρμονικά.

Η ΠΤΗΣΗ και το NavalDefence.gr έχουν δημοσιεύσει πολλά άρθρα για τις MMSC (τόσα πολλά που θεωρήθηκε πως τις “προωθούμε”, αλλά κανείς δεν μέτρησε για παράδειγμα τα άρθρα για τις Belh@rra). Τα πρώτα άρθρα που γράψαμε έτυχαν ενδιαφέροντων σχολίων. Στη συνέχεια όμως, κυκλοφόρησαν πολλές απόψεις, από αρκετούς, πως τα πλοία είναι τελείως ακατάλληλα για το ΠΝ, και ούτε λίγο, ούτε πολύ, ακόμη και το USN είναι ηλίθιο που τα αγόρασε. Ας προσπαθήσουμε να δούμε ποιος από αυτούς τους μύθους είναι σωστός και ποιος όχι. Συνεχίζουμε το άρθρο μας σε μορφή Q&As.

ThinkOfTheBox: Belh@rra ή FFG (X) για το ΠΝ; ποια είναι η καλύτερη λύση;

ΘΕΜΑ 1ο: Το LCS Freedom και κατά συνέπεια η MMSC έχουν προβληματικό προωστήριο σκεύος.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Και οι δυο κλάσεις LCS, Independence και Freedom, είχαν προβλήματα με το προωστήριο σκεύος στην αρχή της καριέρας τους. Η απαίτηση του USN για υψηλές ταχύτητες και μεγάλη αυτονομία, μπορούσαν να καλυφθούν μόνο με water jets, μια σχετικά νέα τεχνολογία για πολεμικά πλοία. Για λιγότερα προβλήματα, τα πρώτα πλοία από κάθε κλάση χαρακτηρίστηκαν πρωτότυπα (LCS 1 & 2). Μετά από χρόνια δοκιμών, και διορθώσεων, που προκάλεσε καυστικά δημοσιεύματα στον Τύπο λόγω των αστοχιών, το σύστημα πρόωσης και στις δυο κλάσεις θεωρούνται πλέον αξιόπιστα. Πρόσφατο περιστατικό βλάβης, συγκαταλέγεται στα άπειρα περιστατικά που συμβαίνουν σε όλα τα πολεμικά πλοία σε όλα τα πολεμικά ναυτικά. Απλά οι LCS, και των δυο κλάσεων, έχουν στοχοποιηθεί.

Τo USN τα θεωρεί τόσο αξιόπιστα, που τα πλοία πλέον κάνουν deployment για μεγάλα χρονικά διαστήματα στον Ειρηνικό και τον Ατλαντικό. Με την ευκαιρία, water jets έχει και η ΜΕΚΟ Α200. Εκεί όμως είναι αξιόπιστο, αλλά σε αμερικανικό είναι αναξιόπιστο; Τα πλοία της ακτοπλοϊας που οργώνουν το Αιγαίο, είναι αναξιόπιστα; Η τεχνολογία αλλάξει, πάμε μπροστά, κάποια στιγμή φύγαμε από τα πανιά, πήγαμε στον ατμό. Όταν φύγαμε από τους τροχούς στο πλάι των πλοίων και πήγαμε στις προπέλες, τα ίδια ακούγονταν. Όταν ήρθαν οι αεριοστρόβιλοι στο ΠΝ με τις S, υπήρχε τρομερό άγχος για το “νέο” σύστημα καθώς το ΠΝ είχε τελείως διαφορετικά συστήματα στα πλοία του μέχρι τότε. Συνεπώς, ας αφήσουμε το ΠΝ να ξέρει να κρίνει περισσότερα. Νομίζουμε πως παραείναι ειδικό το θέμα, ακόμη και για έμπειρους ναυπηγούς. Ίσως περισσότερα μπορεί να μας πει κάποιος μηχανικός της ακτοπλοϊας που θα θέλαμε τη γνώμη του στα σχόλια.

HSwMS “Smyge” – Το φιλόδοξο ταχύπλοο stealth των Σουηδών

ΘΕΜΑ 2ο: Τα LCS και κατά συνέπεια τα MMSC παραμένουν αναξιόπιστα. Απόδειξη η μια εβδομάδα επισκευών για κάθε μήνα ανάπτυξης. Πρόσφατα ένα “έμεινε” στο Κέηπ Τάουν.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ας το σκεφτούμε λίγο. Ένας μήνας, μια εβδομάδα. Δυο μήνες, δυο εβδομάδες. Έχει κανείς υπολογίσει πόσες εβδομάδες χρειάζονται για κάθε πλοίο του USN για συντήρηση μετά από deployment; Και μιλάμε για συντήρηση από πλήρωμα 50 ατόμων. Για να μην υπάρχουν απορίες, αφού το ΠΝ επέλεξε MMSC, σημαίνει ότι επιλέγει πλοίο με λυμμένα όλα τα προβλήματα εξέλιξης, δηλαδή δεν θα έχουμε επανάληψη καταστάσεων όπως με τα υποβρύχια Type 214HN και τις ΤΠΚ Ρουσσέν. Δεν υπάρχει κάτι που πρέπει να λυθεί, είναι όλα λυμένα. Μην μπερδεύουμε τις LCS 1 & 2 με τα υπόλοιπα πλοία των κλάσεων. Αυτός είναι και ο λόγος που τα LCS 1 & 2 αποσύρονται σε λίγους μήνες. Όπως λένε στο USN, “έχουν περισσότερες τρύπες από ελβετικό τυρί”. Τώρα, το ότι έγινε θέμα η βλάβη ενός LCS, δεν είναι περίεργο. Τα Littoral Ships έχουν δεχτεί τρομερή κριτική από την αρχή. Συνεπώς οτιδήποτε τους συμβαίνει, παίρνει δημοσιότητα. Κάτι αντίστοιχο συνέβη και στην Ελλάδα με “τα υποβρύχια που γέρνουν” κο. Είναι νέας τεχνολογία, έχουν ελάχιστο πλήρωμα, είναι πιο επιρρεπή σε ζημιές κυρίως λόγω πληρώματος, όχι αστοχίας υλικού.

Καθελκύστηκε το 25ο πλοίο του προγράμματος LCS

ΘΕΜΑ 3ο: Τα πλοία είναι άχρηστα γιατί είναι φτιαγμένα από αλουμίνιο. Όλα τα πλοία από αλουμίνιο, είναι άχρηστα και επικίνδυνα. Τι, όχι;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Λογικό ακούγεται. Δεν ισχύει όμως. Καταρχάς, με αυτή τη λογική πρέπει να βγουν εκτός υπηρεσίας όλες οι ΤΠΚ που έχουν υπερκατασκευή από αλουμίνιο. Κατά δεύτερον, ναι, οι LCS έχουν υπερκατασκευή από αλουμίνιο, και γάστρα από χάλυβα. Πόσες φορές πρέπει να το πούμε; επίσης, υπάρχει θωράκιση από κεραμικά υλικά, και οι ενισχύσεις στην υπερκατασκευή είναι απόρρητες. Θα μπορούσε όμως ένα Littoral Ship να μπορεί να διατρηθεί από ελαφρά πυροβόλα ή ρουκέτες; αν είναι έτσι, γιατί έχουν σχεδιαστεί για ανάπτυξη στον Περσικό; για να κάνουν τους στόχους στους Φρουρούς της Επανάστασης; Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως με αυτό τον τρόπο έχει πέσει σημαντικά το βάρος, ενώ το κέντρο βάρους είναι επίσης χαμηλό, με ότι σημαίνει αυτό για τους αισθητήρες και τα όπλα (και την ευστάθειά τους). Και με την ευκαιρία, ας απορρίψουμε τα Ticonderoga. Έκπληξη, κι αυτά υπερκατασκευές από αλουμίνιο έχουν! Ή ας αποσύρουμε τις ΤΠΚ μας! Κι αυτές αλουμινόχαρτα είναι! Για να μην το κουράσουμε, θα πούμε το εξής. Ας κάνουν οι αναγνώστες μας μια μικρή έρευνα να δουν πόσα πολεμικά πλοία σήμερα κάνουν χρήση αλουμινίου. Επίσης, ας δουν στην παρακάτω εικόνα, πως τα σημαντικότερα συστήματα των LCS, είναι κάτω από την υπερκατασκευή.

Δεν λέγονται LCS οι φρεγάτες, αλλά MMSC, δεν είναι από αλουμίνιο αλλά από χάλυβα

ΘΕΜΑ 4ο: Είναι υποεξοπλισμένα τα LCS, άρα και οι MMSC.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Τα LCS δεν είναι υποεξοπλισμένα, έχουν όμως τελείως λάθος μείγμα οπλισμού. Θεωρούμε πως λίαν συντόμως το USN θα αναγκαστεί να βάλει NSM και στις LCS Freedom, όπως και στις Independence, καθώς οι Hellfire είναι τελείως ανεπαρκείς για τις αποστολές που σχεδίαζε πριν 15 χρόνια. Αξίζει κάποιος να δει που μπορεί να φτάσει ο οπλισμός μιας LCS Freedom. “Φεύγοντας” οι εκτοξευτές Hellfire, στη θέση τους “κάθονται” δυο Mk41 ενώ υπάρχει χώρος και για τρίτο, ή άλλο module οπλισμού, όπως για παράδειγμα ένα naval laser (υπάρχει ήδη συμβόλαιο για την τοποθέτησή του). Συνολικά μια LCS μπορεί να λάβει μέχρι και 3 Mk41.

Η Enhanced Lethality Package LCS. Μιλάμε για ένα υπερ-εξοπλισμένο πλοίο

Οι Σαουδάραβες έχουν προτιμήσει μια επιλογή με έναν μόνο Mk41 πίσω από το πρωραίο πυροβόλο (που τραβήχτηκε προς την πλώρη). Η λογική ελληνική επιλογή θα ήταν MMSC με δυο Mk41, εκεί που σήμερα βρίσκονται οι εκτοξευτές των Hellfire, ή συνδυασμό ενός Mk41 κι άλλου επιπλέον εκτοξευτή, ή μια σχεδίαση όπως των Σαουδαράβων, και επιπλέον κελιά στο κέντρο του πλοίου. Μετά λόγου γνώσεως, η ελληνική MMSC θα είναι από τα καλύτερα οπλισμένα πλοία στην κατηγορία του παγκοσμίως. Όπως κάποιοι αναγνώστες μας κατάλαβαν, κάτι περισσότερο ξέρουμε, απλά δεν μπορούμε να το γράψουμε. Η ελληνική MMSC-ΗΝ θα φέρει παραπάνω από 16 κελιά, μην μας πιέσετε να γράψουμε κάτι περισσότερο.

Θα έρθουν οι Γάλλοι με LaFayette/Belh@rra/ΜΕΚΟ200/ASTER να “χτυπήσουν” τους Αμερικάνους και τις Adelaide/LCS/SM2;

ΘΕΜΑ 5ο: Δεν έχει συστήματα υψηλής τεχνολογίας όπως το SeaFire500. Και το θέλουμε fixed κι όχι rotator

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Το SF500 είναι πραγματικά κορυφαίας τεχνολογίας ραντάρ, αν και ακόμη δεν υπάρχει παρά μόνο σε πρωτότυπο, και οι επιδόσεις του δεν έχουν επιβεβαιωθεί. Και φυσικά, μας έτρεχαν τα “σάλια” για ένα ραντάρ σαν το SF500. Γιατί όμως να μην έχει συστήματα υψηλής τεχνολογίας η MMSC; το TRS-4D που φορούν οι τελευταίες αμερικανικές LCS, και οι σαουδαραβικές MMSC θεωρείται κακό ραντάρ; Εντάξει, έχουμε εδώ στην Ελλάδα ΤΟ ΥΠΕΡ-ΡΑΝΤΑΡ MW-08 και μας ξινίζει κάτι σαν το TRS-4D. Και μεταξύ μας, αν πληρώσουμε μπορούμε να πάρουμε ότι ραντάρ θέλουμε, όπως το AN/SPY-6. Το θέμα είναι βέβαια, μήπως το παρακάνουμε με μια τέτοια επιλογή. Τέλος, έτσι για να μην δουλευόμαστε, οι MMSC  έχουν σύστημα ECM, που απλά ΔΕΝ είχαν οι Belh@rra! Κι εκεί, μπορούμε να βάλουμε ότι θέλουμε, όπως και κάποιο κορυφαίο ESM.

Τώρα, σε ότι αφορά το TRS-4D μπορεί να κατευθύνει SM-2, απλά δεν είναι σίγουρο πως το ΠΝ θέλει τον πύραυλο αυτό σε φρεγάτα πολλαπλών ρόλων. Όπως έχουμε ξαναγράψει, το βασικό πρόβλημα στο μέλλον είναι οι επιθέσεις κορεσμού, όταν δεκάδες όπλα θα κατευθύνονται προς το Στόλο. Εκεί χρειάζεται ικανή αυτοματοποιημένη άμυνα, με πυραύλους που θα μπορούν να αντιμετωπίσουν τα πάντα. Και πυραύλους σε μεγάλους αριθμούς. Με 16 ή 24 ASTER 30 θα κλαίγαμε την καλύτερη Belh@rra, αν δεν είχε και πυραύλους επιπέδου MICA VL, ESSM Blk2 ή CAMM/CAMM-ER. Η MMSC-HN αναμένουμε πως θα έχει τουλάχιστον 32 πυραύλους επιπέδου ESSM Blk2, και 21 πυραύλους RAM. Χωρίς να μιλήσουμε για το STRALES.

Belh@rra ή/και LCS Freedom (MMSC frigate), τι είναι καλύτερο για το ΠΝ;

ΘΕΜΑ 6ο: Γιατί τα λέτε όλα αυτά;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Το σημερινό άρθρο δεν έχει σαν σκοπό να “διαφημίσει” τις MMSC. Απλά πιστεύουμε πως οι LCS/MMSC έχουν φάει αρκετή “λάσπη” και δεν συμμεριζόμαστε τις απόψεις πολλών, που νομίζουν πως έτσι “βοηθάνε”. Δεν βοηθούν, απλά άλλοι έχουν εκτιμήσει πολύ περισσότερο από την ΠΤΗΣΗ τις διαφημίσεις που έδωσε κατασκευάστρια εταιρεία πλοίων. Εμείς είμαστε αγνώμονες ή καλοί δημοσιογράφοι. Συνεπώς, η πολεμική εναντίον των MMSC δεν είναι πάντα “αγνή”.

Μάλλον ερχόμαστε να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους. Το πλοίο δεν είναι πανάκεια, δεν είναι ένα Arleigh Burke, αλλά δεν είναι ένα πλοίο που δεν αξίζει. Είναι μια φρεγάτα, με πολλές καινοτομίες και λύσεις υψηλής τεχνολογίας, που κάποιος άλλος, το USN, έχει πληρώσει αδρά για να κάνει λειτουργικές και αξιόπιστες. Αφού το ΠΝ πάει σε αυτό το πλοίο, θα υπηρετούν στο πλανήτη 23-25 τέτοια πλοία, μαζί με τα ελληνικά. Όχι άσχημα για το μέλλον τους και την μακροβιότητά τους.

Οι δοκιμές που έκανε η κλάση LCS Freedom σε αντοχή σε εκρήξεις και υπερ-υψηλές ταχύτητες

ΘΕΜΑ 7ο: Πάλι Lockheed Martin;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο λόγος που επιλέχτηκε το πλοίο δεν είναι η κατασκευάστρια εταιρεία, Lockheed Martin (που ασχέτως των όσων της “σέρνουν” κάποιοι, είναι η κατασκευάστρια των F-16, που εδώ και πολλές δεκαετίες προστατεύουν το Αιγαίο). Η εταιρεία εμπλέκεται σε όλους τους κλάδους της αμυντικής βιομηχανίας, λογικό είναι να βρίσκεται και στην ναυπηγική βιομηχανία. Εκτός του ότι η εταιρεία έχει μεγάλο παράρτημα στην Ελλάδα, δεν κέρδισε γιατί είναι η LM. Κέρδισε γιατί το μέγιστο πλεονέκτημα είναι η χρηματοδότηση που φέρουν τα αμερικανικά προϊόντα, αλλά και το ότι η Ελλάδα θα συμβληθεί με την Αμερικανική Κυβέρνηση. Δεν πρέπει να αγνοούμε και το γεγονός ότι είναι το μόνο πλοίο της κατηγορίας από τις ΗΠΑ. Και στην τελική, είναι ένα πολύ καλό πλοίο.

Αλλά η διακρατική συμφωνία, τo FMS, εξασφαλίζει την επιτυχία του συμβολαίου. Σήμερα, και τα Ρ-3 και τα F-16 έχουν τα διάφορα προβλήματά τους. Τα οποία όμως αγχώνουν το USN και USAF αντίστοιχα, αφού η Ελλάδα έχει συμβληθεί με τις ΗΠΑ κι όχι με την LM. Συνεπώς, αν αυτή τη φορά υπάρξουν προβλήματα με την κατασκευάστρια εταιρεία (όπως υπήρξαν με τα υποβρύχια 214ΗΝ), τότε δεν θα αρχίσουμε τις διαπραγματεύσεις, τα δικαστήρια και τις εκπτώσεις. Θα λύσει το θέμα το USN, με βάση τα δικά του συμβόλαια. Κι αν δεν συμμορφωθεί η εταιρεία, η χρηματική “τιμωρία” θα είναι επί του συνόλου των συμβολαίων που έχει το USN με την Lockheed Martin, την Airbus, την Kongsberg, τη Boeing κοκ.

80 εκ. δολάρια για τη συντήρηση και εκσυγχρονισμό των ελικοπτέρων S-70B6 του ΠΝ, θα συνοδεύουν για πολλά χρόνια τα “Romeo”

ΘΕΜΑ 8ο: Μας ανέσυραν μια βυθυκόρο, και τους πληρώνουμε Χ δις ευρώ; Και θέλουν να μας δώσουν O.H Perry και ξεφτιλισμένες LCS Freedom σαν ενδιάμεση λύση…

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε το άρθρο, και να φέρουμε το 99% των “αρνητών” των MMSC, υπέρ των MMSC, αν λέγαμε πως οι ΗΠΑ  και το USN είναι και οι μόνοι που μπορούν να δώσουν ενδιάμεση λύση. Εδώ θα πρέπει να πούμε πως ακόμη δεν υπάρχει προσφορά ούτε για LCS (δεν ξέρουμε πως το ανακάλυψαν κάποιοι, αλλά τα πλοία τα χρησιμοποιεί το USN και μάλιστα εντατικά), ούτε για Arleigh Burke, ούτε για Ticonderoga, ούτε για τις αποσυρμένες Oliver Hazard Perry (που δεν έχουν πλέον ούτε καν τους SM-1). Το ΠΝ βρίσκεται σε συζητήσεις με το USN, και προφανώς, ειδικά από τις τελευταίες κινήσεις του ΓΕΝ έχουμε καταλάβει πως στο ΠΝ δεν παίζουν, αλλά κάνουν δουλειά. Με την LOR ζητάμε από το USN να μας βρεί Ενδιάμεση Λύση, κι έτσι θα προχωρήσει το όλο πρόγραμμα. Εμείς θα κάνουμε την εξής ερώτηση. Μόνο τα πλοία που αναφέρονται στην παράγραφο υπάρχουν στις ΗΠΑ;

Βασίλης Νέδος: Ο ΥΕΘΑ ζήτησε καταδρομικά Ticonderoga από τις ΗΠΑ για το ΠΝ

ΘΕΜΑ 9ο: Γιατί δεν αγοράζουμε 4 FFG(X); Αφού σταμάτησαν να αγοράζουν LCS και τώρα αγοράζουν FFG(X)

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Διότι το πλοίο είναι πολύ μακρυά από την είσοδό του σε υπηρεσία. Η επιλογή “σκαριού”, ΚΠΜ και ραντάρ δεν σημαίνει πως το πλοίο είναι έτοιμο. Ούτε επειδή υπάρχει η FREMM-IT σημαίνει πως το πλοίο έχει λύσει όλα τα προβλήματά του. Για παράδειγμα, υπήρχε το Typ τe 212, αλλά το Type 214 παρουσίασε τα προβλήματα που παρουσίασε. Και η MMSC είναι απλά μια LCS με σοβαρό οπλισμό, συνεπώς δεν θα έχει παιδικά προβλήματα. Δεν θα μας κάνει εντύπωση αν το USN εξοπλίσει τα πλοία του με τρόπο ανάλογο των ελληνικών στο μέλλον.

Συνεπώς, πλοίο για εμάς θα ήταν διαθέσιμο μετά το τέλος της δεκαετίας, τη στιγμή που το ΠΝ θέλει λύσεις άμεσες όσο και σύγχρονες. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως μια FFG(X) θα έχει πολύ μεγαλύτερο κόστος, ενώ στην τελική, η Ελλάδα ζήτησε βιομηχανική συμμετοχή στην κατασκευή της FFG(X). Πιθανόν, έτσι όπως το σκέφτεται το ΠΝ, οι τελευταίες S θα αντικατασταθούν από έναν αριθμό FFG(X), αν φυσικά όλα πάνε καλά με το πρόγραμμα. Δεν αποκλείεται, FFG(X) να αντικαταστήσουν και την Ενδιάμεση Λύση, αν αυτή είναι κάποιο “κουρασμένο” CG Ticonderoga. Ξέρετε, είναι πολύ υποτιμητικό για τους αξιωματικούς του ΠΝ να τους θεωρούμε περιορισμένης γνώσης…

ΕΠΙΣΗΜΟ: Η φρεγάτα FFG(X) του USN που ενδιαφέρει και το ΠΝ, την λέμε πλέον “Constellation Class”

ΘΕΜΑ 10ο: Και τι θα πάρουμε σαν Ενδάμεση Λύση; Μας είχατε πει για Arleigh Burke τον Μάιο και τώρα έχουμε Νοέμβρη…

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ενδιάμεση Λύση, τόσο σημαντική για το κενό στις δυνατότητες του ΠΝ, θα έλθει από τις ΗΠΑ. Δυστυχώς, πλοία με ισχύ που θα ενδιέφεραν το ΠΝ όπως έχουμε γράψει δεν υπάρχουν τόσο πολλά. Και η μεγαλύτερη δεξαμενή πολεμικών πλοίων στον κόσμο είναι το USN. Θεωρεί κανείς πως η Ελλάδα δεν θα πάρει μια ικανοποιητική ενδιάμεση λύση; Και μια ενδιάμεση λύση, που θα τελειώσει όλες τις άλλες ενδιάμεσες λύσεις. Όσοι πιστεύουν πως ο Πομπέο ήρθε να μετρήσει πόσα MLRS έχουμε στα νησιά, είναι το λιγότερο ανόητος. Όσοι όμως κατάλαβαν τι έγινε στην Σούδα, κερδίζει χρυσούν ωρολόγιον… Ο νοών, νοείτω.

Σε ότι αφορά τα Arleigh Burke, όταν θα έρθει η απάντηση στη LOR που έστειλε το ΠΝ, τότε θα μπορέσουμε να γράψουμε ένα πλήρες άρθρο, γιατί δημοσιεύσαμε αυτή την πληροφορία τότε. Μέχρι τότε λίγη υπομονή. Κι όσοι επιμένουν να χύνουν “χολή” στα σχόλια, ας σκεφτούν σε πόσα έχει πέσει μέσα η ΠΤΗΣΗ. Δεν είμαστε αδίκως σημείο αναφοράς στην έγκυρη ενημέρωση, ακόμη κι αν πέσαμε έξω (ως προς το γεγονός ή τον χρόνο υλοποίησης, θα δείξει). Δεν παίζουμε με την αξιοπρέπειά μας, και για να “στηρίζουμε” τις αποφάσεις του ΠΝ, κάτι θα ξέρουμε.

ΑΠΟΨΗ: Αν το ΠΝ θέλει “Ενδιάμεση Λύση”, ας είμαστε ειλικρινείς, μόνο Ticonderoga μπορεί να αποκτήσει. Τι σημαίνει αυτό;

ΘΕΜΑ 11ο: Καλά όλα αυτά, αλλά δεν έχει σόναρ τρόπιδας. Άρα δεν είναι ASW φρεγάτα! Όλα τα άλλα πλοία στον πλανήτη γιατί έχουν και οι MMSC δεν έχουν.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο λόγος που δεν έχει σόναρ τρόπιδος η MMSC είναι απλός. Δεν μπορεί να πάρει. Το σχέδιο της LCS, και κατά συνέπεια της MMSC, είναι βελτιστοποιημένο για υψηλές ταχύτητες. Ένα εξόγκωμα στην τροπίδα ή την πλώρη, θα δημιουργούσε πολλά υδροδυναμικά προβλήματα, και εκτός της -πολύ- χαμηλότερης ταχύτητας, θα είχαμε και μικρότερη ακτίνα δράσης. Βέβαια όλα αυτά δεν ενδιαφέρουν, από τη στιγμή που εμείς θέλουμε μια φρεγάτα που να “κάνει τη δουλειά της”. Άσπρη γάτα, μαύρη γάτα, ποντίκια να πιάνει. Συνεπώς, φρεγάτα με σόναρ τρόπιδας ή φρεγάτα χωρίς σόναρ τρόπιδος, υποβρύχια να βρίσκει. Η MMSC θα φέρει το κορυφαίο CAPTAS-4, με ικανότητα εντοπισμού υποβρυχίων μέχρι και σε απόσταση 150 χιλιομέτρων. Η δυνατότητά του να κατεβαίνει κάτω από τα θερμοκλινή, το κάνει ασυναγώνιστο στον τομέα του. Το CAPTAS-4 σε συνδυασμό με τα MH-60R και τον εκσυγχρονισμό/δικτύωση των ΜΕΚΟ200ΗΝ θα προσφέρει απόλυτη προστασία απέναντι από υποβρύχια στο ΠΝ. Ας δει κάποιος πως κάνει ανθυποβρυχιακό πόλεμο το USN και θα καταλάβει ότι το σόναρ τροπίδας είναι επιθυμητό μεν, όχι απαραίτητο δε. Και προφανώς, το ΠΝ από την ύπαρξη ενός σόναρ τροπίδας και την επίτευξη πολύ υψηλών ταχυτήτων, επέλεξε το 2ο. End of Story. Ας συνεχίσουν οι πολέμιοι των MMSC να θεωρούν πως βρήκαν “αδύνατο” σημείο. Δεν είναι.

Γιατί ναυάγησαν οι Belh@rra; Ποιος θα έδινε 3 δις έτσι «εύκολα» σήμερα; Ποιες οι εναλλακτικές;

ΘΕΜΑ 12ο: 5 δις ρε φίλε; Αν είναι έτσι, ας παίρναμε και τις Belh@rra Helleniques, φθηνότερα θα μας έρχονταν!

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Οι Belh@rra ήταν και παραμένει ένα εξαίρετο πλοίο. Ειδικά οι Belh@rra Helleniques, θα ήταν μια εξαιρετική φρεγάτα. Αλλά το ΠΝ, δεν θα πλήρωνε ποτέ 3,5 δις για 2 πλοία. Το ΠΝ από την πρώτη στιγμή ήθελε μια πλήρη λύση, όταν έχεις να αντικαταστήσεις 9 φρεγάτες και να εκσυγχρονίσεις 4, δεν πας να πετάξεις 3,5 δις για δυο πλοία, ακόμη κι αν αυτά ήταν Arleigh Burke. Εκεί “χώθηκαν” οι Αμερικανοί, πως εκτός από long term χρηματοδότηση, προσέφεραν τα πάντα. Ξέρετε τι λέει η LOR; Κύριοι στις ΗΠΑ, θέλουμε Νέο Ναυτικό. Θέλουμε 4 MMSC-HN που θα είναι υπερ-εξοπλισμένες, θέλουμε 4 εκσυγχρονισμένες ΜΕΚΟ200ΗΝ που θα είναι ίδιες στα ηλεκτρονικά και τα όπλα με τις MMSC-HN (όσο γίνεται), και θέλουμε και δυο πλοία Αεράμυνας Περιοχής. Τι ζητάμε; Νέο Ναυτικό. Τι θα πάρουμε, ΑΝ το δεχτούν οι Αμερικανοί; 10 πλοία. Τι σχέση έχει αυτό, που έχει πρόχειρα υπολογιστεί στα 5 δις, με τα 3,5 δις για 2 πλοία με πυραύλους;

Δηλαδή, ειλικρινά, κάποιοι έχουν δεχτεί τέτοια πλύση εγκεφάλου, που δεν βλέπουν τι πέτυχε το ΠΝ; Και βρίζουν, και κάνουν bullying στα σχόλια στους αναγνώστες που αντιλαμβάνονται τι έχει συμβεί; Και το κερασάκι στην τούρτα; Βιομηχανικό έργο για τις FFG(X)! Δηλαδή, θα πάρει η Ελλάδα 1 ή 2% στο πρόγραμμα, ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΑΓΟΡΑΣΕΙ ΠΛΟΙΟ, και το 2% των ΧΧ πλοίων που θα πάρει το USN θα κατασκευάζεται στην Ελλάδα! Ενώ οι Γάλλοι δεν έδιναν ούτε κατασκευή βίδας στη χώρα! Εντάξει, υπάρχει κι ένα όριο στην αντοχή μας. Το μόνο που ελπίζουμε είναι να μην μας πουν οι Αμερικανοί “οκ κύριοι του ΠΝ, το μόνο που δεν ζητήσατε είναι την Μελάνια Τραμπ, μήπως να σας την φέρουμε κι αυτή για τη γραμματεία στο Ναύσταθμο;”

Καλοκαίρι 2020, ή θα “απογειώσουμε το ΠΝ, ή θα το καταργήσουμε, δεν έχει κάτι “ενδιάμεσο”. Όλες οι εξελίξεις για Belh@rra, LCS, Arleigh Burke, MEKO200HN, MH-60R, τορπίλες κοκ

ΘΕΜΑ 13ο: Καλά, ας πούμε ότι μας πείσατε. Και γιατί δεν κάναμε διαγωνισμό;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Είναι αστείο, όσοι ζητούν διαγωνισμό, να ζητούν ταυτόχρονα αλλαγή του νόμου για τις αμυντικές προμήθειες. Το ΠΝ έχει κάνει δυο διαγωνισμούς τα τελευταία χρόνια, για τορπίλες και αντίμετρα τορπιλών. Η ΠΑ έχει κάνει περισσότερους. Ξέρετε πόσοι ήταν γόνιμοι; Αν θέλετε την άποψή μας, είναι επίτευγμα που αγοράστηκαν τορπίλες. Τι έκανε το ΠΝ; αυτό που επέτρεπε ο Νόμος. Μια διακρατική Συμφωνία δεν απαιτεί διαγωνισμό, που θα έπαιρνε 4 ή και 5 χρόνια. Ας δει κάποιος πόσο χρόνο κάνουν στο εξωτερικό να αποφασίσουν. Αν είχε ξεκινήσει το 2016, σήμερα θα είμασταν στο τέλος. Το 2016 όμως η χώρα δεν είχε μαντήλι να κλάψει, θα έβγαζε διαγωνισμό για φρεγάτες; Με ποιο κονδύλι; με Μνημόνια; Ξεκίνησαν οι άνθρωποι να μιλάμε με τους Γάλλους, που πούλησαν στην αρχή ιστορίες με ομόλογα, μετά με διακρατική, και μετά τίποτα, όλα μπροστά και σε τιμές απίστευτα υψηλές.

Ενώ η LM, και οι ΗΠΑ, ήρθαν με FMS, και λύση πακέτο. Άλλο να έχει στο Στόλο ο άλλος Τϊκο και ΑΒ κι άλλο να κρατάει LaFayette σφιχτά μην τις χάσει! Συνεπώς, η επιλογή είναι σύννομη. Η Ολλανδία έχει μεν τις Μ, αλλά όχι διαθέσιμες άμεσα. Οι Γερμανοί ναι με ήρθαν, αλλά όχι με λύσεις, αλλά με προβλήματα (δικά τους). Ιταλοί και Ισπανοί είχαν ελάχιστα να προσφέρουν. Και για να κλείσουμε, ας περιμένουν όλοι να δουν την τελική διαμόρφωση των πλοίων, την πρόταση των ΗΠΑ (τελική), και την LOA που θα υπογράψουμε, και μετά μιλάνε. Τώρα όλα αυτά περί γαλλικής αμυντικής συμφωνίας και γαλλικών υπερόπλων, είναι φαιδρά. Κάποιοι νομίζουν ότι απευθύνονται σε ηλιθίους.

Ακολουθήστε την ΠΤΗΣΗ στα παρακάτω

κανάλια επικοινωνίας στα social media:

Βοηθήστε μας να συνεχίσουμε:

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στο flight.com.gr εκφράζουν τους συντάκτες τους
κι όχι απαραίτητα τον ιστότοπο. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση χωρίς γραπτή
έγκριση. Σε αντίθετη περίπτωση θα λαμβάνονται νομικά μέτρα. Ο ιστότοπος
διατηρεί το δικαίωμα ελέγχου των σχολίων, τα οποία εκφράζουν μόνο το συγγραφέα
τους.

- Advertisement -
- Advertisement -

693 ΣΧΟΛΙΑ

Subscribe
Notify of
693 Comments
Oldest
Newest Most Voted
Inline Feedbacks
View all comments

Ακούστε μας

- Advertisement -

Το Σχόλιο της Ημέρας

Πάνω από 500 Ρώσοι νεκροί στην Συρία από την εκεί ανάμιξη – τώρα απόσυρση

Όπως μεταδίδει η ρωσική υπηρεσία του BBC, η δεκαετής πολεμική εμπλοκή της Ρωσίας στη Συρία, έχει καταγράψει τουλάχιστον 543 νεκρούς. Οι συγκεκριμένοι διαπιστώθηκαν από...

Το τεύχος μας που κυκλοφορεί

- Advertisement -

Κύριο Άρθρο

Φρεγάτα Constellation: Ολοκλήρωση σχεδίου το Μάιο του ’25, δεύτερη γραμμή ναυπήγησης...

62
Οι φρεγάτες κλάσης Constellation σε αμερικανική παραγωγή ίσως και να «βλέπουν» φως στον ορίζοντα μετά τα προβλήματα που κορυφώθηκαν και τον Μάιο του 2024...
- Advertisement -
Card image

ΠΤΗΣΗ 053 Τεύχος Νοεμβρίου 2024

Αγορά 3.99€
- Advertisement -

Σαν σήμερα

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 18 Δεκεμβρίου 1916: Βερντέν – Οι Γερμανοί “δεν...

2
Λήγει μετά από σχεδόν 10 μήνες συνεχών μαχών, η επική μάχη του Βερντέν (Verdun), στο Δυτικό Μέτωπο του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου.Τη μάχη ξεκίνησε ο...
- Advertisement -
Card image

ΠΤΗΣΗ 052 Τεύχος Οκτωβρίου 2024

Αγορά 3.99€
- Advertisement -
Card image

ΠΤΗΣΗ 051 Τεύχος Σεπτεμβρίου 2024

Αγορά 3.99€

Πολιτική διαχείρισης σχολίων

Πολιτική διαχείρισης σχολίων για τις ιστοσελίδες flight.com.gr, navaldefence.gr, military-history.gr

73
Όπως είναι γνωστό, τα σχόλια στα site μας υπόκεινται σε έλεγχο και επεξεργασία ώστε να διασφαλιστεί η συμμόρφωσή τους με τους κανόνες που έχουμε...

Related News

Ισραήλ: βομβάρδισε «στρατιωτικές» εγκαταστάσεις των Χούθι στην Υεμένη μετά από αναχαίτιση πυραύλου

Οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις ανακοίνωσαν τις πρώτες πρωινές ώρες ότι έπληξαν «στρατιωτικούς στόχους» και εγκαταστάσεις των ανταρτών Χούθι της Υεμένης, μετά την αναχαίτιση πυραύλου...

Γερμανία: σε ιστορικό υψηλό οι εξαγωγές όπλων

Σε ιστορικό υψηλό έφθασαν φέτος οι εξαγωγές όπλων από την Γερμανία, κυρίως λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομίας, η γερμανική...

Η καινούργια «Πτήση» Nο 54, Δεκέμβριος 2024 κυκλοφορεί!

Το καινούργιο μας Τεύχος 54, Δεκέμβριος 2024, είναι στα περίπτερα με άκρως επίκαιρα και ενδιαφέροντα άρθρα, αλλά υπάρχει ήδη  ηλεκτρονικά ΕΔΩ σε ειδική τιμή. O...