H απόφαση του εκσυγχρονισμού των ελληνικών F-16 είναι ουσιαστικά το πρώτο μείζον εξοπλιστικό πρόγραμμα της χώρας μας μετά από 12 συναπτά έτη. Η υλοποίησή του θα αποδώσει στην Ελληνική Πολεμική Αεροπορία 85 υπερσύγχρονα μαχητικά, με προηγμένο υπολογιστή, εξελιγμένο Link 16 αλλά και το σημαντικότερο, ένα radar AESA, ίσως το πρώτο που θα μπει σε υπηρεσία στο Αιγαίο, αν καθυστερήσουν -ή/και ανασταλούν- οι παραδόσεις των τουρκικών F-35A.
Τα ελληνικά F-16C/D Block 52+/Block52+Adv έχουν ένα από τα καλύτερα “συμβατικά” radar σε μαχητικό αεροσκάφος σήμερα, το εξαιρετικό AN/APG-68v9. To v9 είναι η τελευταία εξέλιξη του αρχικού AN/APG-68 με μεγαλύτερη εμβέλεια και ικανότητα SAR. Επίσης, έχει αυξημένη αξιοπιστία σε σχέση με τα αρχικά μοντέλα, ενώ είναι συμβατό με όλα τα προηγμένα ατρακτίδια σκόπευσης και όπλα. Η Πολεμική Αεροπορία όμως επέλεξε την αντικατάστασή του με το AN/APG-83 SABR (Scalable Agile Beam Radar). Δεν ήταν η μόνη, καθώς πριν από αυτή το SABR είχε επιλεγεί από όλες τις αεροπορίες που αναβαθμίζουν τα αεροσκάφη τους σε F-16V. Ας δούμε τους λογους…
Καταρχάς, ένα AESA μπορεί να εκτελεί πολλές διαφορετικές λειτουργίες ταυτόχρονα. Αυτό σημαίνει πως ένα αεροσκάφος ενώ βρίσκεται σε αποστολή κρούσης σε χαμηλό ύψος, και το ραντάρ εκτελεί λειτουργίες αέρος-εδάφους, ταυτόχρονα μπορεί και να εκτελεί σάρωση για να εντοπίσει μαχητικά αναχαίτισης σε λειτουργία αέρος-αέρος! Αν και αυτό είναι εξαιρετικά χρήσιμο σε μαχητικά όπως το F-35A, που ο χειριστής μέσω fusion έχει διαθέσιμη όλο τον όγκο της πληροφορίας μπροστά του, στην τεράστια οθόνη, ας σκεφτούμε τι μπορεί να προσφέρει στα διθέσια F-16D Missionized αεροσκάφη της ΠΑ, σε αποστολές κρούσης, που ο ένας χειριστής αντιμετωπίζει στόχους και απειλές στο έδαφος, και ο άλλος μπορεί ταυτόχρονα να στοχοποιεί και να πλήττει εχθρικά αεροσκάφη. Κι όλα, χωρίς να χρειαστεί να γυρίσει κάποιον διακόπτη στο ραντάρ από Α2Α σε A2G…
Και στα μονοθέσια F-16C το AN/APG-83 SABR έχει να προσφέρει εξαιρετικές δυνατότητες, ειδικά με την νέα κεντρική οθόνη 6Χ8” που θα φέρει την αποτύπωση της τακτικής κατάστασης σε πρωτόγνωρα επίπεδα για το αεροσκάφος.
Επίσης, πρέπει να τονίσουμε πως το AN/APG-83 SABR έχει μεγαλύτερη ακτίνα αποκάλυψης από τα AN/APG-68ν9, συνεπώς υπάρχει και μια αναβάθμιση των ικανοτήτων εντοπισμού των εχθρικών αεροσκαφών. Ειδικά στο περιβάλλον του Αιγαίου, τα ελληνικά F-16 θα έχουν την δυνατότητα να στοχοποιούν τα τουρκικά F-16 σε μεγαλύτερη απόσταση. Καθώς όμως η ικανότητα αυτή δεν έχει ίσως και τόσο μεγάλη αξία σε ένα κορεσμένο περιβάλλον από μέσα εντοπισμού όπως το Αιγαίο, θα πρέπει να πούμε πως τα AESA είναι αξεπέραστα στον εντοπισμό στόχων που πετούν πολύ κοντά στο έδαφος, καλυπτόμενα από τις εδαφικές εξάρσεις. Αυτό θα είναι το προφίλ πτήσης τουρκικών F-16, που θα προσπαθούν να πλησιάσουν αρκετά στους στόχους τους πετώντας χαμηλά, και μετά με απότομη άνοδο να εξαπολύσουν τα έξυπνα όπλα τους (πχ SOM) και να επιστρέψουν. Εκεί τα AN/APG-83 SABR θα παίξουν έναν σημαντικό ρόλο, που ίσως κάνει την διαφορά μεταξύ της προσπάθειας αναχαίτισης και της επιτυχούς αναχαίτισης (και κατάρριψης)…
Το AN/APG-83 προέρχεται από το AN/APG-81 του F-35, ένα από τα κορυφαία ραντάρ AESA σήμερα. Αν και η διάμετρος της κεραίας του AN/APG-83 SABR είναι αρκετά μικρότερη από αυτή του AN/APG-81, εντούτοις μοιράζεται όλες τις τεχνολογίες που έχουν ενσωματωθεί στο ραντάρ του F-35. Αυτό που μέχρι τώρα δεν έχει γίνει γνωστό, είναι αν το AN/APG-83 SABR μπορεί να εκτελέσει αποστολές ηλεκτρονικής “κρούσης”, μια λειτουργία του AN/APG-81 που ουσιαστικά μετατρέπει την στοιχειοκεραία του σε ένα τεράστιο πομπό που μπορεί να παρεμβάλει με μεγάλη ισχύ εχθρικά συστήματα συλλογής πληροφοριών. Η ηλεκτρονική κρούση είναι μια από τις πολλές νέες δυνατότητες που προσφέρουν τα ραντάρ AESA. Δυστυχώς δεν υπάρχει επιβεβαίωση από την Northrop Grumman πως το AN/APG-83 SABR έχει αυτή την δυνατότητα. Στο παρακάτω βίντεο μπορείτε να δείτε τις δυνατότητες AN/APG-81 στην ηλεκτρονική κρούση.
Οι ανώτερες επιδόσεις του AN/APG-83 SABR συνοδεύονται και από κατακόρυφη αύξηση της αξιοπιστίας του συστήματος, καθώς καταργούνται οι μηχανικές διατάξεις που περιστρέφουν το ραντάρ, ενώ ο περίφημος MTBF (Μέσος Χρόνος Μεταξύ Βλαβών) αυξάνεται θεαματικά, μειώνοντας τις απαιτήσεις συντήρησης, αυξάνοντας την διαθεσιμότητα και μειώνοντας το κόστος συντήρησης.
Στα ελληνικά F-16V, το AN/APG-83 SABR σε συνδυασμό με τον προηγμένο υπολογιστή θα κάνει πραγματικά την διαφορά, αναγνωρίζοντας στόχους και εμπλέκοντάς τους με τα κατάλληλα όπλα. Μαχητικά που θα πετούν σε όλο το Αιγαίο, θα μεταδίδουν δεδομένα σε πραγματικό χρόνο μέσω Link 16 το ένα στο άλλο αλλά και στα κέντρα διοίκησης.
Κάτι που δεν είναι αρκετά κατανοητό, είναι η ικανότητα των ραντάρ AESA να μην προειδοποιούν τα εχθρικά συστήματα RWR. Καθώς τα AESA μπορούν να αλλάζουν τις παραμέτρους λειτουργίας τους συνεχώς και μέσα σε απειροελάχιστο χρόνο, τα συστήματα RWR του εχθρού δεν προλαβαίνουν να εντοπίσουν το σήμα και να το κατατάξουν ανάμεσα στις “απειλές”. Ακόμη κι αν το κάνουν, τα περισσότερα συστήματα ECM δεν μπορούν να παρεμβάλουν αποτελεσματικά ένα ραντάρ AESA. Ακόμη κι αν το κάνει, το ραντάρ AESA μπορεί να γίνει ένας τεράστιος δέκτης, και με την βοήθεια του συστήματος ECM/RWR του αεροσκάφους να εντοπίσει με μεγάλη ακρίβεια την πηγή της παρεμβολής. Οι δυνατότητες των ραντάρ AESA δεν εξαντλούνται εδώ, καθώς η κεραία AESA με κατάλληλο προγραμματισμό μπορεί να κάνει κυριολεκτικά τα πάντα, μέχρι και να γίνει WiFi hotspot, προσφέροντας ασφαλείς επικοινωνίες μέσω Link 16!
Θα κλείσουμε το θέμα με μια ακόμη πληροφορία, που δεν έχει γίνει αρκετά κατανοητή. Η αντικατάσταση ενός συμβατικού ραντάρ μηχανικής σάρωσης με ένα AESA, όπως για παράδειγμα τα AN/APG-83 σε ένα παλαιότερο μαχητικό, μειώνει δραστικά το RCS του μαχητικού, καθώς οι κεραίες μηχανικής σάρωσης αυξάνουν δραματικά το RCS, ενώ αντίθετα τα AESA δεν δίνουν τόσο μεγάλο στόχο. Συνεπώς, τα ελληνικά F-16V θα έχουν μειωμένο RCS σε σχέση με τα υπάρχοντα F-16C/D.
Το θέμα είναι σημαντικό, και φυσικά δεν μπορεί να εξαντληθεί από μια απλή συνοπτική δημοσίευση. Θα επανέλθουμε και μέσα από τις σελίδες του περιοδικού, αλλά και μέσα από το site μας.
