(U.S. Army Europe photο, Visual Information Specialist Markus Rauchenberger)
Ο σοφός μαθαίνει από τα λάθη των άλλων, ο έξυπνος από τα δικά του και ο βλάκας δεν μαθαίνει ποτέ, λέει ένα γνωμικό. Τώρα, αν προσπαθούσαμε να βάλουμε σε μια “κλίμακα” τον Τουρκικό Στρατό, τότε θα λέγαμε ότι βρίσκεται στην δεύτερη βαθμίδα, προσπαθεί να μάθει από τα δικά του λάθη. Οι απώλειες των τουρκικών αρμάτων μάχης στην Συρία είναι ίσως αναλογικά πολύ υψηλές, αν υπολογίσει κάποιος τις περιορισμένες επιχειρήσεις που έχουν εμπλακεί οι τεθωρακισμένες του δυνάμεις στην περιοχή.
Όταν στις αρχές του 2017 γράφαμε για τις απώλειες αρμάτων μάχης Leopard 2A4, M60T Sabra, M60A3, και διαφόρων άλλων τεθωρακισμένων, ίσως παραλείψαμε να γράψουμε ότι αυτού του είδους οι απώλειες δεν είναι οι πρώτες του είδους. Είναι οι ίδιες ακριβώς που υπέστησαν οι Ιρακινοί στο Ιράκ πολεμώντας με Μ1Α1 το ISIS, οι Αμερικανοί με M1A2 λίγο πριν, οι Σοβιετικοί με T55/Τ64/Τ72 στο Αφγανιστάν. Η ιστορία ίσως πάει τόσο πίσω που θα δούμε πως οι απώλειες αυτού του είδους πηγαίνουν μέχρι τα γερμανικά Panzer, τα αμερικανικά Μ4 και τα ρωσικά Τ-34. Το μόνο που αλλάζει είναι η διάμετρος του πυροβόλου, και τα όπλα καταστροφής των αρμάτων. Αυτό που μένει ίδιο είναι το γεγονός ότι τα άρματα καταστρέφονται από το πεζικό, χωρίς δηλαδή να εμπλακούν σε αρματομαχίες.
Αν λοιπόν θεωρούσαμε τον Τουρκικό Στρατό “σοφό”, θα έπρεπε να μελετήσει την εμπειρία των Αμερικανών (που είναι η πιο πρόσφατη), και να φροντίσει να προσαρμόσει ανάλογα τις τακτικές του, είτε στο 2015 στην “επίθεση” κατά του ISIS, είτε τώρα στο Αφρίν. Το πρόβλημα βέβαια είναι πως ο Τουρκικός Στρατός αποψιλώθηκε από τα καλύτερα στελέχη του, με πολλούς αξιωματικούς να βρίσκονται σε φυλακές (ή ακόμη χειρότερα). Τα εκπαιδευμένα στο ΝΑΤΟ ή τις ΗΠΑ στελέχη του ήταν τα πρώτα που κρίθηκαν ύποπτα για συνεργασία με τον Γκιουλέν. Φυσικά η εμπειρία που έχει αποκομίσει ο Τουρκικός Στρατός από τη Συρία είναι ανεκτίμητη…
Μετά τις πρώτες υψηλές απώλειες, μαθαίνοντας από τα λάθη του, ο Τουρκικός Στρατός προσπάθησε να δώσει μια λύση, τουλάχιστον για τα άρματα που εμπλέκονται στην συριακή περιπέτεια. Θεωρητικά, η επίθεση στο Αφρίν έγινε με καλύτερη προετοιμασία από ότι η εισβολή του 2015. Κανονικά λοιπόν, θα έπρεπε να δούλευαν τα αντίμετρα που είχαν τοποθετηθεί (μια πληροφορία εδώ). Πάντως αμέσως μετά τις επιχειρήσεις του 2015 οι Τούρκοι έκαναν διαγωνισμό προκειμένου να βρεθεί λύση (η είδηση εδώ), και προφανώς μια κάποια λύση βρέθηκε.
Τα Μ60Α3 μπορεί να ήταν κάποτε μια αναβάθμιση σε σχέση με τα Μ48, αλλά στην πραγματικότητα οι απώλειες το 1973 απέναντι σε αντιαρματικούς πυραύλους όπως οι Sagger σφράγισαν την πορεία του στους δυτικούς στρατούς. Συνεπώς δεν είναι η καλύτερη επιλογή των Τούρκων να τα στείλουν στην Συρία, απλά δεν είχαν περισσότερες λύσεις για τις ανάγκες ενός τόσο εκτεταμμένου μετώπου.
Βέβαια, όπως αποδεικνύει και η πρόσφατη μεταφορά Μ110Α2 στο μέτωπο, η επιχείρηση εκτός από πεδίο δοκιμών νέων όπλων, φαίνεται πως είναι και μια επιχείρηση εκκαθάρισης της “σαβούρας”. Η λογική απλή, στέλνουμε τα παλιά και φθαρμένα, και κρατάμε τα καλύτερα για τον πραγματικό κίνδυνο (τα ελληνικά Leo2HEL που είναι ένας πραγματικός πονοκέφαλος στην αντιμετώπισή τους, και γενικά τις ελληνικές τεθωρακισμένες ταξιαρχίες).
Το M60T Sabra είναι προφανώς πιο “ασφαλής” επιλογή, αν και το ISIS δεν δυσκολεύτηκε να καταστρέψει επίσης. Η τεχνολογία που επιλέχθηκε βασιζόταν στην ισραηλινή εμπειρία, αλλά μάλλον οι διατρητικές ικανότητες των αντιαρματικών πυραύλων δεύτερης γενιάς που χρησιμοποιούνται κατά κόρον στην Συρία (MILAN, FAGOT, TOW), αλλά και τρίτης (KORNET), έκαναν τα Μ60Τ έναν επίπης εύκολο στόχο.
Με τα Leo 2A4 το ISIS έκανε κυριολεκτικά πάρτυ, και τουλάχιστον 10-12 γερμανικά άρματα χάθηκαν από τους πυραύλους των τζιχαντιστών. Ακόμη και οι Γερμανοί εξεπλάγησαν από την ευκολία που το κορυφαίο τους άρμα μάχης “καταναλώθηκε” σαν οποιοδήποτε άλλο. Πιθανότατα αρκετά ακόμη να κρίθηκαν μη επισκευάσιμα, συνεπώς το τουρκικό “απόθεμα” αρμάτων Leo2A4 λογικό είναι να έχει μειωθεί περαιτέρω. Πάντως η τουρκική εμπειρία με τα Leo2A4 είναι η πρώτη πραγματική εμπειρία για τον τύπο αυτό άρματος μάχης.
Καθώς οι Τούρκοι αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τα δικά τους προβλήματα (άμεση τοποθέτηση συστημάτων ενεργητικής προστασίας, εκσυγχρονισμός των Leo2A4 και φυσικά έναρξη παραγωγής του Altay, ενός άρματος πολύ κοντά στο Leclerc σχεδιαστικά), ας δούμε πως αντιμετωπίζουμε τα δικά μας προβλήματα. Έχουμε ένα στόλο αρμάτων 3 ταχυτήτων, τα υπερσύγχρονα Leo2HEL, τα παλαιότερα Leo2A4, και φυσικά τα αρκετά παλαιότερα Leo1A5. Καθώς τα τελευταία θα έχουν σαν έχουν πεδίο δράσης κυρίως τα νησιά, οι δυνάμεις ελιγμού στον Έβρο θα βασιστούν στα Leo2HEL και στα Leo2A4.
Τα Leo2A4 παρελήφθησαν από την Γερμανία σαν ενδιάμεση λύση μέχρι την έλευση των Leo2HEL, με την προοπτική φυσικά της αναβάθμισης στο μέλλον. Δυστυχώς όμως υστερούν σημαντικά σε σχέση με τα Leo2HEL, καθώς έχουν διαφορετικό πυροβόλο, παλαιότερα ηλεκτρονικά, κατώτερα νυχτερινά σκοπευτικά, και φυσικά πιο αδύναμη θωράκιση. Κανονικά θα έπρεπε να αναβαθμιστούν μόλις παρελήφθησαν και πήγαν στις μονάδες τα Leo2HEL, κάτι όμως που δεν έγινε ποτέ.
Η άμεση λύση είναι η αναβάθμιση των Leo2A4 σε Leo2A7, όπως άλλωστε προβλέπεται σε σχετικό πρόγραμμα της EDA (European Defence Agency), και μπορείτε να διαβάσετε στο τρέχον τεύχος μας. Περισσότερα έχουμε γράψει και στο πρόσφατο άρθρο μας σχετικά με το θέμα αυτό, που αξίζει να διαβάσετε, αν δεν το έχετε κάνει ήδη, εδώ.
Φυσικά οι κίνδυνοι για το αρματικό δυναμικό δεν σταματά στην -απολύτως- απαραίτητη αναβάθμιση. Οι κίνδυνοι, ειδικά σε αστικά ή περιαστικά περιβάλλοντα προέρχονται από τα πολυάριθμα συστήματα ATGM, που αυτά είναι που έφεραν τις μεγαλύτερες απώλειες στους αρματικούς στόλους τις τελευταίες δεκαετίες.
Η αντιμετώπιση τέτοιων συστημάτων δεν είναι τόσο δύσκολη όσο θεωρούνταν παλαιότερα. Οι αντιαρματικοί πύραυλοι είναι τόσο επιτυχημένοι που μάλιστα κάποιοι είχαν σπεύσει να προκαταβάλουν την εξαφάνιση των τεθωρακισμένων από τους σύγχρονους πολέμους. Η λύση όμως λέγεται ενεργητικά συστήματα προστασίας, APS. Το τι είναι ένα ενεργητικό σύστημα προστασίας μπορεί να δει κάποιος στο επόμενο βίντεο.
Το πλέον γνωστό και δοκιμασμένο από τα συστήματα αυτά θεωρείται το Trophy της ισραηλινής Rafael, ένα σύστημα που βασίστηκε στις επιχειρησιακές ανάγκες του ισραηλινού στρατού, αλλά και στην εμπειρία του στις πολυάριθμες συγκρούσεις που έχει λάβει μέρος. Το Trophy τοποθετήθηκε πρόσφατα και σε αμερικανικά Μ1Α2 όπως γράψαμε εδώ
To Trophy έχει ήδη χρησιμοποιηθεί σε μάχη, και μάλιστα αντιμετωπίζοντας με επιτυχία αλλεπάληλες επιθέσεις εχθρικών αντιαρματικών πυραύλων. Στο παρακάτω βίντεο, Merkava αντιμετωπίζει επίθεση Kornet, σε πραγματική επιχείρηση. Υπάρχουν δε αναφορές για αντιμετώπιση πολλαπλών επιθέσεων από ένα και μόνο άρμα.
Το σύστημα Trophy μπορεί να τοποθετηθεί και σε ελαφρύτερα οχήματα (ΤΟΜΑ) ή και ελαφρά (4X4) σε διαφορετικές εκδόσεις.
Φυσικά η λύση του Trophy δεν είναι η μοναδική, αλλά υπάρχουν και άλλες προτάσεις, κυρίως από τη Ρωσία. Εκεί υπάρχουν διαθέσιμα τα συστήματα Arena και Zaslon, για τα οποία υπάρχουν αναφορές πως χρησιμοποιήθηκαν με επιτυχία στη Συρία (κυρίως από ρωσικά άρματα του καθεστώτος Άσαντ).
To πλέον όμως “υποσχόμενο” είναι το Afghanit του ρωσικού Armata, το οποίο ισχυρίζεται πως μπορεί να καταρρίψει ή έστω να σταματήσει βλήματα πυροβόλου APFDS! Κάτι τέτοιο θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο, καθώς είναι διαφορετικό θέμα η αναχαίτιση και καταστροφή ενός υποηχητικού αντιαρματικού πυραύλου, κι άλλο ένα βλήματα απεμπλουτισμένου ουρανίου ή βολφραμίου, με μήκος μόλις μερικά εκατοστά, κινούμενο με υπερηχητική ταχύτητα.
Παρακάτω θα δείτε βίντεο επιτυχημένης αντιμετώπισης ATGM από άρματα του συριακού στρατού σε μάχη. Το βίντεο αυτό έχει κυκλοφορήσει στο Διαδίκτυο αλλά δεν έχει επιβεβαιωθεί η αυθεντικότητά του…
Σε κάθε περίπτωση, η εγκατάσταση ενός τέτοιου συστήματος στα ελληνικά άρματα μάχης θα αύξανε κατακόρυφα την επιβιωσιμότητά τους στο πεδίο της μάχης, πολλαπλασιάζοντας την μαχητική τους ισχύ. Θα ήταν δε απαραίτητη η τοποθέτησή τους σε όσο το δυνατόν περισσότερα άρματα μάχης, ακόμη και στα παλαιότερα Leo1A5. Οι Τούρκοι θα ήθελαν απεγνωσμένα την πρόσβαση σε συστήματα όπως το Trophy APS, αλλά αυτοί την στιγμή, πιθανότερη είναι η πώλησή του στους Παλαιστίνιους παρά στην Τουρκία, με δεδομένες τις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ.
Δεν θα ήταν λοιπόν άκαιρο να εξετάσουμε την προμήθειά του, στα πλαίσια μιας γενικότερης αναβάθμισης του αρματικού μας στόλου, από την στιγμή δε που ο βασικός αντίπαλος μάλλον έχει πρόσβαση σε υποδεέστερα τεχνολογικά συστήματα. Είναι ίσως από τις λίγες φορές που μπορούμε με σχετικά λογικό προϋπολογισμό να αποκτήσουμε τακτικό πλεονέκτημα στο πεδίο της μάχης. Τα Leo2HEL ήταν και παραμένουν ένα πονοκέφαλος για τους Τούρκους, κι γιαυτό και προχώρησαν στην αγορά αριθμού σύγχρονων αντιαρματικών πυραύλων Javelin πιθανότατα. Κάπου εδώ λοιπόν θα πρέπει να δούμε αν η Ελλάδα θα μάθει από τα δικά της λάθη, ή από τα λάθη των άλλων… ή ακόμη χειρότερα, αν αρνηθεί να μάθει καν…
Στο θέμα των Active Protection Systems για άρματα μάχης θα επανέλθουμε σύντομα και από το site μας, όπως και από το περιοδικό.
