Πρώτη δημοσίευση 16/2/2019
Το Mirage F1 είναι για την Πολεμική Αεροπορία ένα αεροσκάφος θρύλος. Έφτασε λίγο μετά την τραγωδία της Κύπρου, και μαζί με τα F-4E Phantom II σήκωσαν για πάρα πολλά χρόνια το δύσκολο έργο της αναχαίτισης πάνω από το Αιγαίο. Τότε η τουρκική επιθετικότητα ήταν περιορισμένη σε σχέση με σήμερα, ενώ η Τουρκική Αεροπορία είχε να αντιτάξει απέναντι στην ΠΑ μαχητικά σαν τα F-104S ή έστω τα F-4E, κι όχι “καθαρόαιμα” σαν τα Mirage F1.
Νέα «aggressor» καριέρα και για τα πρώην 63 (!) Mirage F1 της Γαλλίας
H ΠΑ δεν είχε την τύχη να βάλει ποτέ σε υπηρεσία τον άμεσο πρόγονο τους, το Mirage III/V, αλλά με τα F1 βρέθηκε σε “άλλο επίπεδο”. Ενώ από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 έως το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας του ’90, την δουλειά πάνω από το Αιγαίο την έκαναν μαχητικά σαν το Mirage F1CG με πυραύλους AIM-9. Τότε οι συμπλοκές πέραν του ορίζοντος (BVR) ήταν τελείως εκτός τόπου και χρόνου, καθώς τα συστήματα αναγνώρισης φίλου ή εχθρού (IFF) δεν ήταν τόσο αξιόπιστα, όπως αντίστοιχα μέτριας απόδοσης ήταν και οι πύραυλοι μεσαίου βεληνεκούς όπως ο ΑΙΜ-7Ε/F (αν και ο -F είχε ένα καλό μητρώο).
Αυτό ήταν ίσως λάθος, καθώς η ΠΑ δεν φρόντισε ποτέ να παραλάβει τους γαλλικούς πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς Matra Super 530F που το πιθανότερο ήταν να έφερναν τα πάνω-κάτω στο Αιγαίο. Οι τελευταίοι πρέπει να θυμίσουμε πως έκαναν “πάρτι” με τα ιρανικά μαχητικά στα χέρια Ιρακινών πιλότων, και άποψή μας ήταν πως έπρεπε, με κάθε θυσία, η ΠΑ να εξασφαλίσει ένα, έστω μικρό, απόθεμα τους. Φυσικά όχι μόνο τους 530F δεν αγοράσαμε, αλλα ούτε καν τους R530 (Magic), και αντί αυτών χρησιμοποιούσαμε τους αμερικανικούς AIM-9P για τον οπλισμό των F1CG. Αν τώρα κάναμε καλά ή όχι, ευτυχώς δεν χρειάστηκε να το μάθουμε ποτέ.
Βέβαια, οι R530 με τα νοτιοαφρικανικά αεροσκάφη δεν τα πήγαν και τόσο καλά, ενώ αντίθετα διέπρεψαν τα δυο πανίσχυρα πυροβόλα DEFA των 30mm. Πάντως σε κάθε περίπτωση, τα γαλλικά Mirage F1CG σε ελληνική υπηρεσία ποτέ δεν απέκτησαν ικανό οπλισμό που θα αξιοποιούσε τις ανώτερες δυνατότητές τους σε αποστολές αναχαίτισης.
Τελικά, τα εναπομείναντα Mirage F1CG, αποσύρθηκαν από ελληνική υπηρεσία το 2003, αφήνοντας ανάμεικτα συναισθήματα. Ίσως δεν μας πείραξε (τους λάτρεις των γαλλικών αεροσκαφών) τόσο πολύ, λόγω του ότι τα Mirage 2000 υπηρετούσαν ήδη στην Τανάγρα, άρα οι γαλλικοί αντικατοπτρισμοί συνέχιζαν να πετούν στο Αιγαίο. Καθώς όμως, τα αεροσκάφη αποσύρθηκαν μετά από “μόλις” 28 χρόνια υπηρεσίας, κι ενώ άλλες χώρες συνέχιζαν να τα χρησιμοποιούν, πιθανότατα θα έπρεπε να δούμε μήπως άξιζε να γίνει κάποιο πρόγραμμα αναβάθμισης, για να συνεχίσουν να προσφέρουν.
Την αφορμή για το άρθρο, μας έδωσε η αγορά διαφόρων F1 από την εταιρεία Draken International, προκειμένου να τα χρησιμοποιήσει σε ρόλους Aggressor και εχθρικής απεικόνισης. Τελικά όπως φαίνεται τα F1 έχουν την μακροζωία των δελταπτέρυγων ομόσταυλων Mirage III/2000, και οι ώρες πτήσης φαίνεται πως δεν αποτελούν πρόβλημα. Βέβαια οι απόψεις για τις ώρες που είχαν απομείνει στα ελληνικά F1CG διίστανται, καθώς δεν έβγαιναν για ασκήσεις και διατήρηση πτητικής ικανότητας, αλλά μάχονταν καθημερινά, τραβόντας G πάνω από το Αιγαίο (και, ας μας επιτραπεί η έκφραση, “μοιράζοντας φάπες” στους άμοιρους Τούρκους με F-4E, F-104G/S, πριν έρθουν τα F-16 της THK).
Λογικό είναι λοιπόν να αναρωτηθούμε, αν άξιζε τον κόπο, να εφαρμοστεί ένα πρόγραμμα αναβάθμισης ανάλογο με αυτό των F-4E Phantom. Θα μπορούσε είτε να είναι ένα πρόγραμμα όπως εκείνο της Ισπανικής Αεροπορίας του 1996, είτε εκείνο του Μαρόκου. Στην πρώτη περίπτωση, το ραντάρ αναβαθμίστηκε σε Cyrano IVM (από IV), ενώ στην δεύτερη αντικαταστάθηκε από το Thales RC400, που ουσιαστικά είναι ένα RDY-3 με μικρότερη κεραία.
Το Mirage F1CG είχε δυο μειονεκτήματα, που όσο περνούσαν τα χρόνια μάλλον γινόντουσαν πιο εμφανή. Καταρχάς, χρειαζόταν έναν πολύ πιο ισχυρό κινητήρα. Κατά δεύτερο, ένα πολύ πιο αξιόπιστο και ικανό ραντάρ. Σε ελληνική υπηρεσία, χρειαζόταν και ένα ικανότερο σύστημα αυτοπροστασίας κι ένα καλύτερο IFF.
O κινητήρας όπως είπαμε ήταν μάλλον αναιμικός. Πρώτοι το κατάλαβαν αυτό οι Γάλλοι, που πρόσφεραν το εξελιγμένο F1 M-53 με τον κινητήρα του Mirage 2000, σαν ανταγωνιστή του F-16A και των F-104G στις ευρωπαϊκές αεροπορίες. Επίσης οι εξαιρετικοί γνώστες του αεροσκάφους, Νοτιοαφρικανοί, προσπάθησαν αν αλλάξουν τον κινητήρα ATAR 9K-50 με τον ρωσικό RD-33. Το αποτέλεσμα σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά ήταν αρκούντως ικανοποιητικό, αλλά τελικά δεν προχώρησαν.
Σε ότι αφορά το ραντάρ, μια λύση το 2003 ήταν πράγματι η αναβάθμιση σε Cyrano IVM, ή η αλλαγή του σε κάποιο παράγωγο του RDY-3 (Mirage 2000-5Mk2). To εντυπωσιακό θέμα με το Mirage F1 είναι το εξής: το αεροσκάφος επιτρέπει την αναβάθμιση του εύκολα και όχι υποχρεωτικά από την Dassault, και με περισσότερη ευκολία σε σχέση με άλλα 3ης γενιάς (όπως το Mirage 2000 ή το F-16A/C). Αυτός είναι και ο λόγος που η Dassault έδωσε εξαιρετικές τιμές στο Μαρόκο, που αυτή την στιγμή πετάει τα πιο αξιόμαχα Mirage F1 που υπάρχουν, καθώς στην ευρύτερη περιοχή “καραδοκούν” κι άλλες εταιρείες με πολύ καλές λύσεις.
Το πρόγραμμα MF2000 της Dassault για τα μαροκινά Mirage F1 (27 F1CH, F1EH και F1EH-200) τα έφερε κοντά στο επίπεδο του Mirage 2000-5 με τις εξής τροποποιήσεις:
- Αντικατάσταση του ραντάρ Thomson-CSF Cyrano IV με το Thales RC400 (RDY-3)
- 4% περισσότερη ώση και μεγαλύτερη διάρκεια ζωής με νέο συμπιεστή στον κινητήρα Snecma Atar 9K50
- Cockpit με δυο οθόνες LCD, Head-Up Display με UFCP (Up Front Control Panel), δυο mini-LCD (για το RWR και τον τεχνητό ορίζοντα) καθώς και full HOTAS χειριστήρια
- GPS Sagem Sigma 95
- CN2H-AA Mk II διόπτρες νυχτερινής όρασης
- Νέο κάθισμα Zero-Zero
- Νέο υπολογιστή
- Προηγμένο RWR από την Thales
- Ζεύξη δεδομένων
- Εκτοξευτές φωτοβολίδων Corail και Phimat
- Ατρακτίδιο ηλεκτρονικού πολέμου PAJ-FA
- Ατρακτίδιο σκόπευσης Thales Damocles
- Οπλισμό: Matra R550 Magic-II, MICA IR/EM, AIM-9L/M, βόμβες Armement Air-Sol Modulaire (AASM) καθοδηγούμενες από GPS/INS και GPS/INS+IIR, AM39 Exocet, Paveway
Με όλα τα παραπάνω τα 27 “τούμπανο” (συγγνώμη για την έκφραση, αλλά πραγματικά είναι εντυπωσιακά) μαροκινά Mirage F1 ASTRAC κόστισαν “μόλις” 420 εκατ. ευρώ (2010).
Μάλλον το 2003 ο εκσυγχρονισμός των 24 ελληνικών F1CG θα κόστιζε ακόμη λιγότερο, αλλά θα άξιζε; Η ΠΑ τότε υπέφερε από πολυτυπία. Αν θυμάστε είχαμε τότε δυο τύπους F-16 (λίγο αργότερα 3 και μετά 4…), δυο τύπους Mirage 2000, δυο τύπους F-4E (χωρίς να υπολογίσουμε τα RF-4E), Α-7Η/Ε (ας τα πούμε έναν τύπο).
Μια καλή ιδέα θα ήταν η εξής. Αντί να εκσυγχρονίζαμε μόνο 15 Mirage 2000EGM/BGM, να επεκτεινόταν αυτό σε όλα τα Μ2000 και να αγοράζαμε και τα επιπλέον 10 που ήθελαν οι Γάλλοι. Έτσι θα είχαμε μια συνεκτική δύναμη από 50 μαχητικά Mirage 2000-5Mk2. Έτσι τα Mirage 2000EGM/BGM θα παρέδιδαν τα ραντάρ RDM (ουσιαστικά είναι τα Cyrano IVM) στα παλαιότερα Mirage F1, τα οποία θα αναβαθμίζονταν με αρτηρία δεδομένων MIL-STD1553, βελτιώσεις στον κινητήρα και νέα ηλεκτρονικά. Όλα αυτά θα ήταν σχετικά εύκολα, καθώς όπως είπαμε δεν απαιτούνταν ιδιαίτερες τροποποιήσεις και δοκιμές σε ένα αεροσκάφος 2ης γενιάς, που η Dassault γνωρίζει άριστα (όπως και η ΕΑΒ).
Με αυτές τις αλλαγές το Mirage F1 θα μπορούσε να πετά μέχρι και σήμερα, είτε σε αποστολές TASMO ναυτικής υποστήριξης, είτε σε αποστολές κρούσης (που ούτως ή άλλως είχε διαπρέψει σε όλες τις αεροπορίες που το χρησιμοποίησαν επιχειρησιακά σε αυτό τον ρόλο). Επίσης το κόστος χρήσης και διατήρησης σε υπηρεσία θα ήταν πολύ χαμηλότερο από το κόστος των F-4E AUP για παράδειγμα. Φυσικά για να γίνουν όλα αυτά θα έπρεπε να είχαμε περικόψει την παραγγελία των 60 F-16C/D Block 52+ -που είχε γίνει τότε- κατά 10 ή και 20 μαχητικά.
Άρα σε μια τέτοια εκδοχή, τα μαχητικά μας F-16C/D θα ήταν σήμερα λιγότερα, αλλά θεωρούμε πως αν οι Γάλλοι είχαν σκεφτεί λίγο Out of The Box, τα είχαν προτείνει όλα αυτά, και είχαν δώσει σαν αντισταθμιστικά μερικά μεταχειρισμένα F1B και F1CT (που επίσης θα εκσυγχρονίζαμε), τότε θα είχαμε δυο Μοίρες εκσυγχρονισμένα Mirage F1CG και δυο ή τρεις Μοίρες Mirage 2000-5Mk2. Τότε, αν το θυμούνται οι αναγνώστες μας, “λεφτά υπήρχαν”, αφού είχαμε τα περίφημα ΕΜΠΑΕ.
Μάλλον όμως οι Γάλλοι έμειναν εγκλωβισμένοι στην λογική “πούλα Mirage 2000-5 ή Rafale” και δεν φρόντισαν να διευρύνουν την διείσδυσή τους στην ελληνική ΠΑ. Ούτε να εκμεταλλευτούν το εξαιρετικό όνομα που είχε και έχει η εταιρεία στο ελληνικό αεροπορικό κοινό. Στην χειρότερη των περιπτώσεων, ακόμη κι αν σήμερα δεν θα θέλαμε πλέον τα F1 (που θα τα θέλαμε και μάλιστα με το παραπάνω) θα τα πουλούσαμε για Aggressor!
