Ο Γεβγκένι Πριγκόζιν στη Λευκορωσία, ο Βλαντίμιρ Πούτιν στο Κρεμλίνο. Ο πρώτος εξόριστος και σιωπηρός και ο δεύτερος στην ηγεσία της Ρωσίας.
Όμως αυτό αποτελεί μια επίφαση. Ο Ρώσος πρόεδρος βγαίνει βαθιά αποδυναμωμένος από την ανταρσία του αφεντικού της παραστρατιωτικής ομάδας Wagner το προπερασμένο Σαββατοκύριακο.
Για πρώτη φορά μετά από 24 χρόνια, η εξουσία του κυρίαρχου του Κρεμλίνου κλονίστηκε από έναν άνθρωπο στον οποίο είχε αναθέσει μέρος της στρατιωτικής του ισχύος και της διεθνούς επιρροής του.
Ποιά είναι τα πέντε σημεία των αδυναμιών που καλείται τώρα να ξεπεράσει ο Ρώσος πρόεδρος;
Ο Πριγκόζιν είναι ζωντανός
Σε λιγότερο από 24 ώρες, στις 23 και 24 Ιουνίου, ο Πριγκόζιν, σε μια ανεμπόδιστη προέλαση στη ρωσική επικράτεια πλησίασε σε απόσταση λίγων εκατοντάδων χιλιομέτρων από τη Μόσχα με τους ένοπλους μαχητές του, καταλαμβάνοντας ένα αρχηγείο του ρωσικού στρατού και άλλες στρατιωτικές εγκαταστάσεις.
Γιατί αποφάσισε να σταματήσει την προέλασή του και να καταλήξει σε μια συμφωνία με τον Πούτιν, με την μεσολάβηση του προέδρου της Λευκορωσίας Αλεξάντρ Λουκασένκο; Αυτό ακόμη παραμένει μυστήριο.
Όμως, εξόριστος στη Λευκορωσία, ο Πριγκόζιν παραμένει απρόβλεπτος. Η Wagner, εκτός από τους μισθοφόρους της, ηγείτο πολυάριθμων μέσων ενημέρωσης και τρολ που ήταν πανταχού παρόντα στον πόλεμο της πληροφόρησης.
Εξ ου και η ανάγκη να φιμωθεί. Οι ρωσικές αρχές απέκλεισαν την Παρασκευή μέσα που συνδέονται με την εταιρεία μέσων ενημέρωσης Patriot Media, η οποία «βρίσκεται σε διαδικασία διάλυσης», σύμφωνα με τον Μαξίμ Οντινέ του Ινστιτούτου Στρατηγικής Έρευνας της Στρατιωτικής Σχολής (IRSEM) στο Παρίσι. «Ο Πριγκόζιν θα στερηθεί την τρομερή δύναμη κρούσης των μέσων ενημέρωσης», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Ωστόσο, «είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι θα παραμείνει σιωπηλός για πολύ ακόμη», σημειώνει ο Μικ Ράιαν, ένας απόστρατος Αυστραλός στρατηγός.
Ευθραυστότητα
Για λίγες ώρες ο Πριγκόζιν έκανε τον Πούτιν να τρέμει. Αυτός που φυλακίζει τους επικριτές του και τιμωρεί την παραμικρή αντίθετη φωνή στη ρωσική εισβολή, άφησε τον άνθρωπο που τον αψήφησε να φύγει.
«Η ιδέα ότι το καθεστώς δεν έχει πλέον το αλάθητο μπορεί να φυτρώσει στο μυαλό ορισμένων από τις ελίτ. Αν ο Πριγκόζιν μπόρεσε και το κάνει, γιατί όχι και κάποιος άλλος;», αναφέρει ο Οντινέ.
Η ανταρσία αποκάλυψε επίσης ρωγμές μέσα στις τάξεις των δυνάμεων ασφαλείας. «Ο Πριγκόζιν αγνόησε τον ρωσικό στρατό, τη ρωσική αστυνομία και τις ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας (FSB) χωρίς καμία προσπάθεια από αυτές τις μονάδες να τον σταματήσουν», σημειώνει ο Κίριλ Τσαμίεφ του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων (ECFR).
«Αυτό αποκαλύπτει την ευθραυστότητα του ρωσικού πολιτικού συστήματος», συμπληρώνει ο ίδιος.
Ο τσάρος πρέπει να δράσει
Ο Πούτιν δεν μπορεί να παραμείνει αδρανής, με πολλούς να αναφέρουν εδώ και αρκετούς μήνες ότι γίνεται παρανοϊκός και ολοένα πιο απομονωμένος.
«Δεν περιμένω μια εκκαθάριση τύπου Στάλιν», προβλέπει η Τατιάνα Στανοβάγια, ιδρύτρια της εταιρείας συμβούλων R. Politik. «Το φάσμα του κατατάσσει τους ανθρώπους σε ήρωες, προδότες (…) και χαμένες ψυχές που μπορούν να συγχωρεθούν αν μετανοήσουν. Συλλήψεις είναι πιθανόν να γίνουν σε αυτό το πλαίσιο».
Όμως το μέλλον του Πούτιν «δεν θα διευθετηθεί σε μέρες ή εβδομάδες», τονίζει ο πρώην πρέσβης της Αυστραλίας στη Μόσχα, Πίτερ Τες. «Προεδρεύει σε ένα σύστημα όπου κυριαρχεί η δυσπιστία και η εξαπάτηση και όπου θριαμβεύουν τα προσωπικά συμφέροντα».
Όσον αφορά το αφεντικό της παραστρατιωτικής οργάνωσης, αν «πίνει τσάι, θα μπορούσε κάλλιστα να αλλάξει το αγαπημένο του ποτό», ειρωνεύεται, αναφερόμενος στις δηλητηριάσεις που έχουν γίνει σε πολλούς αντιπάλους του Κρεμλίνου.
Ο Κίριλο Μπουντάνοφ, επικεφαλής μυστικών πληροφοριών στο ουκρανικό υπουργείο Άμυνας, ισχυρίζεται μάλιστα ότι η FSB έλαβε την εντολή να τον δολοφονήσει.
Πόλεμος που βαλτώνει και εμμονές
Ο Πριγκόζιν μετέφερε τη φωνή εκείνων που καταγγέλλουν την απόλυτη αποτυχία της εισβολής στην Ουκρανία καθώς και τις επικίνδυνες στρατηγικές του υπουργού Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού και του αρχηγού του γενικού επιτελείου, Βαλέρι Γκερασίμοφ.
«Πολλοί στρατιώτες δεν ξέρουν γιατί πολεμούν ή γιατί πεθαίνουν. Ο Πριγκόζιν μίλησε για αυτούς», γράφουν οι Λιάνα Φιξ και Μάικλ Κιμάζ στον ιστότοπο Foreign Affairs. «Έφερε στο φως τη άθλια κατάσταση (του ρωσικού στρατού) στο μέτωπο».
Ο Ρώσος αρχηγός «φαίνεται αδύναμος», επιμένει ο Λόρενς Φρίντμαν του King’s College.
«Έχει εμμονή με έναν πόλεμο που δεν μπορεί να κερδίσει, για τον οποίο έχει σπαταλήσει μεγάλους πόρους» και έχει επιδείξει «αναβλητικότητα όταν έπρεπε να πάρει δύσκολες αποφάσεις».
Πολλαπλά μέτωπα
Μετά από 16 μήνες πολέμου, ο Πούτιν βλέπει να ανοίγονται νέα μέτωπα, πολιτικά αυτή τη φορά. Οι ρωσικές ελίτ διχασμένες ως προς τη διεξαγωγή του πολέμου, τώρα είναι δυνητικά έτοιμες να προετοιμάσουν τη μετά-Πούτιν εποχή, ακόμα κι αν κανείς από αυτές δεν υποστήριξε ανοιχτά τον Πριγκόζιν.
«Άλλες χώρες έχουν χρηματιστήρια που ανεβαίνουν και πέφτουν. Το Κρεμλίνο έχει μια εσωτερική χρηματιστηριακή αγορά, που δείχνει την άνοδο και την πτώση της πολιτικής πίστωσης των ισχυρών», σχηματοποιούν οι Λιάνα Φιξ και Μάικλ Κιμάζ. Ο Πούτιν θα πρέπει να διασφαλίσει «την επιστροφή στην κανονικότητα, αλλά και την ταπείνωση που μόλις υπέστη και την εκδίκηση που είναι πιθανό να πραγματοποιήσει».
Και στο εξωτερικό η αδυναμία του γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης. Ο πόλεμος έχει «καταστροφική» επίδραση στον Πούτιν, δήλωσε το Σάββατο ο διευθυντής της CIA Ουίλιαμ Μπερνς.
«Η δυσαρέσκεια για τον πόλεμο θα συνεχίσει να ροκανίζει τη ρωσική ηγεσία» , είπε μιλώντας για μια ευκαιρία που παρουσιάζεται μια φορά σε κάθε γενιά για τη στρατολόγηση κατασκόπων και ότι η CIA δεν την αφήνει να πάει χαμένη.
