Βλαντιμίρ Μποκάν: Η δολοφονία του ανθρώπου του Μιλόσεβιτς που μίλησε για την εμπλοκή της Ελλάδας στον εμφύλιο της Γιουγκοσλαβίας

Ο σερβοέλληνας επιχειρηματίας Βλαντιμίρ Μποκάν δολοφονήθηκε στις 9/10/2000 στην περιοχή Πηγαδάκια Βούλας. Ο Μποκάν ήταν στενός φίλος του γιου του πρώην Σέρβου προέδρου Μιλόσεβιτς και του εθνικιστή Αρκάν. Ταυτοχρόνως, διατηρούσε πολλές υψηλές γνωριμίες με Έλληνες επιχειρηματίες και με πολιτικά πρόσωπα. Στη διάρκεια του εμπάργκο στη Σερβία πραγματοποιούσε εξαγωγές χαλκού και χημικών μέσω μιας εταιρείας που έχει γραφεία στη Γλυφάδα. Παράλληλα σε αυτή την εξαγωγική δραστηριότητα είχε συνεργασία με Έλληνες επιχειρηματίες. Επιπλέον είχε εμπλακεί στο διεθνές σκάνδαλο της πολυεθνικής Τράπεζας BCCI, όπου είχε ανακαλυφθεί ότι «ξέπλενε» μέσω του συγκεκριμένου πιστωτικού ιδρύματος ποσά της τάξεως των 11 εκατ. δολαρίων, ενώ είχε κληθεί προσφάτως και από το ΣΔΟΕ για να εξηγήσει την προέλευση 700 εκατ. δρχ. που ανακαλύφθηκαν σε λογαριασμούς του. Ο Μποκάν φέρεται να δολοφονήθηκε λίγο πριν προβεί σε αποκαλύψεις που θα είχαν σοβαρό αντίκτυπο σε πρόσωπα στην Σερβία και την Ελλάδα.
Ο Μποκάν ήρθε στην Ελλάδα το 1992 και μέσα σε μόλις δύο χρόνια έλαβε ελληνική υπηκοότητα. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της γαλλικής «Courier International» το 1999, ο νεαρός Σέρβος προσλήφθηκε από τις ελληνικές μυστικές υπηρεσίες για «λαθραία μεταφορά καυσίμων εκ μέρους των κυβερνήσεων του Μητσοτάκη και του Μιλόσεβιτς». Σε αντάλλαγμα, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, η ελληνική κυβέρνηση του έδωσε την ελληνική υπηκοότητα και δεν αντέδρασε στις ύποπτες κερδοφόρες δραστηριότητές του που περιλάμβαναν λαθρεμπόριο πετρελαίου, όπλων και τσιγάρων. Το όνομα του κ. Bokan άρχισε να εμφανίζεται στα ελληνικά και διεθνή μέσα ενημέρωσης στα τέλη της δεκαετίας του 1990 σε συνδυασμό με το όμορφο αρχοντικό του που φέρεται να ανήκε στην οικογένεια Μιλόσεβιτς. Ο γιος του Μιλόσεβιτς, Μάρκο έμεινε έμεινε για ένα διάστημα σε αυτό το σπίτι. Επιπλέον, σύμφωνα με τις εκθέσεις, οι τραπεζικοί λογαριασμοί του κ. Μποκάν σε ελληνικές και ξένες τράπεζες ανήκαν στον Σέρβο.
Ο δημοσιογράφος Τάκης Μίχας αναφέρει πως «αφού προσπάθησα ανεπιτυχώς για μερικούς μήνες να εντοπίσω τον Μποκάν, κατάφερα τελικά να επικοινωνήσω μαζί του και να κανονίσω μια συνάντηση. Συναντηθήκαμε το βράδυ της Δευτέρας 2 Οκτωβρίου 2000 και κατευθυνθήκαμε στο γραφείο του στη Γλυφάδα. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης ο κ. Μποκάν μου είπε ότι κέρδιζε μέχρι και 10.000 δολάρια ημερησίως από το σπάσιμο του διεθνούς οικονομικού εμπάργκο στη Γιουγκοσλαβία και το λαθρεμπόριο τσιγάρων καυσίμων και άλλων αγαθών κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990. Είχε γίνει εκατομμυριούχος.»
Σύμφωνα με πληροφορίες της αστυνομίας που εμφανίστηκαν μετά το θάνατό του, ο Μποκάν κατείχε ακίνητα και άλλα περιουσιακά στοιχεία στην Ελλάδα αξίας δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων. Επίσης διαχειριζόταν ναυτιλιακές εταιρείες που είχαν έδρα τη Κύπρο και τον Παναμά. Τα κέρδη του επενδύθηκαν στη Σερβία.
Ο Μποκάν προσπάθησε να τονίσει ότι δεν είχε πλέον σχέσεις με τον Μιλόσεβιτς και ότι προσβλέπει σε μια νέα ζωή ως αξιοσέβαστος επιχειρηματίας στην μετά Μιλόσεβιτς στη Σερβία. Είπε επίσης ότι ήταν σε στενή επαφή με τα ηγετικά στελέχη της αντιπολίτευσης μεταξύ τους, τον Βουκ Ντράσκοβιτς και τον Ζόραν Τζίντζιτς. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης (που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ελευθεροτυπία» τη Δευτέρα 6 Οκτωβρίου), ο Μποκάν αποκάλυψε ότι ήταν στενός φίλος του Σέρβου παραστρατιωτικού ηγέτη Ζέλικο Ραντάνοβιτς, γνωστού και ως «Αρκάν». ο οποίος είχε δολοφονηθεί στο Βελιγράδι τον Ιανουάριο του 2000. Ο Αρκάν είχε σκοτωθεί από ανθρώπους του Μιλόσεβιτς, επειδή είχε πλησιάσει τον Μίλο Τζουκάνοβιτς, τον δυτικόφιλο πρόεδρο του Μαυροβουνίου. «Ο Αρκάν ήθελε να αποχωρήσει. Ξεκίνησε μια νέα ζωή και μπορεί να σκεφτεί ακόμη και να πάει στη Χάγη για να καταθέσει», είπε ο Μποκάν.
Όταν ρωτήθηκε για το λαθρεμπόριο πετρελαίου προς τη Σερβία κατά τη διάρκεια του εμπάργκο, παραδέχτηκε το γεγονός. «Το έκανα όχι μόνο για τα χρήματα αλλά και γιατί ήθελα να βοηθήσω τη χώρα μου». Αγόρασε ένα σκάφος το 1994, το οποίο χρησιμοποίησε για να φορτώνει καύσιμα στην Ελλάδα και το έστελνε στο Μαυροβούνιο. Από εκεί, κατέληγε στη Σερβία. Οι ελληνικές αρχές δεν του δημιούργησαν κανένα πρόβλημα. Αντίθετα, προσπάθησαν να τον βοηθήσουν με κάθε δυνατό τρόπο. «Οι ελληνικές αρχές έκαναν ό, τι μπορούσαν για να διευκολύνουν την παραβίαση του εμπάργκο, για παράδειγμα, δεν ζήτησαν ποτέ χαρτιά. Πίστευαν ότι η επιβολή του εμπάργκο ήταν άδικη «. Επιπλέον, όπως δήλωσε στη συνέντευξη, αγόραζε τα καύσιμα από το ελληνικό κρατικό διυλιστήριο.
Οι αποκαλύψεις του Μποκάν -που ποτέ δεν αμφισβητήθηκαν από τις ελληνικές αρχές μετά τη δημοσίευση της συνέντευξης- ήταν εξαιρετικά σημαντικές. Αν και οι αναφορές σχετικά με την παραβίαση του εμπάργκο από τους Έλληνες επιχειρηματίες ήταν αρκετά συχνές κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, αυτή ήταν η πρώτη φορά που κάποιος κατηγόρησε άμεσα ένα μέλος του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για συνέργια σε παραβίαση του επιβληθέντος από τον ΟΗΕ εμπάργκο, πράξεις που πιθανώς συνέβαλαν στην παράταση του πολέμου στη Βοσνία. Μετά τη λήξη της συνέντευξης, αποφασίσαμε να συναντηθούμε ξανά.
Το Σάββατο 7 Οκτωβρίου, πέντε ημέρες μετά τη πρώτη συνέντευξη στον Τάκη Μίχα και δύο μέρες πριν συναντηθούν ξανά, δολοφονήθηκε έξω από το σπίτι του. Σύμφωνα με πληροφορίες της αστυνομίας, δύο ένοπλοι, ο ένας οπλισμένος με Kalashnikov και ο άλλος με ένα πιστόλι, φύτεψαν 10 σφαίρες στο κεφάλι και στο στήθος του. Από την πρώτη στιγμή μετά τη δολοφονία του, οι ελληνικές αρχές προσπάθησαν να παρουσιάσουν τη δολοφονία του ως «μαφιόζικο χτύπημα». Εκθέσεις που διέρρευσαν από την ελληνική αστυνομία στον Τύπο, επικεντρώθηκαν στις παλιότερες εγκληματικές του δραστηριότητες και τον τρόπο ζωής του . Ωστόσο, υπάρχουν δύο βασικά στοιχεία που αντιτίθενται σε μια τέτοια ερμηνεία.
Το πρώτο είναι το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της επταετούς παραμονής του στην Ελλάδα ο Βλαντιμίρ Μποκάν λειτούργησε εις γνώση των ελληνικών αρχών. Τα επαναλαμβανόμενα αιτήματα των Δυτικών Υπηρεσιών Ασφαλείας στις ελληνικές αρχές για να περιορίσουν τις δραστηριότητες του, δεν οδήγησαν σε αποτέλεσμα. Το δεύτερο γεγονός αφορά το χρονοδιάγραμμα της δολοφονίας. Πραγματοποιήθηκε λίγες μέρες μετά την απόφαση του Μποκάν να βγει δημόσια και να μιλήσει για στενές οικονομικής συνεργασίας που υπήρχε μεταξύ των ελληνικών αρχών και του καθεστώτος Μιλόσεβιτς.
Σημασία έχει πως σύμφωνα με δημοσιεύματα και σχετική βιβλιογραφία, ο Μποκάν φέρεται να ήταν ο μεσάζων μεταξύ Μιλόσεβιτς και Ελληνικής Κυβέρνησης, ενώ έχουν διατυπωθεί ισχυρισμοί ότι ακόμη και η δολοφονία του, έγινε με την ανοχή των ελληνικών αρχών (Serbia Since 1989 Politics and Society under Milosevic and After).
Πολλές από τις ίδιες πηγές τονίζουν πως η Ελλάδα βοήθησε τη Σερβία τη περίοδο του εμφυλίου και αργότερα, προσφέροντας πολιτική, οικονομική, στρατιωτική και διπλωματική βοήθεια στο καθεστώς του Μιλόσεβιτς, παρά το διεθνές εμπάργκο που είχε επιβληθεί.
Πηγές
Unholy Alliance: Greece and Milosevic’s Serbia in the Nineties
Serbia Since 1989: Politics and Society under Milosevic and After
http://www.aimpress.ch/dyn/trae/archive/data/200010/01026-005-trae-ath.htm
http://www.tovima.gr/relatedarticles/article/?aid=126687
http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/1369593/Milosevics-money-man-shot-dead.html
https://lasvegassun.com/news/2000/nov/11/after-joy-of-milosevics-downfall-yugoslavs-ready-f/
Rethinking Security Governance: The Problem of Unintended Consequences
https://www.theguardian.com/world/2000/oct/08/balkans
https://nypost.com/2000/10/22/old-slobbo-pals-turning-up-dead-in-yugo-hunt/
https://www.wsj.com/articles/SB112049180107576530 (https://archive.is/MwTWs)