του Βασίλη Νέδου, από την Καθημερινή, εδώ
Η μετατροπή ενός γύρου δηλώσεων, που είχε προγραμματιστεί να διαρκέσει 15 λεπτά, σε θερμό επεισόδιο μπροστά σε τηλεοπτικές κάμερες ανάμεσα στους υπουργούς Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας, Ν. Δένδια και Μ. Τσαβούσογλου, αντανακλά την καχυποψία αλλά και τις αντικειμενικές δυσκολίες στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ο κ. Τσαβούσογλου αισθάνθηκε ότι η (ισορροπημένη) αποτύπωση των ελληνικών θέσεων από τον κ. Δένδια θίγει την τουρκική πλευρά και ανέβασε τους τόνους. Αποτέλεσμα ήταν μια εφ’ όλης της ύλης αντιπαράθεση για σχεδόν το σύνολο των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Σε κάθε περίπτωση, παρά τις δημόσιες δηλώσεις περί προσπάθειας να συγκροτηθεί και μια θετική ατζέντα, τόσο στη συνάντηση του κ. Δένδια με τον κ. Τσαβούσογλου όσο και νωρίτερα, με τον Ταγίπ Ερντογάν, αποτυπώθηκε η απόσταση που χωρίζει τις δύο πλευρές. Και στους δύο γύρους συζητήσεων, η τουρκική πλευρά έθεσε μετ’ επιτάσεως το ζήτημα της μουσουλμανικής μειονότητας, αλλά και της ανάγκης να συγκροτηθούν κοινές επιτροπές για την αναστήλωση οθωμανικών μνημείων στην Ελλάδα. Επίσης, κατηγόρησε την Ελλάδα για 18.000 επαναπροωθήσεις, κάτι που η Αθήνα απέρριψε.
Να σημειωθεί ότι ο κ. Δένδιας μετέβη στην Αγκυρα, γνωρίζοντας ότι είναι πιθανό η τουρκική πλευρά να «εντάξει» τη συνάντηση στην επιχείρηση δημοσίων σχέσεων στην οποία έχει αποδυθεί με κύριο στόχο τη Δύση. Γι’ αυτό και είχε επιλεγεί να αναγνωσθεί μια δήλωση που απλώς θα απαριθμεί τις βασικές ελληνικές θέσεις. Ωστόσο, στην πρωτολογία του ο κ. Τσαβούσογλου έκανε και αναφορά σε τουρκική μειονότητα και σε ανάγκη να αποφεύγονται οι προκλήσεις, κάτι που δεν μπορούσε να αφεθεί ασχολίαστο.
Μετά το πέρας των δηλώσεων, διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι «όταν συνομιλούμε διεθνώς προβάλλουμε τα δίκαιά μας». Και επισήμαιναν ότι «ο υπουργός Εξωτερικών είναι σε πλήρη συνεννόηση με τον πρωθυπουργό. Είχαν εκτενή συνομιλία χθες και σήμερα μετά τη συνάντηση με τον Τ. Ερντογάν και πριν από τη συνάντηση με τον Μ. Τσαβούσογλου. Και ο υπουργός Εξωτερικών είχε ρητή εντολή, αν προκληθεί, να απαντήσει αναλόγως».
Ορισμένα από τα βασικά σημεία της χθεσινής έντονης δημόσιας ανταλλαγής θέσεων είναι τα εξής:
• Μειονοτικό
Τσαβούσογλου: «Μιλήσαμε για την τουρκική μειονότητα στη Θράκη».
Δένδιας: «Στην Ελλάδα υπάρχει μουσουλμανική μειονότητα, αυτό ορίζει η Συνθήκη της Λωζάννης».
• Αιγαίο – Ανατ. Μεσόγειος
Τσαβούσογλου: «Τετελεσμένα και προκλητικές δηλώσεις είναι πράγματα απευκταία».
Δένδιας: «Ανέφερα ότι προϋπόθεση για τη βελτίωση των σχέσεων είναι η αποφυγή δηλώσεων που δυναμιτίζουν το κλίμα. Μέχρι πριν από λίγους μήνες οι παραβατικές ενέργειες είχαν αυξηθεί δραματικά».
Τσαβούσογλου: «Δεν μπορούμε να αποδεχθούμε τέτοιες δηλώσεις, διότι όπως είπατε η Τουρκική Δημοκρατία παραβιάζει δικαιώματα της Ελλάδας στο Αιγαίο».
Δένδιας: «Η Τουρκία έχει κάνει 400 υπερπτήσεις πάνω από ελληνικό έδαφος. Δεν υπάρχει διάταξη διεθνούς δικαίου που να επιτρέπει πτήση πάνω από το ίδιο το έδαφος. Δεν μιλάω για τη θάλασσα».
Τσαβούσογλου: «Αναφέρεστε σε αυτά που σας βολεύουν αλλά δεν αναφέρεστε σε όσα προβλέπει η Συνθήκη της Λωζάννης για την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών».
Δένδιας: «Γιατί υπάρχει στρατός στα νησιά; Υπάρχει γιατί απειλούνται από κάποιον. Μπορεί κανείς να πει ότι δεν υπάρχει απειλή ή ότι δεν υπάρχει αποβατική δύναμη απέναντι από τα νησιά;».
Τσαβούσογλου: «Η αμοιβαία κατανόηση σημαίνει να μπορώ να μπω και στα παπούτσια του άλλου. Εμείς όμως δεν θα μπορέσουμε να συνεχίσουμε τον διάλογο αν προχωρήσουμε έτσι».
Δένδιας: «Το casus belli αποτελεί στάση που αντίκειται και δεν συνάδει με σχέσεις καλής γειτονίας. Η Τουρκία συνεχίζει να μην αποδέχεται τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το τουρκολιβυκό μνημόνιο που έχει καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο».
• Προσφυγικό
Τσαβούσογλου: «Ως προς την παράτυπη μετανάστευση η μεταξύ μας συνεργασία να γίνει με αντίληψη συνεργασίας».
Δένδιας: «Εγινε απόπειρα εργαλειοποίησης του μεταναστευτικού στον Εβρο».
• Πενταμερής/Κυπριακό
Τσαβούσογλου: «Ολες οι συμμετέχουσες πλευρές να λάβουν μέρος με τον πλέον θετικό τρόπο».
Δένδιας: «Το πλαίσιο λύσης είναι η διζωνική – δικοινοτική ομοσπονδία».
