Ο προϋπολογισμός του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ για το 2026, όπως προτείνεται από την κυβέρνηση Τραμπ, αντικατοπτρίζει τις προτεραιότητες της νέας διοίκησης, με έμφαση στην ενίσχυση της εθνικής ασφάλειας και την αντιμετώπιση των γεωπολιτικών προκλήσεων, ιδιαίτερα στον Ινδο-Ειρηνικό. Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, ο προϋπολογισμός του Πενταγώνου αναμένεται να φτάσει το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια, σημειώνοντας αύξηση 13% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, παρά τις αρχικές δηλώσεις του Προέδρου Τραμπ για μείωση των αμυντικών δαπανών.
Η αύξηση αποδίδεται στην ανάγκη εκσυγχρονισμού των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων, την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, όπως υπερηχητικά/πολυχητικά όπλα και μη επανδρωμένα συστήματα, και την ενίσχυση της πυρηνικής τριάδας, που περιλαμβάνει πυρηνικά όπλα σε χερσαίες, αεροπορικές και ναυτικές πλατφόρμες. Ειδικά το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ προτείνεται να λάβει περίπου 292,2 δισεκατομμύρια δολάρια, από τα οποία 248,9 δισεκατομμύρια προέρχονται από τον βασικό προϋπολογισμό και 43,3 δις από τα λεγόμενα reconciliation funds, δηλαδή κονδύλια που εξαρτώνται από ειδική νομοθετική έγκριση. Από αυτά, 47,4 δισεκατομμύρια δολάρια προορίζονται για ναυπηγικά προγράμματα, τόσο νέων κατασκευών και αναβαθμίσεων όσο και νέων υποδομών.
Οι βασικές προτάσεις περιγράφονται παρακάτω, αλλά να τονίσουμε πως η τελική εικόνα του αμυντικού προϋπολογισμού των ΗΠΑ για το 2026, με τις ανά Κλάδο χρηματοδοτήσεις, και βέβαια τις παραγγελίες νέων εξοπλισμών θα υπάρχει μετά την έγκριση του από το Κογκρέσο, όπου δεν είναι απίθανο να δούμε αρκετές αλλαγές να ενσωματώνονται.
Επενδύσεις σε νέα πλοία και αεροσκάφη
Ο προϋπολογισμός του 2026 προβλέπει την κατασκευή 19 πολεμικών πλοίων, με τη χρηματοδότηση να κατανέμεται μεταξύ του βασικού προϋπολογισμού και των reconciliation funds. Συγκεκριμένα, ο βασικός προϋπολογισμός περιλαμβάνει τη χρηματοδότηση για τρία πλοία: ένα πυρηνικό υποβρύχιο διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων κλάσης Columbia, ένα επιθετικό υποβρύχιο κλάσης Virginia και ένα πλοίο επιτήρησης T-AGOS.
Τα υπόλοιπα 16 σκάφη, συμπεριλαμβανομένων δύο αντιτορπιλικών κλάσης Arleigh Burke, ενός επιπλέον υποβρυχίου Virginia, ενός αποβατικού πλοίου LPD κλάσης San Antonio, ενός πλοίου αμφίβιων επιχειρήσεων κλάσης America, εννέα πλοίων Medium Landing Ship (LSM) και δύο πετρελαιοφόρων T-AO, εξαρτώνται από τα reconciliation funds, τα οποία απαιτούν έγκριση με απλή πλειοψηφία στη Γερουσία.
Τα αντιτορπιλικά κλάσης Arleigh Burke παραμένουν η «ραχοκοκαλιά» του αμερικανικού στόλου, με σχέδια για την κατασκευή 10 επιπλέον πλοίων της έκδοσης Flight III την περίοδο 2023-2027, με δυνατότητα προαίρεσης για ακόμα πέντε. Τα πλοία αυτά, εξοπλισμένα με το προηγμένο ραντάρ AN/SPY-6(V)1 και το σύστημα μάχης Aegis Baseline 10, προσφέρουν ανώτερες δυνατότητες αντιαεροπορικής και αντιβαλλιστικής άμυνας, καθώς και ικανότητα εκτόξευσης πυραύλων Tomahawk.
Στον τομέα των αεροσκαφών, το Ναυτικό προβλέπει την προμήθεια 43 αεροσκαφών το 2026, όλα χρηματοδοτούμενα από τον βασικό προϋπολογισμό. Αυτά περιλαμβάνουν 23 μαχητικά F-35C Joint Strike Fighter, 12 ελικόπτερα CH-53K, 4 ιπτάμενα ραντάρ E-2D Hawkeye, 3 μη επανδρωμένα αεροσκάφη MQ-25 Stingray και 1 αεροσκάφος UC-12.
Η χρηματοδότηση για το πρόγραμμα F/A-XX, το οποίο αφορά την ανάπτυξη του επόμενης γενιάς μαχητικού για τα αεροπλανοφόρα, παραμένει αβέβαιη. Ο προϋπολογισμός του 2026 περιλαμβάνει μόλις 74 εκατομμύρια δολάρια για την ολοκλήρωση του σχεδιασμού του (ένα τυπικό ποσό, απλώς για να διατηρηθεί ανοιχτό το πρόγραμμα). Εδώ θα πρέπει να δούμε τις διαθέσεις της κυβέρνησης Τραμπ για το πως θα εξελιχθεί αυτό το δεύτερο πρόγραμμα μαχητικού 6ης γενιάς, μετά από εκείνο του F-47 που εγκρίθηκε για την Αεροπορία.
Αβεβαιότητα για τις Constellation
Το πρόγραμμα των φρεγατών κλάσης Constellation (FFG-62) αποτελεί ένα από τα πιο φιλόδοξα σχέδια του USN για την ανανέωση του στόλου, αλλά αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις. Οι φρεγάτες αυτές, βασισμένες στο ιταλικό σχέδιο FREMM, προορίζονται να καλύψουν το κενό που άφησε η απόσυρση των φρεγατών κλάσης Oliver Hazard Perry.
Με εκτόπισμα 7.400 τόνους, 32 κάθετα κελιά εκτόξευσης Mk41, 16 πυραύλους NSM, πυροβόλο Mk 110 57mm, σύστημα RAM, ραντάρ AN/SPY-6(V)3 και σύστημα μάχης Aegis Baseline 10, οι φρεγάτες Constellation σχεδιάστηκαν για αποστολές ανθυποβρυχιακού πολέμου, πολέμου επιφανείας, ηλεκτρονικού πολέμου και αντιαεροπορικής άμυνας.
Ωστόσο, το πρόγραμμα αντιμετωπίζει καθυστερήσεις και περικοπές στη χρηματοδότηση. Ο προϋπολογισμός του 2026 περιλαμβάνει μόλις 100 εκατομμύρια δολάρια, πολύ χαμηλότερα από τα 1,17 δισεκατομμύρια που είχαν ζητηθεί για το 2025, ενώ η βασική χρηματοδότηση εξαρτάται από τα reconciliation funds, γεγονός που δημιουργεί αβεβαιότητα. Οι φρεγάτες Constellation, παρά τις προηγμένες δυνατότητές τους, έχουν κριθεί από ορισμένους αξιωματούχους ως υπερβολικά δαπανηρές και με σοβαρή καθυστέρηση στην εξέλιξη τους, με αποτέλεσμα να υπάρχουν συζητήσεις για πιθανή αναστολή ή επαναξιολόγηση του προγράμματος.
Εκσυγχρονισμοί πλοίων
Ο προϋπολογισμός του 2026 περιλαμβάνει 16,2 δισεκατομμύρια δολάρια για τη συντήρηση πλοίων, με έμφαση στην αναβάθμιση των τεσσάρων κρατικών ναυπηγείων που υποστηρίζουν πυρηνοκίνητα αεροπλανοφόρα και υποβρύχια, στο πλαίσιο του προγράμματος Shipyard Infrastructure Optimization Program (SIOP).
Συγκεκριμένα, ο εκσυγχρονισμός επικεντρώνεται στα αντιτορπιλικά Arleigh Burke κλάσης Flight I/II, με 12 πλοία να προγραμματίζονται για επέκταση της επιχειρησιακής τους ζωής. Αυτά τα πλοία θα λάβουν αναβαθμίσεις στα συστήματα ραντάρ, μάχης και όπλων, ώστε να παραμείνουν ικανά να αντιμετωπίσουν σύγχρονες απειλές. Επιπλέον, τρία καταδρομικά Ticonderoga θα υποβληθούν σε πρόγραμμα παράτασης ζωής, προσθέτοντας 10 έτη υπηρεσίας από το 2026 έως το 2029.
Το πρόγραμμα SLCM-N, ως νέα πυρηνική διάσταση
Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία του προϋπολογισμού του 2026, από πλευράς στρατηγικής, είναι η χρηματοδότηση για τον πυρηνικό πύραυλο κρουζ που εκτοξεύεται από τη θάλασσα (Sea-Launched Cruise Missile-Nuclear, SLCM-N). Το πρόγραμμα επανενεργοποιήθηκε από την κυβέρνηση Τραμπ, οπότε ο προϋπολογισμός του 2026 περιλαμβάνει 252 εκατομμύρια δολάρια για την ανάπτυξη του, με σκοπό την ενίσχυση της πυρηνικής αποτροπής των ΗΠΑ έναντι αντιπάλων όπως η Κίνα και η Ρωσία. Το SLCM-N, το οποίο θα έχει μικρής ισχύος πυρηνική κεφαλή, προορίζεται να ενσωματωθεί σε αντιτορπιλικά Arleigh Burke και υποβρύχια Virginia, χρησιμοποιώντας τους υπάρχοντες κάθετους εκτοξευτές Mk41. Αυτή η κίνηση αποτελεί σημαντική στρατηγική αλλαγή, καθώς τα πλοία επιφανείας των ΗΠΑ δεν φέρουν πυρηνικά όπλα από τη δεκαετία του 1990, όταν αποσύρθηκαν οι πυρηνικές κεφαλές των πυραύλων Tomahawk.
Αποσύρσεις πλοίων
Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, το Αμερικανικό Πολεμικό Ναυτικό σχεδιάζει να αποσύρει 14 πλοία το 2026, ως μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου που περιλαμβάνει την απόσυρση 48 σκαφών την περίοδο 2022-2026, ώστε να απελευρωθούν πόροι για στήριξη άλλων προγραμμάτων. Εδώ προβλέπονται αποσύρσεις σκαφών κλάσης Littoral Combat Ship (LCS) Independence, όπως τα USS Jackson (LCS-6) και USS Montgomery (LCS-8), τα οποία εισήλθαν σε υπηρεσία το 2015 και 2016, αντίστοιχα. Οι αποσύρσεις οφείλονται στο υψηλό κόστος συντήρησης και τα τεχνικά προβλήματα που αντιμετώπισαν τα συγκεκριμένα.
Επιπλέον, η απόσυρση των καταδρομικών κλάσης Ticonderoga συνεχίζεται. Το 2026, το Ναυτικό σχεδιάζει να αποσύρει τουλάχιστον δύο καταδρομικά, τα USS Shiloh (CG-67) και USS Lake Erie (CG-70), τα οποία έχουν συμπληρώσει ή πλησιάζουν το τέλος της προβλεπόμενης υπηρεσίας τους.
Όσον αφορά τα αντιτορπιλικά κλάσης Arleigh Burke, υπάρχει σημαντική συζήτηση για την απόσυρση του πρώτου πλοίου της κλάσης, του USS Arleigh Burke (DDG-51), το οποίο εισήλθε σε υπηρεσία το 1991 και συμπληρώνει το συμβατικό όριο των 35 ετών υπηρεσίας το 2026.
Ωστόσο, το 2024, ο τότε Υπουργός Ναυτικού Carlos Del Toro ανακοίνωσε ότι 12 αντιτορπιλικά Arleigh Burke κλάσης Flight I/II, συμπεριλαμβανομένου του DDG-51, θα υποβληθούν σε πρόγραμμα επέκτασης της επιχειρησιακής τους ζωής πέραν των 35 ετών, ώστε να παραμείνουν σε υπηρεσία μέχρι να αντικατασταθούν από νεότερα πλοία, όπως τα αντιτορπιλικά DDG(X). Αυτό σημαίνει ότι, με βάση τις τρέχουσες πληροφορίες, το USS Arleigh Burke (DDG-51) δεν θα αποσυρθεί το 2026, αλλά θα παραμείνει σε υπηρεσία μετά από εκσυγχρονισμό.
Άλλες αποσύρσεις περιλαμβάνουν τέσσερα πλοία Expeditionary Fast Transport (EPF), τα USNS Spearhead (EPF-1), USNS Choctaw County (EPF-2), USNS Millinocket (EPF-3) και USNS Fall River (EPF-4), καθώς και το αποβατικό πλοίο USS Germantown (LSD-42) και το πλοίο μεταφοράς USNS John Glenn (ESD-2).
Γενικότερα η πιθανή επαναφορά πυρηνικών όπλων σε πλοία επιφανείας θα μπορούσε να αλλάξει τη δυναμική των ναυτικών επιχειρήσεων, αλλά δημιουργεί κινδύνους κλιμάκωσης, ιδιαίτερα στον Ινδο-Ειρηνικό. Με τον αμερικανικό στόλο να προβλέπεται να αριθμεί 287 κύρια πλοία (ουσιαστικά μείωση από το τρέχον νούμερο αλλά με ποιοτική αναβάθμιση), οι ΗΠΑ θα βρεθούν αργά ή γρήγορα σε μειονεκτική θέση σε σχέση με τον κινεζικό, ο οποίος συνεχίζει να επεκτείνεται, τόσο σε αριθμούς όσο και ποιοτικά.
Η Ελλάδα, παρακολουθεί στενά αυτές τις εξελίξεις, ιδιαίτερα το πρόγραμμα Constellation, λόγω του ενδιαφέροντός της για την απόκτηση αυτών των φρεγατών. Οι περικοπές στη αμερικανική χρηματοδότηση μπορεί να επηρεάσουν τις ελληνικές αμυντικές επιλογές, ωθώντας την Αθήνα να εξετάσει εναλλακτικές λύσεις.
