Στις 6 Αυγούστου η μόνιμη αντιπροσωπεία της Ελλάδας στον ΟΗΕ κατέθεσε τη δική της ρηματική διακοίνωση, σε απάντηση εκείνης της Λιβύης στις 20 Ιουνίου φέτος, που αμφισβητούσε την ελληνική προκήρυξη αδειοδότησης για έρευνες σε θαλάσσια οικόπεδα νότια της Κρήτης, δηλώνοντας πως αυτά “εμπίπτουν σε λιβυκή ΑΟΖ”.
Στην απάντηση μας επισημαίνονται τα εξής: Αρχικά πως η χώρα μας τηρεί την αρχή της “μέσης γραμμής” για οριοθέτηση AOZ, εφόσον δεν υπάρχει άλλη διμερής συμφωνία, ενώ στη συνέχεια καταγγέλει τη Λιβύη πως παραβιάζοντας το διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, αρνείται κάθε επήρεια ΑΟΖ σε Κρήτη και τα άλλα ελληνικά νησιά (με βάση και το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο), προσπαθώντας να περιορίσει δραματικά τα δικά μας κυριαρχικά δικαιώματα. Ακόμη πως η Λιβύη, και πάλι κατά παράβαση του διεθνούς Δικαίου καθορίζει δικά της δικαιώματα τόσο “συνόρων” όσο και κυριαρχικών δικαιωμάτων, έχοντας κλείσει όλο τον κόλπο της Σύρτης, κάτι που ήδη έχει καταγγελθεί από την Ελλάδα (και από άλλες χώρες). Με βάση τα παραπάνω οι ελληνικές προκηρύξεις εκμετάλλευσης παραμένουν νόμιμες, είναι εντός ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και δεν θίγουν τα νόμιμα συμφέροντα της Λιβύης, με βάση το διεθνές Δίκαιο. Ενώ η ελληνική απάντηση παραθέτει και το ιστορικό των ανάλογων κειμένων που έχει αποστείλει στον ΟΗΕ κατά καιρούς, αρνούμενη τις λιβυκές διεκδικήσεις.
H Λιβύη καθορίζει υφαλοκρηπίδα έως την Κρήτη, και απορρίπτει τις θέσεις Ελλάδας-Αιγύπτου
Το πλήρες κείμενο της απάντησης μας, με ημερομηνία 6 Αυγούστου 2025, έχει ως εξής:
“Η Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδας στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών έχει την τιμή να γνωστοποιήσει τα ακόλουθα σχετικά με τη ρηματική διακοίνωση, ημερομηνίας 20 Ιουνίου 2025, της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Λιβύης στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, απευθυνόμενη προς τον Γενικό Γραμματέα (A/79/960).
Η Κυβέρνηση της Ελληνικής Δημοκρατίας, κατόπιν των υπουργικών αποφάσεων υπ’ αριθ. 37580/896 της 4ης Απριλίου 2025, υπ’ αριθ. 40694/967 της 11ης Απριλίου 2025 (ΦΕΚ 1823/Β/11.04.2025) και υπ’ αριθ. 46430/1073 της 30ής Απριλίου 2025 (ΦΕΚ 2104/Β/30.04.2025), προχώρησε, μέσω ανακοίνωσης που δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (C/2025/3335 της 12ης Ιουνίου 2025) και συνοδεύεται από χάρτη και ακριβείς γεωγραφικές συντεταγμένες, στην προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού για τη χορήγηση και χρήση αδειών έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές νοτίως της Πελοποννήσου (οικόπεδα «A2» και «Νότια της Πελοποννήσου») και νοτίως της Κρήτης (οικόπεδα «Νότια της Κρήτης 1» και «Νότια της Κρήτης 2»).
Τα ανωτέρω οικόπεδα βρίσκονται εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας/αποκλειστικής οικονομικής ζώνης. Συνεπώς, εμπίπτουν αποκλειστικά σε περιοχές ελληνικής δικαιοδοσίας, σύμφωνα με το διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, και δεν θίγουν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Λιβύης. Ειδικότερα, τα εξωτερικά όρια των θαλάσσιων περιοχών «Νότια της Κρήτης 1» και «Νότια της Κρήτης 2» καθορίστηκαν με βάση τη γραμμή ίσης απόστασης μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης και σύμφωνα με τη Συμφωνία μεταξύ της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου για την οριοθέτηση της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης μεταξύ των δύο χωρών, που υπογράφηκε στο Κάιρο στις 6 Αυγούστου 2020.
Ως εκ τούτου, οι ισχυρισμοί της λιβυκής πλευράς, όπως αποτυπώνονται στην ανωτέρω ρηματική διακοίνωση, αναφορικά με τις εν λόγω θαλάσσιες περιοχές, είναι αβάσιμοι, στερούνται οποιασδήποτε νομικής θεμελίωσης και παραγνωρίζουν το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει ipso facto και ab initio κυριαρχικά δικαιώματα επί της υφαλοκρηπίδας και των πόρων της στις συγκεκριμένες περιοχές.
Τα ίδια ισχύουν και για το ζήτημα των αδειών που έχουν ήδη χορηγηθεί από τις αρμόδιες ελληνικές αρχές για την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, καθώς και για το ζήτημα των σχετικών ερευνών στις θαλάσσιες περιοχές νοτιοδυτικά και δυτικά της Κρήτης. Οι περιοχές αυτές εμπίπτουν αποκλειστικά σε περιοχές ελληνικής δικαιοδοσίας, σύμφωνα με το διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, και οι εν λόγω άδειες δεν θίγουν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Λιβύης. Η Μόνιμη Αντιπροσωπεία υπογραμμίζει συναφώς ότι οι ελληνικές αρχές είχαν εκδώσει προκηρύξεις για διεθνείς διαγωνισμούς χορήγησης αδειών έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων ήδη το 2014 και το 2017, συνοδευόμενες από χάρτες και ακριβείς συντεταγμένες. Οι προκηρύξεις αυτές δημοσιεύθηκαν τόσο στο ΦΕΚ (2186/Β/8.8.2014 και 2848/Β/11.08.2017) όσο και στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2014/C400/03 και 2017/C411/04), χωρίς τότε να υπάρξει οποιαδήποτε ένσταση από τη λιβυκή πλευρά.
Η Ελλάδα έχει επανειλημμένα ενημερώσει τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών ότι, ελλείψει συμφωνιών οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών, τα εξωτερικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (όταν αυτή ανακηρυχθεί) είναι η μέση γραμμή, κάθε σημείο της οποίας ισαπέχει από τα πλησιέστερα σημεία των γραμμών βάσης (ηπειρωτικών και νησιωτικών) από τις οποίες μετράται το εύρος της χωρικής θάλασσας, όπως έχει ήδη τονιστεί στην επιστολή της 29ης Σεπτεμβρίου 2020 της Μόνιμης Αντιπροσώπου της Ελλάδας στον ΟΗΕ προς τον Γενικό Γραμματέα (A/75/375–S/2020/958).
Σε σχέση με την αποκαλούμενη «γραμμή συνόρων που χωρίζει τη Λιβύη από τη γειτονική της Ελλάδα», η οποία αναφέρεται στο παράρτημα Ι της ρηματικής διακοίνωσης της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Λιβύης και απεικονίζεται στους χάρτες 1 και 2 του εν λόγω παραρτήματος, η Ελλάδα υπογραμμίζει ότι η «γραμμή συνόρων» αυτή στερείται νομικής θεμελίωσης και έχει χαραχθεί κατά πλήρη παράβαση του διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, όπως αυτό αποτυπώνεται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Ως εκ τούτου, απορρίπτεται στο σύνολό της.
Καταρχάς, το ανατολικότερο τμήμα αυτής της «γραμμής συνόρων» συμπίπτει με την υποτιθέμενη γραμμή οριοθέτησης που προβλέπεται στο «Μνημόνιο Κατανόησης μεταξύ της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας – Κράτος της Λιβύης και της Κυβέρνησης της Τουρκικής Δημοκρατίας για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών στη Μεσόγειο», που υπογράφηκε στις 27 Νοεμβρίου 2019. Το μνημόνιο αυτό, μεταξύ άλλων, αγνοεί πλήρως την ύπαρξη πολυάριθμων ελληνικών νησιών, όπως η Κρήτη και τα Δωδεκάνησα, και παραβιάζει το δικαίωμά τους να παράγουν θαλάσσιες ζώνες πέραν της χωρικής θάλασσας. Δεν έχει καμία νομική συνέπεια και δεν παράγει κανένα αποτέλεσμα, ούτε για τα φερόμενα συμβαλλόμενα μέρη ούτε για την Ελλάδα ούτε για οποιοδήποτε τρίτο κράτος. Η Μόνιμη Αντιπροσωπεία παραπέμπει συναφώς στην επιστολή της 9ης Δεκεμβρίου 2019 της Μόνιμης Αντιπροσώπου της Ελλάδας στον ΟΗΕ προς τον Γενικό Γραμματέα, η οποία προσαρτήθηκε στην επιστολή της 14ης Φεβρουαρίου 2020 (A/74/706), καθώς και στις επιστολές των Μονίμων Αντιπροσώπων της 19ης Μαρτίου 2020 (A/74/758), 20ής Απριλίου 2020 (A/74/819), 1ης Ιουνίου 2020 (A/74/872), 17ης Νοεμβρίου 2022 (A/77/604), 24ης Απριλίου 2023 (A/77/865) και 17ης Ιανουαρίου 2024 (A/78/718), και στη ρηματική διακοίνωση της 2ας Σεπτεμβρίου 2020 (A/74/1006).
Περαιτέρω, η αποκαλούμενη «γραμμή συνόρων» της Λιβύης έχει χαραχθεί βάσει των ευθειών γραμμών βάσης που θεσπίστηκαν από τη Λιβύη το 2005, καθώς και βάσει γραμμής κλεισίματος στον Κόλπο της Σύρτης, οι οποίες είναι όλες παράνομες και αδικαιολόγητες υπό το διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, όπως υπενθυμίζεται στην επιστολή της 17ης Ιανουαρίου 2024 της Μόνιμης Αντιπροσώπου της Ελλάδας στον ΟΗΕ προς τον Γενικό Γραμματέα (A/78/718).
Η αποκαλούμενη «γραμμή συνόρων» της Λιβύης έχει επίσης χαραχθεί κατά πλήρη παράβλεψη όλων των ελληνικών νησιών και των δικαιωμάτων τους σε θαλάσσιες ζώνες (συμπεριλαμβανομένης της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης). Όπως η Ελλάδα έχει επανειλημμένα τονίσει (βλ. την επιστολή της 11ης Αυγούστου 2020 της Μόνιμης Αντιπροσώπου της Ελλάδας στον ΟΗΕ προς τον Γενικό Γραμματέα (A/74/988–S/2020/795) και την επιστολή της 29ης Σεπτεμβρίου 2020 (A/75/375–S/2020/958)), τα νησιά, ανεξαρτήτως μεγέθους, παράγουν, σύμφωνα με το άρθρο 121(2) της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας και το εθιμικό διεθνές δίκαιο, θαλάσσιες ζώνες πέραν της χωρικής θάλασσας με τον ίδιο τρόπο όπως και κάθε άλλη χερσαία επικράτεια.
Η Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδας σημειώνει την επανεπιβεβαίωση εκ μέρους της Λιβύης, στη ρηματική διακοίνωση, της «ακλόνητης δέσμευσής της στον εποικοδομητικό διάλογο και τη διαπραγμάτευση». Υπενθυμίζει συναφώς ότι η Ελλάδα και η Λιβύη είχαν εμπλακεί, προ ετών, σε διμερείς διαπραγματεύσεις με σκοπό την επίτευξη συμφωνίας οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών. Η ελληνική πλευρά χαιρετίζει την ένδειξη, στη ρηματική διακοίνωση της Μόνιμης Αντιπροσωπείας, της ετοιμότητας της Λιβύης να επανεκκινήσει τις εν λόγω διαπραγματεύσεις το ταχύτερο δυνατόν.”
