Το πόσο γρήγορα -ακόμη και για την εποχή μας- ο πόλεμος στην Ουκρανία έγινε από ταχυκίνητος μια στατική μάχη φθοράς είναι εντυπωσιακό. Μέχρι σήμερα οι μέρες μεγάλης κινητικότητας ήταν ελάχιστες, περίπου οι 3 πρώτες εβδομάδες της εισβολής, όπου η Ρωσία είχε καταφέρει να κατακτήσει σημαντικές εκτάσεις σε βορρά, νότο και ανατολή και τις τελευταίες δύο εβδομάδες, με την ουκρανική αντεπίθεση κυρίως σε βορρά, που έχει κάνει μια αξιόλογη αιχμή στο Κουπιάνσκ.
Το κύριο φαινόμενο όμως ενός πολέμου φθοράς είναι ότι μεταφέρει την σύγκρουση σε δύο κρίσιμα «αποθέματα». Αρχικά στην αντοχή των πολεμιστών εκατέρωθεν, που «εξαντλούνται» σε μικρής έκτασης σκληρές αψιμαχίες στο ίδιο πάνω κάτω μέτωπο, με ελάχιστες παραχωρήσεις από κάθε πλευρά. Και μετά στο απόθεμα όπλων και πυρομαχικών που κάθε πλευρά διαθέτει. Και εδώ η φθορά είναι αμείλικτη.
Φωτογραφίες όπως οι παρακάτω, διαλυμένων από την κατάχρηση πυροβόλων, αλλά και οι αναφορές για την «ευαισθησία» των γερμανικών αυτοκινούμενων PzH 2000 σε ουκρανικά χέρια, τα οποία κυριολεκτικά «άναψαν λαμπάκια» με την εκτεταμένη χρήση τους εκτός προδιαγραφών, είναι ενδεικτικά ενός πολέμου που μπορεί να κριθεί ακριβώς εκεί.
Είχαν Ουκρανία και Ρωσία «πολεμική» οικονομία πριν την εισβολή; Ούτε η μία ούτε η άλλη. Η Ουκρανία είχε μεν αναπτύξει κάπως περισσότερο τη βεβιασμένη παραγωγή πυρομαχικών και την επισκευή-αναβάθμιση οπλικών της συστημάτων, καθώς όλο το 2021 έβλεπε την ρωσική συγκέντρωση στρατευμάτων στα σύνορα της και ένιωθε την απειλή. Στους τελευταίους μήνες πριν την εισβολή είδαμε στην Ουκρανία και σκάψιμο χαρακωμάτων, αντιαρματικών έργων, εκπαίδευση πληθυσμού αλλά και πάλι χωρίς να φθάσει η χώρα στο 100% της πολεμικής προετοιμασίας. Κάτι που έγινε ίσως και επίτηδες καθώς υπήρχε φόβος πρόκλησης πανικού.
Στη Ρωσία η όποια αντίστοιχη κίνηση ήταν σχεδόν μηδενική, καθώς όπως φαίνεται είχε αξιολογηθεί πως η εισβολή θα έληγε γρήγορα. Οπότε οι περίπου 200.000 άνδρες που είχαν οργανωθεί ως δύναμη κρούσης, είχαν στρατοπεδεύσει κοντά στα ουκρανικά σύνορα για μερικούς μήνες έχοντας αποθέματα για κάποιο μη γνωστό χρονικό διάστημα αλλά όχι εκτεταμένο, όπως φάνηκε στη συνέχεια από τα πολλά προβλήματα επιμελητείας.
Τα γερμανικά πυροβόλα PzH 2000 δεν «αντέχουν» στην ένταση του πολέμου στην Ουκρανία;
Σήμερα η Ουκρανία έχει πετύχει σημαντικό βαθμό αυτοργάνωσης κινητοποιώντας την αμυντική βιομηχανική της υποδομή η οποία είναι μεγάλη (η χώρα είχε από την σοβιετική εποχή σημαντικές εγκαταστάσεις παραγωγής όπλων, που βέβαια έζησαν και αυτές τον εκφυλισμό τους). Η Ρωσία τώρα προσπαθεί να κάνει το ίδιο, π.χ. μόλις τον Ιούλιο πέρασε νομοθεσία που επιτρέπει στις πολεμικές βιομηχανίες της να εργάζονται νυχθημερόν, επιβάλλοντας συνεχές ωράριο στο προσωπικό σε βάρδιες και τα Σαββατοκύριακα, χωρίς αργίες και ετήσιες άδειες.
Και βέβαια οι δύο χώρες λεηλατούν η μια τα όπλα της άλλης που βρίσκουν στο πεδίο της μάχης, με εδώ την Ουκρανία να έχει το “πάνω χέρι”. Καθώς η Ρωσική πλευρά τόσο στην αρχή του πολέμου όσο και στην τωρινή αντεπίθεση, έχει εγκαταλείψει σημαντικούς αριθμούς επισκευάσιμων αρμάτων και τεθωρακισμένων αλλά και πυρομαχικών στο πεδίο. Αποκαλύπτοντας άλλη μια αδυναμία της δηλαδή, σε θέματα οργάνωσης αποκομιδής και επισκευής οπλικών συστημάτων στην 1η γραμμή.
Η μεγάλη διαφορά στις δύο χώρες είναι βέβαια η βοήθεια που δέχονται. Η Ρωσία -και πάλι αργά- στράφηκε σε ξένες αγορές, όπως αυτή του Ιράν για να προμηθευθεί οπλισμένα UAV και άλλα πυρομαχικά, ενώ ήδη κυκλοφορεί η φήμη περί αγοράς πυρομαχικών πυροβολικού από τη Βόρεια Κορέα -που διαψεύστηκε όμως από το καθεστώς του Κιμ Γιόνγκ Ουν. Από την άλλη η Ουκρανία δέχεται τον πακτωλό δυτικής βοήθειας, η οποία όμως παραμένει διαφορετική από τα στάνταρτ του ουκρανικού στρατού.
Επιβεβαίωση: Ιρανικά UAV σε ρωσικά χέρια εναντίον της Ουκρανίας
Το πιο εμφανές παράδειγμα είναι τα διαμετρήματα στο πυροβολικό, όπου και οι δύο πλευρές δίνουν μεγάλη έμφαση. Έτσι μόνο οι ΗΠΑ είχαν στείλει μέχρι τα τέλη Αυγούστου κάπου 800.000 βλήματα 155 χιλιοστών τα οποία όμως μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο από τα αντίστοιχα δυτικά πυροβόλα, ενώ η Ουκρανία είχε πριν το πόλεμο εκατοντάδες συρόμενα και αυτοκινούμενα πυροβόλα αλλά σε διαμετρήματα 122 και 152 χιλιοστά. Σήμερα υπάρχουν εκτιμήσεις ότι η Ρωσία ξοδεύει από 20.000 βλήματα πυροβολικού τη μέρα έως και 50.000, ενώ η Ουκρανία 5-6.000. Ουκρανικές πηγές έλεγαν από τον Ιούνιο (ίσως υπερβολικά) πως κοντεύουν να εξαντλήσουν το απόθεμα των δικών τους πυρομαχικών και πως εξαρτώνται όλο και περισσότερα από τα δυτικά.
Βίντεο: τα πυροβόλα FH77 BW L52 «Archer» εν δράσει στην Ουκρανία
Και η Ρωσία όμως δείχνει να φρενάρει σε αποθέματα. Οι επιθέσεις με υψηλής τεχνολογίας πυραύλους cruise τύπου Kalibr και παρόμοιων, όπως και εξελιγμένων βαλλιστικών, έχουν μειωθεί σημαντικά τις τελευταίες εβδομάδες, ενώ η έμφαση δίνεται σε μη κατευθυνόμενα βλήματα πυροβολικού. Ακριβώς δηλαδή όταν οι Ουκρανοί έκαναν την αντεπίθεση χρησιμοποιώντας εξελιγμένα δυτικά συστήματα HIMARS και ανάλογα τους, η Ρωσική πλευρά δεν μπόρεσε να απαντήσει με εξίσου στοχευμένα πυρά. Μια εκτίμηση (όπως δημοσιεύθηκε στο Voice of America) του Andrey Illarionov, τέως οικονομικού συμβούλου του Πούτιν, ο οποίος πλέον ζει και εργάζεται στις ΗΠΑ (κατακρίνοντας τώρα τη ρωσική κυβέρνηση), λέει πως η Ουκρανία ξοδεύει κάπου 7 δις δολάρια το μήνα στην πολεμική της προσπάθεια με τα 3 από αυτά να είναι η ξένη βοήθεια, ενώ η Ρωσία από 15 έως 27 δις αντίστοιχα!
Ποσά δηλαδή που αν είναι κοντά στην πραγματικότητα δείχνουν πως ο πόλεμος και από τις δύο πλευρές δεν μπορεί να συνεχιστεί για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, παρά μόνο λίγους μήνες, πριν εξαντληθούν και οι δύο, με την Ουκρανία ίσως να έχει και εδώ το πλεονέκτημα από τη δυτική βοήθεια. Η Ρωσία ειδικά, τώρα που ξεκίνησε την επιστράτευση, θα αυξήσει κι άλλο τις πολεμικές της δαπάνες καθώς θα πρέπει να εξοπλίσει και εκπαιδεύσει -με όποιες συνθήκες- εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες, αν θέλει να έχουν αυτοί κάποιο αποτέλεσμα στη διεξαγωγή επιχειρήσεων.
Ανάλυση: Χιλιάδες ρωσικοί πύραυλοι στην Ουκρανία αλλά με τι αποτέλεσμα;
Πίσω στην Ουκρανία, να σημειώσουμε πως η βοήθεια που ανακοινώνεται από ξένες χώρες, η στρατιωτική πάντα, δεν έχει ακόμη φθάσει όλη. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ινστιτούτου του Κιέλου IFW, το οποίο κάνει συστηματική σχετική καταγραφή, μόνο η γειτονική Πολωνία έχει παραδώσει ότι έχει ανακοινώσει -κάτι λογικό όχι μόνο γειτνίασης αλλά και λόγω συστράτευσης της Βαρσοβίας με την Ουκρανία- ενώ π.χ. οι ΗΠΑ που είναι ο μεγαλύτερος χορηγός όπλων, έχει αποστείλει κάπου το 25% των όσων έχει δεσμευθεί. Το ινστιτούτο μάλιστα τον Ιούλιο επισήμανε πως η παροχή όπλων από Ευρωπαικές χώρες «στέγνωσε», χωρίς να εμφανιστούν νέες δεσμεύσεις και ανακοινώσεις (η ροή από προηγούμενες ανακοινώσεις συνεχιζόταν).
Με βάση τα παραπάνω εξηγείται ίσως η μεγάλη πίεση που ασκεί η Ουκρανία στη Δύση να της παραχωρηθούν βαριά άρματα μάχης και περισσότερα συστήματα πυροβολικού ακριβείας. Εκτιμώντας ίσως πως αν λάβει τέτοια σχετικά σύντομα, π.χ. μέσα στο επόμενο τετράμηνο, καταφέρει να κάνει ένα νέο γύρο αντεπίθεσης σε κάποιο μέτωπο, με ακόμη μια πιο εντυπωσιακή ρωσική υποχώρηση που θα εξωθήσει την Ρωσία να αναζητήσει συμβιβαστική λύση. Από τη ρωσική πλευρά, η επιστράτευση δείχνει το ίδιο, μια απόπειρα που μετά από κάποιους μήνες εκπαίδευσης και οργάνωσης, θα επιτρέψει τη δική τους αντεπίθεση για κατάληψη κρίσιμου ουκρανικού εδάφους (π.χ. όλο το Ντομπάς, ίσως μια προώθηση προς Οδησσό, ίσως μια αιχμή προς Χάρκοβο), ώστε να καταγράψει μια «τελική νίκη».
Οσο για το ερώτημα αν η Δύση έχει αχανή οπλοστάσια, για να στέλνει στην Ουκρανία; Η απάντηση είναι ναι και αυτό αποτελεί κρίσιμο παράγοντα στην εξέλιξη του πολέμου, καθώς η Ρωσία δεν έχει να αντιπαραθέσει αντίστοιχη πηγή βοήθειας, παρεκτός την απρόθυμη Κίνα. Αλλά όσο περνά ο καιρός και τα δυτικά οπλοστάσια θα εξαντλούνται χωρίς άμεση αναπλήρωση (οι διεθνείς παραγγελίες έχουν αυξηθεί αλλά όχι ακόμη σε βαθμό κάλυψης των κενών τους), ενώ τα πιο σύνθετα συστήματα που μπορεί να σταλούν στην Ουκρανία θα απαιτήσουν μακρόχρονη εκπαίδευση και ισχυρή πολιτική θέληση να «ταχυδρομηθούν» εκεί… Με το τελευταίο να είναι υπό συζήτηση καθώς ήδη στην Ευρώπη έχουμε φαινόμενα όπως π.χ. της ανόδου της Ακροδεξιάς στην Ιταλία, άνόδου γενικά του ευρωσκεπτικισμού (εκ νέου), στοιχεία δηλαδή που μπορεί να οδηγήσουν μεγάλες χώρες στην εσωστρέφεια.
