Όπως καταγράφει άρθρο του kyivindependent.com η απόφαση του Προέδρου της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, να υπογράψει στις 22 Ιουλίου 2025 ένα αμφιλεγόμενο νομοσχέδιο που περιορίζει την ανεξαρτησία των βασικών οργανισμών καταπολέμησης της διαφθοράς στη χώρα, όπως το Εθνικό Γραφείο Καταπολέμησης της Διαφθοράς (NABU) και το Ειδικό Εισαγγελικό Γραφείο Καταπολέμησης της Διαφθοράς (SAPO), πυροδότησε έντονες αντιδράσεις τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Ειδικά καθώς οι οργανισμοί αυτοί ερευνούσαν υψηλόβαθμους αξιωματούχους και στενούς συνεργάτες του προέδρου.
Το NABU, γνωστό για την αμεροληψία του, είχε κατηγορήσει πρόσωπα όπως τον πρώην αναπληρωτή πρωθυπουργό Ολεξίι Τσερνίσοφ για κατάχρηση εξουσίας σε σχέση με συμβάσεις υποδομών, τον πρώην αναπληρωτή επικεφαλής του Προεδρικού Γραφείου, Αντρίι Σμιρνόφ για παράνομο πλουτισμό μέσω αγοράς πολυτελών ακινήτων, και ερευνούσε τον αδελφό του επικεφαλής του Προεδρικού Γραφείου Αντρίι Γιέρμακ για πιθανές δωροδοκίες σε διεθνή συμβόλαια.
Οι επικριτές του Ζελένσκι, συμπεριλαμβανομένων πολιτικών αναλυτών και ακτιβιστών, υποστηρίζουν ότι το νομοσχέδιο αποσκοπούσε στην προστασία του στενού του κύκλου, υπονομεύοντας τη διαφάνεια και τη λογοδοσία που οι οργανισμοί αυτοί προάγουν.
Το NABU και το SAPO, που ιδρύθηκαν μετά τις κινητοποιήσεις του Ευρωμαϊντάν το 2014, αποτελούν πυλώνες της καταπολέμησης της διαφθοράς και κρίσιμους παράγοντες για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση της Ουκρανίας, αν και η αποτελεσματικότητά τους περιορίζεται από τη διαφθορά στο δικαστικό σύστημα, με αποτέλεσμα περιορισμένες καταδίκες παρά τις πολυάριθμες έρευνες.
Η υπογραφή του νομοσχεδίου προκάλεσε μαζικές διαδηλώσεις σε πόλεις όπως το Κίεβο, το Λβιβ, το Ντνίπρο και το Χάρκοβο, με χιλιάδες πολίτες να διαμαρτύρονται για την υπονόμευση της δημοκρατίας, κρατώντας πλακάτ με συνθήματα όπως «Ντροπή στον Ζελένσκι» και «Η Ουκρανία δεν είναι Ρωσία».
Η διεθνής κοινότητα, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εξέφρασε σοβαρές ανησυχίες, τονίζοντας ότι η ανεξαρτησία των οργανισμών είναι απαραίτητη για την πρόοδο της Ουκρανίας προς την ένταξη στην ΕΕ.
Υπό την πίεση των διαδηλώσεων και της διεθνούς κατακραυγής, ο Ζελένσκι υπέβαλε στις 25 Ιουλίου ένα νέο νομοσχέδιο για την αποκατάσταση της ανεξαρτησίας του NABU και του SAPO, αναγνωρίζοντας την ανάγκη διαλόγου με την κοινωνία των πολιτών και δεσμευόμενος να ενισχύσει τη διαφάνεια. Παρά την υποχώρηση αυτή, η κρίση αποκάλυψε βαθιές εντάσεις μεταξύ των μεταρρυθμιστικών φιλοδοξιών της Ουκρανίας και των πολιτικών πιέσεων, ενώ οι πολίτες παραμένουν σε εγρήγορση για την προστασία των δημοκρατικών θεσμών και την καταπολέμηση της διαφθοράς.
