του Cedric Vallet, ανταποκριτή της Monde στις Βρυξέλλες
«Ακλόνητες», «αμετάβλητες», «πειστικές». Οι ευρωπαίοι και ουκρανοί αξιωματούχοι δεν φείδονται επιθέτων για να δείξουν τη σημασία που αποδίδουν στις «εγγυήσεις ασφαλείας» που θα μπορούσε να οδηγήσουν στον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.
Το να εγγυηθεί κανείς την ασφάλεια της Ουκρανίας μετά το πέρας των εχθροπραξιών, υπενθυμίζουν οι Ευρωπαίοι, σημαίνει πρώτα απ’ όλα να εμποδίσει τη Ρωσία να επαναλάβει τον πόλεμο. Με αυτή τη λογική, επιμένουν να μπορέσει η Ουκρανία να εξοπλιστεί όπως το επιθυμεί και να επιλέξει τις συμμαχίες της. Ο Πούτιν, αντιθέτως, ονειρεύεται μια συμφωνία που θα επιβάλει ουδετερότητα στο Κίεβο ή θα περιορίσει δραστικά τις στρατιωτικές του ικανότητες.
Ο εξοπλισμός της Ουκρανίας όμως δεν αρκεί. Ο πρόεδρος Μακρόν αναφέρθηκε την Κυριακή στην αποστολή μερικών χιλιάδων ευρωπαίων στρατιωτών στο έδαφος της Ουκρανίας. Με την ιδέα αυτή δεν συμφωνούν όλοι οι Ευρωπαίοι, έστω κι αν οι στρατιώτες αυτοί θα βρίσκονται μακριά από τις ζώνες του μετώπου.
Ένα άλλο σενάριο είναι να ανατεθεί στους συμμάχους του Κιέβου η περιφρούρηση των εναέριων και ναυτικών χώρων. «Μια τέτοια στρατιωτική παρουσία θα έστελνε στην Ουκρανία ένα μήνυμα αξιοπιστίας και αποφασιστικότητας», λέει ο Ολιβιέ Σμιτ, διευθυντής ερευνών στην Ακαδημία άμυνας της Δανίας. Η ευρωπαϊκή δύναμη θα ήταν έτοιμη να βοηθήσει την Ουκρανία σε περίπτωση νέας ρωσικής επίθεσης.
Ο λόγος που οι Ουκρανοί επιμένουν τόσο πολύ στην απόσπαση σαφών εγγυήσεων είναι το προηγούμενο του 1994. Η Ουκρανία είχε δεχθεί τότε στη Βουδαπέστη να απαλλαγεί από το πυρηνικό της οπλοστάσιο με αντάλλαγμα την αναγνώριση της ανεξαρτησίας της από τη Ρωσία. Η συμφωνία υπεγράφη από τη Βρετανία, τη Ρωσία και τις ΗΠΑ – αλλά δεν εμπόδισε τη Ρωσία να επιτεθεί στην Ουκρανία.
Τα μέλη της «Συμμαχίας των προθύμων», που συγκροτήθηκε όταν η Ουάσινγκτον απέκλεισε τον περασμένο Φεβρουάριο την αποστολή στρατιωτών στην Ουκρανία στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, διατηρούν μια αοριστία ως προς τους στόχους τους, τα σχέδιά τους και τις δεσμεύσεις τους, τόσο στο όνομα της «στρατηγικής ασάφειας» όσο και μπροστά στις αβεβαιότητες της αμερικανικής θέσης. Η Γαλλία και η Βρετανία έχουν ξεκαθαρίσει άλλωστε ότι θα στείλουν στρατιώτες στην Ουκρανία μόνο κάτω από ένα «δίχτυ ασφαλείας» που θα εγγυάται η Ουάσινγκτον.
«Αυτή η συμμαχία των προθύμων είναι μια συμμαχία κρατών με αόριστο ενδιαφέρον», επισημαίνει ο Ολιβιέ Σμιτ. «Πολλοί πιστεύουν ότι δεν θα υπάρξει αμερικανική δέσμευση.»
Η επικρατέστερη ιδέα για τις εγγυήσεις ασφαλείας είναι ένας μηχανισμός συλλογικής άμυνας ανάλογος με το άρθρο 5 της συνθήκης του ΝΑΤΟ, χωρίς ένταξη όμως της Ουκρανίας στην Ατλαντική Συμμαχία. «Δεν θα πρέπει πάντως να παίρνουμε τις σχετικές δηλώσεις των αμερικανών ηγετών τοις μετρητοίς», λέει ο Πιερ Αρός, λέκτορας στο καθολικό Πανεπιστήμιο της Λίλης. «Η διγλωσσία του Ντόναλντ Τραμπ στο ζήτημα των κυρώσεων κατά της Ρωσίας πρέπει να μας κάνει επιφυλακτικούς».
