Η Λωρίδα της Γάζας, ένα από τα πιο πολύπαθα μέρη του κόσμου, έχει γίνει τα τελευταία χρόνια πεδίο έντονης προπαγάνδας, όπου οι εικόνες διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη διαμόρφωση της διεθνούς κοινής γνώμης. Φωτογραφίες με σκελετωμένα παιδιά, απελπισμένες μητέρες και σκηνές απόλυτης εξαθλίωσης έχουν κατακλύσει τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, επηρεάζοντας όχι μόνο το κοινό αλλά και πολιτικές αποφάσεις κρατών.
Ωστόσο, πρόσφατες έρευνες από γερμανικά Μέσα, όπως η Bild και η Süddeutsche Zeitung, έχουν αποκαλύψει ότι ορισμένες από αυτές τις εικόνες, με κεντρικό πρόσωπο τον Παλαιστίνιο φωτογράφο Άνας Ζαγιέντ Φτεϊχά, συνεργάτη του τουρκικού πρακτορείου Anadolu, μπορεί να είναι σκηνοθετημένες ή παραπλανητικές, εξυπηρετώντας την προπαγάνδα της Χαμάς. Οι αποκαλύψεις αυτές, που συνδέουν την Τουρκία με την προώθηση μιας αντιϊσραηλινής ατζέντας, έχουν πυροδοτήσει έντονο διάλογο, ενώ στην Ελλάδα, η τουρκική επιρροή έχει οδηγήσει σε αντισημιτικές και αντιϊσραηλινές ρητορικές, που ξεπερνούν τα όρια της κριτικής.
Η Bild, σε εκτενές ρεπορτάζ της στις 5 Αυγούστου 2025, επικεντρώνεται στον Άνας Ζαγιέντ Φτεϊχά, έναν Παλαιστίνιο φωτογράφο από τη Γάζα, ο οποίος συνεργάζεται με το Anadolu, το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων της Τουρκίας. Σύμφωνα με την εφημερίδα, οι φωτογραφίες του Φτεϊχά, που απεικονίζουν σκηνές λιμού και απόγνωσης, όπως παιδιά με εμφανή υποσιτισμό ή απελπισμένους ανθρώπους να κρατούν άδεια δοχεία, είναι προσεκτικά επιλεγμένες για να προκαλούν μέγιστο συναισθηματικό αντίκτυπο.
Η Bild αναφέρει ότι, ενώ άλλοι φωτογράφοι στη Γάζα καταγράφουν ευρύτερες σκηνές, όπως άντρες να περιμένουν σε ουρές για ανθρωπιστική βοήθεια, ο Φτεϊχά εστιάζει αποκλειστικά σε κοντινά πλάνα γυναικών και παιδιών, με τέλειο φωτισμό και δραματικά κάδρα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που αναφέρει η εφημερίδα είναι η φωτογραφία μιας ομάδας ανθρώπων μπροστά από ένα σημείο διανομής τροφίμων, όπου οι άνθρωποι κρατούν κατσαρολικά και φαίνονται να εκλιπαρούν για φαγητό.
Ωστόσο, παράλληλα πλάνα από άλλους φωτογράφους δείχνουν ότι οι ίδιοι άνθρωποι έλαβαν φαγητό λίγο αργότερα, κάτι που ο Φτεϊχά δεν περιλαμβάνει στις εικόνες του. Η Bild υποστηρίζει ότι αυτή η επιλεκτική παρουσίαση ενισχύει την αφήγηση της Χαμάς για έναν «λιμό» που αποδίδεται αποκλειστικά στον ισραηλινό αποκλεισμό, παραλείποντας το γεγονός ότι η Χαμάς συχνά ελέγχει τη διανομή της βοήθειας, οδηγώντας σε καταχρήσεις.
Η Süddeutsche Zeitung, σε δικό της ρεπορτάζ την ίδια περίοδο, εμβαθύνει περαιτέρω, θέτοντας υπό αμφισβήτηση την αυθεντικότητα συγκεκριμένων φωτογραφιών. Η εφημερίδα αναφέρει ότι ορισμένες εικόνες που παρουσιάστηκαν ως αποδείξεις λιμού στη Γάζα απεικονίζουν παιδιά με χρόνιες ασθένειες, όπως εγκεφαλική παράλυση ή γενετικές διαταραχές, και όχι απαραίτητα θύματα λιμοκτονίας.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η φωτογραφία ενός παιδιού που έγινε viral ως σύμβολο του λιμού, αλλά αποδείχθηκε ότι νοσηλευόταν στην Ιταλία και όχι στη Γάζα, την περίοδο που δημοσιεύτηκε η εικόνα. Η εφημερίδα σημειώνει ότι το Anadolu, μέσω του Φτεϊχά, διακινεί αυτές τις εικόνες σε διεθνή μέσα, όπως το CNN, το BBC, το Stern και το New York Magazine, χωρίς να παρέχει το πλήρες πλαίσιο, δημιουργώντας έτσι μια παραπλανητική εντύπωση. Επιπλέον, η Süddeutsche Zeitung αναφέρει ότι η απαγόρευση εισόδου ανεξάρτητων δημοσιογράφων στη Γάζα από το Ισραήλ έχει αφήσει το πεδίο ελεύθερο σε φωτογράφους όπως ο Φτεϊχά, οι οποίοι λειτουργούν υπό την έγκριση της Χαμάς, περιορίζοντας την αντικειμενικότητα των εικόνων που φτάνουν στον κόσμο.
Οι γερμανικές αποκαλύψεις δεν περιορίζονται μόνο στην τεχνική της φωτογραφικής χειραγώγησης. Η Bild αποκαλύπτει ότι ο Φτεϊχά δεν είναι απλώς ένας φωτογράφος, αλλά ένας ακτιβιστής με σαφείς πολιτικές φιλοτρομοκρατικές θέσεις. Στον λογαριασμό του στο Instagram, ο Φτεϊχά δημοσιεύει φωτομοντάζ όπου εμφανίζεται με στρατιωτική περιβολή, φέροντας το σήμα «PRESS» και συνθήματα όπως «Free Palestine». Σε άλλες αναρτήσεις, εμφανίζονται βίντεο με υβριστικά συνθήματα κατά του Ισραήλ, όπως «F#ck Israel», ενώ ο ίδιος συμμετέχει ενεργά στο δίκτυο europe.palestine.network, το οποίο προωθεί δράσεις «αντίστασης» κατά του Ισραήλ.
Η εφημερίδα υποστηρίζει ότι ο Φτεϊχά, μέσω του Anadolu, λειτουργεί ως «άνθρωπος του Ερντογάν», του Τούρκου προέδρου που έχει κατηγορηθεί ότι υποστηρίζει τη Χαμάς, τόσο πολιτικά όσο και οικονομικά. Η Süddeutsche Zeitung προσθέτει ότι η πρακτική της σκηνοθετημένης φωτογραφίας δεν είναι καινούργια, αναφέροντας το παράδειγμα του Γιάσερ Αραφάτ το 2002, ο οποίος φωτογραφήθηκε σε σκοτεινό περιβάλλον με κεριά για να δημιουργηθεί η εικόνα του «μοναχικού μαχητή», ενώ στην πραγματικότητα το σκηνικό είχε στηθεί με τη συνεργασία δημοσιογράφων.
Η Τουρκία, μέσω του Anadolu, διαδραματίζει κεντρικό ρόλο σε αυτή την προπαγανδιστική εκστρατεία. Το πρακτορείο, που λειτουργεί υπό τον άμεσο έλεγχο της τουρκικής κυβέρνησης, διακινεί τις εικόνες του Φτεϊχά σε διεθνή Μέσα, ενισχύοντας την αφήγηση της Χαμάς για έναν λιμό που αποδίδεται αποκλειστικά στο Ισραήλ. Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει επανειλημμένα εκφράσει την υποστήριξή του στη Χαμάς, χαρακτηρίζοντάς την ως «κίνημα αντίστασης» και κατηγορώντας το Ισραήλ για «γενοκτονία».
Αυτή η στρατηγική έχει αποδειχθεί εξαιρετικά αποτελεσματική, καθώς οι εικόνες του Φτεϊχά, με την υποστήριξη του Anadolu, έχουν επηρεάσει τη διεθνή κοινή γνώμη, οδηγώντας σε πολιτικές αποφάσεις που φαίνονται να ευνοούν τη Χαμάς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ανακοίνωση της Γαλλίας ότι θα αναγνωρίσει το παλαιστινιακό κράτος τον Σεπτέμβριο του 2025, μια κίνηση που ερμηνεύεται από πολλούς ως έμμεση νομιμοποίηση της Χαμάς, μιας οργάνωσης που χαρακτηρίζεται τρομοκρατική από την ΕΕ και τις ΗΠΑ.
Παρόμοια στάση έχει υιοθετήσει και το Ηνωμένο Βασίλειο, με τον υπουργό Εξωτερικών Ντέιβιντ Λάμι να προωθεί την ιδέα ενός παλαιστινιακού κράτους, χωρίς σαφείς προϋποθέσεις για τον αφοπλισμό της Χαμάς. Ακόμα και ο Ντόναλντ Τραμπ, γνωστός για τη φιλοϊσραηλινή του στάση, φαίνεται να έχει επηρεαστεί, αναφερόμενος σε «υποσιτισμένα παιδιά» στη Γάζα, παρά το γεγονός ότι το Ισραήλ δημοσιεύει συνεχώς βίντεο με φορτηγά ανθρωπιστικής βοήθειας που φτάνουν στη Λωρίδα, είτε μέσω ξηράς είτε μέσω αεροπορικών ρίψεων.
Η τουρκική επιρροή, ωστόσο, δεν περιορίζεται στη διεθνή σκηνή. Στην Ελλάδα, η προπαγάνδα του Anadolu έχει βρει πρόσφορο έδαφος, ιδιαίτερα σε κύκλους που είναι επιρρεπείς σε αντιϊσραηλινές και, δυστυχώς, συχνά αντισημιτικές ρητορικές. Πολιτικοί, ακτιβιστές και μερίδα των μέσων ενημέρωσης έχουν υιοθετήσει την αφήγηση της Χαμάς, επηρεασμένοι από τις εικόνες του Φτεϊχά και την ευρύτερη τουρκική προπαγανδιστική μηχανή. Δηλώσεις που καταδικάζουν το Ισραήλ για «γενοκτονία» ή «αποκλεισμό» της Γάζας, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη το πλαίσιο της σύγκρουσης ή τις προσπάθειες του Ισραήλ να παρέχει ανθρωπιστική βοήθεια, έχουν γίνει συχνές.
Αυτή η ρητορική, που συχνά ξεπερνά την κριτική και φτάνει σε αντιεβραϊκά στερεότυπα, υποδαυλίζεται από την τουρκική επιρροή, η οποία εκμεταλλεύεται την ευαισθησία της ελληνικής κοινωνίας σε ζητήματα ανθρωπισμού και δικαιοσύνης. Η Τουρκία, μέσω του Anadolu και άλλων καναλιών, έχει καταφέρει να πείσει αφελείς στην Ελλάδα ότι η Χαμάς εκπροσωπεί έναν δίκαιο αγώνα, παραβλέποντας τον τρομοκρατικό χαρακτήρα της οργάνωσης και τις μεθόδους της, όπως η χρήση αμάχων ως ασπίδες ή η κατάχρηση ανθρωπιστικής βοήθειας.
Οι γερμανικές αποκαλύψεις υπογραμμίζουν την ανάγκη για κριτική ματιά απέναντι στις εικόνες που διαμορφώνουν την κοινή γνώμη. Η Bild τονίζει ότι, ενώ τα βάσανα των αμάχων στη Γάζα είναι αναμφισβήτητα, η χειραγώγηση των εικόνων από τη Χαμάς και τους συνεργάτες της, όπως το Anadolu, αποσκοπεί στη δημιουργία μιας μονοδιάστατης αφήγησης που παραλείπει την πολυπλοκότητα της σύγκρουσης. Η Süddeutsche Zeitung προειδοποιεί ότι η γενικευμένη κατηγορία όλων των φωτογράφων ως προπαγανδιστών μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή τους, αλλά τονίζει την ανάγκη για επαλήθευση και διαφάνεια.
Το Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων και το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων έχουν ήδη δηλώσει ότι δεν θα συνεργαστούν ξανά με τον Φτεϊχά, ενώ το Reuters υποστηρίζει ότι οι φωτογραφίες του πληρούν τα πρότυπα ακρίβειας. Ωστόσο, η Ένωση Γερμανών Δημοσιογράφων (DJV) προειδοποιεί ότι όλες οι πλευρές στη σύγκρουση χρησιμοποιούν εικόνες για να επηρεάσουν την κοινή γνώμη, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για κριτική αξιολόγηση.
Πηγές:
- Bild, 5 Αυγούστου 2025, «Αυτός είναι ο φωτογράφος που σκηνοθετεί την προπαγάνδα της Χαμάς στη Γάζα»
- Süddeutsche Zeitung, 5 Αυγούστου 2025, «Παραπλανητικές εικόνες από τη Γάζα: Η προπαγάνδα της Χαμάς»
- Anadolu Agency, διάφορες δημοσιεύσεις, 2024-2025
- ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 9 Οκτωβρίου 2024, «Ερντογάν: Η Χαμάς μάχεται στη Γάζα και για την Τουρκία»
