Η φετινή τουρκική άσκηση EFES που έγινε στα τέλη Μαΐου έχει ήδη αναλυθεί στη δημοσιότητα από ελληνικές πηγές οι οποίες διαπίστωσαν τα εμφανή. Πως ήταν δηλαδή μια άσκηση επικεντρωμένη στο τελικό μέρος της σε αποβατική ενέργεια, αλλά με πολλές «βολικές» συμβάσεις, π.χ. χρήση αποβατικών σκαφών σε προετοιμασμένες και κατάλληλες ακτές, αλλά και με χρήση παλαιών αμυντικών συστημάτων όπως άρματα M-48.
Ακόμη, στο κομμάτι που επιδείχθηκε στους παρατηρητές και επισκέπτες, ήταν πολύ χαλαρή η όλη διεξαγωγή, με άρματα με ανοιχτές θυρίδες, προβλέψιμη και συμβατική κίνηση του πεζικού σχεδόν σε παράταξη, ελάχιστη χρήση προκάλυψης, αεροαποβατική δράση με μη ρεαλιστικά πυκνούς σχηματισμούς ελικοπτέρων, βολές σε προετοιμασμένους και “γιγαντικούς” στόχους, εύκολους δηλαδή στη στόχευση. Γενικά πολύς εντυπωσιασμός χωρίς ιδιαίτερη τακτική ουσία, παλαιομοδίτικα σχεδιασμένες ενέργειες κ.λπ.
Άρα; Πολλοί συμπέραναν πως «εφόσον αυτή η μεγάλη τουρκική άσκηση είναι τόσο μέτρια εκτελεσμένη, αυτή πρέπει να είναι και η πραγματική εικόνα των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων». Στο σημείο αυτό όμως πρέπει να επισημάνουμε το εξής: Πως η συγκεκριμένη άσκηση EFES (Έφεσος) πάνω κάτω έτσι διεξάγεται εδώ και χρόνια. Καθώς έχει μετατραπεί κυρίως σε μια εκδήλωση στρατιωτικής διπλωματίας, προώθησης αμυντικών εξαγωγών και εθνικής προπαγάνδας, από μια ρεαλιστική στρατιωτική άσκηση.
Έτσι στην έκθεση του 2016 μετείχαν 8 χώρες στο πολυεθνικό της μέρος, το 2018 έφθασαν τις 20, ενώ φέτος υπήρχε το ρεκόρ των 37 με πάνω από 1.100 άτομα, τόσο στρατιωτικό προσωπικό όσο και παρατηρητών-διπλωματών-αξιωματούχων. Ενώ είχαμε και πιο υψηλόβαθμη εκπροσώπηση τους από ότι συνήθως. Για παράδειγμα ήρθαν αρκετοί υπουργοί Αμύνης, αρχηγοί επιτελείων, ο αναπληρωτής πρωθυπουργός του Κατάρ, ο πρωθυπουργός της Λιβύης και άλλοι.
Ακόμη πολλές χώρες, πέρα από κάποιες γνωστές μεγάλες δυνάμεις, όπως ΗΠΑ, Γαλλία, Ιταλία, Βρετανία, ήταν του «πυρήνα» που επιχειρεί να συγκροτήσει η Τουρκία καλλιεργώντας ειδικές σχέσεις μαζί τους, διπλωματικές, εμπορικές και αμυντικές. Έτσι μετείχε το Αζερμπαϊτζάν, η Ουγγαρία, το Πακιστάν, η Λιβύη (η οποία μάλιστα έστειλε και πυραυλάκατο, την LNS Shafakh, τύπου Combattante II), το Κατάρ, το Καζακστάν, το Κόσοβο, το Καμερούν, η Γκάμπια, η Ρουάντα, η Αιθιοπία, το Κιργιστάν, η Βόρεια Μακεδονία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Αλβανία, η Νότια Κορέα, η Βραζιλία, το Μεξικό κ.α.
Άρα από αυτή τη σκοπιά, δηλαδή την επαφή με μεγάλο αριθμό χωρών, τη σύσφιξη σχέσεων, την επίδειξη των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, η EFES-2022 μπορεί να χαρακτηριστεί επιτυχημένη. Και φανερώνει κάτι που στην Ελλάδα δεν αναλύεται συστηματικά: πως η Τουρκία επιδιώκει ειδικό ρόλο τόσο στην Κεντρική Ασία, πλέον και στην Αφρική (βόρεια και Κεντρική τουλάχιστον) και στον μουσουλμανικό κόσμο ευρύτερα, ως μια «περιφερειακή δύναμη» χωρίς όμως επιβουλή. Που μπορεί να παρέχει ικανοποιητικής ποιότητας βιομηχανικά προϊόντα, να κάνει επενδύσεις αλλά και να προσφέρει μεγάλη γκάμα οπλικών συστημάτων. Και όλα αυτά χωρίς μεγάλες αναστολές και εμμονή σε δικαιωματισμούς, διεθνείς αξίες και δημοκρατικές ευαισθησίες, αλλά πάνω σε βάση κοινών συμφερόντων και προοπτικής παράλληλης ανάπτυξης σε ένα πολυπολικό κόσμο.
Στο δεύτερο κομμάτι τώρα της άσκησης, είχαμε μια οργανωμένη επίδειξη των τουρκικής παραγωγής όπλων, με πολλές εγχώριες εταιρίες να έχουν στήσει περίπτερα. Ενώ τονίστηκε στα διεθνή ΜΜΕ η προβολή πολλών νέων ή σχετικά νέων τουρκικών συστημάτων. Για παράδειγμα το δικινητήριο μη επανδρωμένο, Akinci, απογειώθηκε από το Batman στην ανατολική Τουρκία, έκανε μια διαδρομή 1.300 χιλιομέτρων στα παράλια της Σμύρνης που διεξαγόταν η άσκηση, έκανε βομβαρδισμό με βλήματα MAM-L και επέστρεψε στη βάση του, σε μια επίδειξη μεγάλης εμβέλειας.
Στην ίδια άσκηση είχαμε και παρουσίαση του περιφερόμενου πυρομαχικού Kargi κατά ραντάρ, χρήση του αντιαεροπορικού πυροβόλου Κorkut, των επιθετικών ελικοπτέρων T-129 (με πρόσφατη την παράδοση τους στις Φιλιππίνες ως πρώτη εξαγωγή), χρήση του τεθωρακισμένου οχήματος εκκαθάρισης ναρκοπεδίων TAMKAR 100, επίδειξη νέου φορητού οπλισμού τουρκικών εταιριών, χρήση αυτοκινούμενων και συρόμενων πυροβόλων τουρκικής παραγωγής, κ.λπ.
Kargi, νέο τουρκικό περιφερόμενο πυρομαχικό, μάλλον εξέλιξη του ισραηλινού Harop
Το «παζάρι» λοιπόν στήθηκε καλά και λειτούργησε, σε μια Τουρκία που έχει κάνει κύριο στόχο της τη ραγδαία μεγιστοποίηση των αμυντικών της εξαγωγών, με πάνω από 3 δις δολάρια έσοδα ανά έτος ήδη.
Τελική «χρήση» της EFES 2022; Μα βέβαια η παρουσία του Ερντογάν, ο οποίος έκανε τις επαφές του με τις ξένες αντιπροσωπείες, περιήγηση στα περίπτερα των εταιριών, φωτογραφήθηκε και βιντεοσκοπήθηκε για τα εγχώρια και διεθνή ΜΜΕ, έριξε τις σχετικές «κορώνες» κατά Ελλάδος και «κακών ξένων», περί εθνικού μεγαλείου, ετοιμότητας και ισχύος των Τουρκικών όπλων και όλα τα συναφή. Ένα καλό δηλαδή υλικό για φιλικές χώρες τις οποίες κολάκευσε, αλλά κυρίως για το τουρκικό κοινό στο οποίο γίνεται τους τελευταίους μήνες συστηματικό “μασάζ” εθνικοφροσύνης και πολεμικής ετοιμότητας, με τον Ερντογάν ως νέο “ιππότη της εθνικής μεγάλης ιδέας”.
Έχει λοιπόν νόημα να αναζητούμε στην συγκεκριμένη άσκηση συμπεράσματα και αξιολογήσεις για την όποια τουρκική επιθετική ικανότητα; Κατά την άποψη μας, ελάχιστο. Γιατί όπως εξηγήσαμε η EFES διεξάγεται σε μεγάλο βαθμό ως σώου με στόχευση την τουρκική εξωστρέφεια, το εγχώριο κοινό που θέλει εικόνες στρατιωτικής “ισχύος” και όχι ως ουσιαστική στρατιωτική δοκιμασία. Πόσο μάλλον όταν αρκετά από τα στρατιωτικώς προβληματικά που ορθά εντοπίστηκαν, έχουν ενίοτε εμφανιστεί και σε ελληνικές ασκήσεις χωρίς τον ανάλογο προβληματισμό…
