Τουρκικός Στρατός: Οι αυτοκτονίες στρατιωτών και η κρατική λύση «φερετζές»

Οι εκρηκτικές διαστάσεις που είχε πάρει το φαινόμενο των αυτοκτονιών στον Στρατό οδήγησε τις τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις να διατάξουν πριν πέντε χρόνια την προσαρμογή προφυλακτήρα σκανδάλης στα G3 των στρατιωτών, σε μια προσπάθεια να γίνει πιο δύσκολο για κάποιον να αυτοπυροβοληθεί. Ήταν το μόνο που μπορούσαν να σκεφτούν καθώς οι αυτοκτονίες ήταν τόσες που άγγιζαν τα όρια της μάστιγας.
Μάλιστα σε βάθος δεκαετίας, οι θάνατοι από αυτοπυροβολισμό κατά την διάρκεια της στρατιωτικής θητείας είχαν φθάσει να είναι περισσότεροι κι από τις απώλειες μάχης. Αρχικά η κίνηση των τουρκικών Ε.Δ για την τοποθέτηση ενός τριγωνικού προστατευτικού εκατέρωθεν του εργοστασιακού υποφυλακτήρα σκανδάλης (trigger guard) είχε ερμηνευτεί ως ένα μέτρο αποφυγής εκπυρσοκρότησης του όπλου σε περίπτωση συμπλοκής κατά την διάρκεια ταραχών. Η αλήθεια ήταν διαφορετική.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας ‘Daily Sabah’ (14/3/2015) ο αριθμός των νεκρών Τούρκων σε επιχειρήσεις την τελευταία δεκαετία ήταν 818 στρατιώτες. Την ίδια περίοδο οι αυτόχειρες στρατιώτες έφθαναν τους 934. Οι λόγοι πίσω από τις αυτοκτονίες στον τουρκικό Στρατό είναι πολλοί, με πρώτο τον ψυχολογικό αντίκτυπο από την ρατσιστική συμπεριφορά που υφίστανται οι μειονότητες, αναφέρει δημοσίευμα του ιστότοπου silahreport. Όμως η «λύση» που δόθηκε φάνηκε ότι αποσκοπούσε στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, όχι των αιτίων του προβλήματος.

Σημειωτέον ότι οι προφυλακτήρες σκανδάλης προορίζονταν για τις μονάδες των μετόπισθεν παρά για τις «επιχειρησιακές» μονάδες πρώτης γραμμής που δρουν σε περιοχές Κούρδων ανταρτών του ΡΚΚ ή στην νοτιοανατολική Συρία και στο Ίντλιμπ. Άλλωστε οι αυτοκτονίες λαμβάνουν χώρα κατά κανόνα σε φρουρές επανδρωμένες με απελπισμένους κληρωτούς. Για τις απώλειες των «μαχίμων» αναλαμβάνει ο εχθρός.
Στην σύλληψή της η τουρκική πατέντα είναι απλή: ένα μεταλλικό έλασμα σχήματος < που «αγκαλιάζει» τον υποφυλακτήρα σκανδάλης του G3. Έτσι, η σκανδάλη μπορεί να πιεστεί μόνο όταν το χέρι του στρατιώτη πιάνει κανονικά την πιστολοειδή λαβή, με το όπλο στραμμένο προς τον στόχο. Αν επιχειρήσει να το στρέψει στο πρόσωπό του, δεν δύναται να φθάσει την σκανδάλη εξαιτίας της προσθήκης. Αλλά και πάλι τα προβλήματα του τουρκικού Στρατού δεν λύνονται.
Επειδή πολλοί θάνατοι κληρωτών είναι «ύποπτοι» ως προς τα αίτιά τους, οι στρατιωτικές αρχές δεν διενεργούν πάντα πλήρη έρευνα, με αποτέλεσμα οι οικογένειες των νεκρών να πιστεύουν ότι ο θάνατος του παιδιού τους οφείλεται σε δολοφονία καταχωρημένη ως «αυτοκτονία». Εξάλλου ακόμη και ο προφυλακτήρας δεν αρκεί για να αποτρέψει κάποιον να αυτοκτονήσει εάν εννοεί να το κάνει.

Πολλοί χαρακτηρίζουν την προσθήκη σαν μια «προσπάθεια της κυβέρνησης να αποσείσει τις ευθύνες της». Στην ουσία η κυβέρνηση δεν εξάλειψε τους λόγους που ωθούν έναν στρατιώτη να αφαιρέσει την ζωή του, απλώς κάνει την αυτοκτονία λίγο πιο δύσκολη.
«Όταν είδα πως δεν εμποδίζει κάποιον ψηλότερο από τον μέσο όρο (να χρησιμοποιήσει το όπλο) άρχισα να σκέφτομαι πως φτιάχτηκε μόνο για να γλυτώσουν οι αποπάνω την ευθύνη» σημειώνει ο χρήστης ‘Zemre10’ στο φόρουμ Tabancatufek. Ένας άλλος γράφει πως το προστατευτικό είναι άβολο, εμποδίζει την πειθαρχία πυρός και κόβει τα δάχτυλα. «Δεν νομίζω ότι προσφέρει πειθαρχία πυρός διότι σου κόβει τα δάχτυλα. Η πιο βολική θέση είναι να αφήσεις το χέρι σου δίπλα στον υποφυλακτήρα. Αλλιώς είναι πολύ δύσκολο να βάλεις δάχτυλο…»
«Η ειρωνεία είναι πως κάθε φορά που το βλέπεις σου θυμίζει την αυτοκτονία αντί να την αποτρέπει. Ειλικρινά δεν ξέρω αν υπάρχει τέτοια εφαρμογή σε άλλες χώρες» είναι το χαρακτηριστικό σχόλιο άλλου χρήστη. Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με στρατιώτες που υπηρέτησαν την θητεία τους το 2013, ο τουρκικός Στρατός έδινε όπλα με προφυλακτήρα σκανδάλης σε όσους φυλούσαν σκοπιά σε «υπερυψωμένες» και δη χωρίς σφαίρες.

Αυτό δεν ίσχυε για τους σκοπούς της σημαίας ή στα Διοικητήρια οι οποίοι έφεραν κανονικά πυρομαχικά βάσει διαταγών. Μαρτυρίες κληρωτών αποκαλύπτουν ότι η «λύση» του προφυλακτήρα είχε δοκιμαστεί σε μονάδες πριν την δημοσιοποίησή του τον Μάρτιο του 2015, ενδεχομένως και τρία χρόνια νωρίτερα. Αφορά δε μόνο τα τυφέκια G3 και όχι τα νέα MPT-76, τουλάχιστον προς το παρόν.
Εικάζεται πως προφυλακτήρα φέρουν τα G3 που χορηγούνται σε σκοπούς οι οποίοι δεν βρίσκονται υπό διαρκή επίβλεψη. Το γεγονός ότι η πατέντα δεν συνεισφέρει στην πειθαρχία πυρός, εμποδίζει την εύκολη χρήση του όπλου και συχνά «πιάνεται» στην εξάρτυση του στρατιώτη είναι το λιγότερο.
Η ακούσια υπενθύμιση της αυτοκτονίας και ο αρνητικός αντίκτυπος στην ψυχολογία πολλών στρατιωτών ίσως είναι πιο σοβαρές «παρενέργειες». Επισήμως δεν υπάρχουν στοιχεία πόσα όπλα έχουν τροποποιηθεί να φέρουν έξτρα προφυλακτήρα σκανδάλης και αν η πρακτική αυτή συνεχίζεται. Το γνωρίζει μόνο η τουρκική στρατιωτική ηγεσία –και όσοι κατάφεραν να παρακάμψουν την προφύλαξη.
Αλέξανδρος Θεολόγου